اولین پیوند موفق کلیه بین دو بیمار مبتلا به HIV انجام شد

به‌تازگی، اولین پیوند عمل کلیه از یک اهداکننده‌ی مبتلا به HIV به یک گیرنده‌ی مبتلا به HIV در بیمارستان جان هاپکینز انجام شد. این عمل نشان داد که پزشکان برای پیوند اعضا لازم نیست به اهدا کننده‌ی اچ‌آی‌وی مثبت فوت‌شده محدود شوند و اکنون به کلیه‌های بیشتری برای پیوند دسترسی دارند.

امکان اهدای عضو در بیماران مبتلا به HIV در سال ۲۰۱۳ امکان‌پذیر و به دو عضو کبد و کلیه محدود شد. دکتر سندر فلورمن، مدیر مؤسسه‌ی پیوند اعضای ریکاناتی/میلر در نیویورک می‌گوید:

این تجربه برای افرادی که به HIV‌ مبتلا نیستند، اهمیت زیادی دارد. زیرا هر زمان که یکی از افراد سالم به پیوند عضو نیاز پیدا می‌کند، باید در فهرست انتظار باقی بماند تا اعضای دیگر از فهرست حذف شوند. با این امکان جدید، شانس افراد حاضر در فهرست انتظار، بیشتر خواهد شد.

در عمل پیوند اخیر، نینا مارتینز ۳۵ ساله، اهداکننده‌ی کلیه بود. او پس از فوت دوستش در پاییز گذشته، کلیه‌ی خود را به یک گیرنده‌ی گم‌نام اهدا کرد. مارتینز در سن ۸ سالگی، پس از گذشت ۶ هفته ازطریق انتقال خون، مبتلا ویروس اچ آی وی شد. او در یک کنفرانس خبری گفت:

هدف من از اهدای کلیه‌ام این بود که نشان دهم افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی مانند افراد سالم هستند. هر کسی به کلیه نیاز دارد؛ حتی اگر این کلیه متعلق به یک فرد HIV مثبت باشد. من به‌سادگی نشان دادم که مانند دیگران هستم.

به‌گفته‌ی بیمارستان جان هاپکینز، مارتینز ترخیص شده و گیرنده‌ی ناشناس در شرایط پایدار سلامتی است و احتمالا در چند روز آینده مرخص خواهد شد. طبق گزارش سازمان مدیریت فهرست پیوند عضو UNOS، از سال ۱۹۹۸ پزشکان حداقل ۱۷۸۸ عمل پیوند کلیه و ۵۰۷ عمل پیوند کبد انجام داده‌اند که این پیوندها بین افراد اچ‌آی‌وی مثبت و اچ‌آی‌وی منفی به گیرندگان اچ‌آی‌وی مثبت بوده است.

مرکز پزشکی جان هاپکینز، نخستین عمل پیوند کلیه بین دو اهداکننده و گیرنده‌ی HIV-HIV را در سال ۲۰۱۶ انجام داد. البته در این عمل اهداکننده یک فرد فوت شده بود. دکتر دوری سگو، یکی از جراحان پیوند عضو در عمل مارتینز گفت:

عمل پیوند در حالت اهداکننده‌ی زنده تفاوتی با حالت اهداکننده‌ی فوت‌شده نداشت و وضعیت HIV مارتینز به خوبی با داروهای ضد رتروویروس کنترل شد. او افزود که پس از این عمل، تماس‌هایی از افراد مبتلا به HIV دریافت کرده که حاضر به اهدای عضو خود هستند. این ماجرا نه‌تنها یک اتفاق خوب در زمینه‌ی عمل پیوند اعضا است بلکه کمکی در جهت بهبود حال مبتلایان به HIV است.

افرادی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند، در خصوص اهدا و گیرندگی عضو پیوندی با چالش‌هایی مواجه هستند. مراکز پیوند عضو در ابتدا در خصوص انجام چنین عملی تردید داشتند؛ زیرا احتمال این موضوع را می‌دادند که عفونت بدن فرد اهداکننده به بدن فرد گیرنده سرایت کرده و باعث شتاب‌دهی وضعیت او به سمت ایدز شود. تصور پزشکان این بود که داروهای جلوگیری‌کننده از رد پیوند- که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند- می‌توانند باعث پیش‌روی HIV و تخریب بیشتر سلول‌های بدن شوند.

بااین‌حال، برخی از مراکز پزشکی با درنظرگرفتن این خطرات، چنین عملی را انجام می‌دهند. فلورمن در این خصوص می‌گوید:

هیچ قانونی درباره‌ی این احتمال‌ها وجود نداشت. شرایط افسارگسیخته بود.

به این ترتیب، عمل‌های پیوند اعضا بین مبتلایان به اچ‌آی‌وی افزایش پیدا کرد و نرخ موفقیت پیوند در گیرندگان این اعضا مانند پیوند اعضا بین افراد غیرمبتلا بود. تا اینکه از سال ۲۰۰۰ به بعد، جامعه‌ی پزشکی خواهان توسعه‌ی این عمل‌های جراحی شد. پیش از این، اهداکنندگان زنده‌ی مبتلا به HIV اجازه‌ی اهدای عضو نداشتند؛ زیرا کنگره چنین عملی را ممنوع اعلام کرده بود.

سه سال پس از تصویب HOPE، پیوندهای کلیه و کبد هم شروع به انجام شد. به‌طوری‌که تاکنون ۱۱۶ پیوند کلیه و کبد در سایه‌ی حمایت این قانون صورت گرفته است. در حالت عادی، UNOS اطلاعات مربوط‌به وضعیت HIV کاندیداهای حاضر در فهرست پیوند اعضا را در نظر نمی‌گیرد. بااین‌حال، ۲۲۱ فرد اچ‌آی‌وی مثبت حاضر در این فهرست اعلام کرده‌اند که مایل به دریافت عضو پیوندی از یک اهداکننده‌ی اچ‌آی‌وی مثبت هستند. فلورمن خاطرنشان کرد:

طبق قانون HOPE، گیرندگان و اهداکنندگان باید آزمایش‌های لازم مانند سطح آلودگی به HIV و تعداد سلول‌های لنفوسیت تی کمک‌کننده (CD4) را بدهند تا فرصتی برای عفونت بیشتر فراهم نشود. در مورد اهداکنندگان فوت‌شده، بررسی‌های شدیدتر صورت می‌گیرد تا این اطمینان حاصل شود که آلودگی آن‌ها به ویروس HIV در سطح شدید نباشد.

پژوهشگران به‌دنبال گسترش قانون HOPE به سایر اعضای بدن هستند. دکتر دیوید کلاسن، عضو ارشد UNOS می‌گوید:

عمل پیوند اخیری که در بیمارستان جان هاپکینز از یک اهداکننده‌ی زنده انجام شد، دریچه‌‌ی امیدی به روی گیرنده‌ها و اهداکننده‌های مبتلا به HIV گشود. هرچه داده‌های ایمنی بیشتری جمع‌آوری می‌کنیم، بیشتر مطمئن می‌شویم که قانون HOPE قابلیت تبدیل شدن به یک استاندارد درمانی طی سال‌های آینده را خواهد داشت.

پیتر استوک، پروفسور جراحی دانشگاه کالیفرنیا- سان‌فرانسیسکو می‌گوید:

چنین قوانینی نه‌تنها باعث پیش‌برد علم پزشکی می‌شود بلکه کمک می‌کند تا فهم عموم نسبت به HIV افزایش پیدا کند. پیش از این گمان حاکم بر این بود که اهدای عضو نیازمند دسترسی به سطح بالایی از سلامتی است و مبتلایان HIV امکان اهدای عضو ندارند. پیش از این، اهدای عضو یک فرد اچ‌آی‌وی مثبت معادل حکم مرگ تلقی می‌شد! درحالی‌که امروز اعضای بدن این افراد می‌تواند به افراد دیگر پیوند زده شود.

دکتر کریستین دوراند، یکی دیگر از جراحان بیمارستان جان هاپکینز که درگیر عمل اخیر مارتینز بود، مبتلایان به HIV را تشویق می‌کند تا کارت اهدای اعضای خود را امضا کنند و در صورت تمایل به مرکز پیوند اعضا تماس بگیرند. وی افزود:

 امیدوارم چنین حرکتی اثرات موجی به همراه داشته باشد و افراد HIV مثبت زیادی به‌عنوان اهداکننده‌ی عضو ثبت‌نام کنند.