عادات غذایی بد، مرگبارتر از مصرف سیگار هستند

پژوهشگران در مطالعه‌ی جدیدی که به‌تازگی در مجله‌ی Lancet منتشر شد، عادات غذایی مردم ۱۹۵ کشور را در سرتاسر جهان بررسی کردند تا برآورد کنند که رژیم‌های غذایی ضعیف تا چه حدی روی میزان مرگ‌و‌میر اثر دارند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که هر ساله ۱۱ میلیون نفر در سرتاسر جهان، حداقل تا اندازه‌ای به‌خاطر مصرف غذاهای خاص یا کمبودهای غذایی از دنیا می‌روند.

پژوهشگران این مطالعه می‌گویند که به‌طور کلی رژیم‌های غذایی ضعیف بیش از هر عامل خطرساز دیگری نظیر مصرف سیگار که به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای سلامت عمومی شناخته می‌شود، علت مرگ‌و‌میر در مردم است. براساس گفته‌ی آن‌ها، مشکل نه‌تنها آنچه که مردم می‌خورند است بلکه آنچه که آن‌ها نمی‌خورند نیز در میزان مرگ‌و‌میر نقش دارد.

این مطالعه برآورد کرده است که هرساله در سطح جهان، ۳ میلیون مرگ ناشی از مصرف بیش از حد سدیم، ۳ میلیون مرگ ناشی از فقدان غلات کامل مناسب در غذا و ۲ میلیون مورد مرگ‌و‌میر ناشی از فقدان میوه کافی در رژیم غذایی اتفاق می‌افتد. کارشناسان می‌گویند که این مطالعه موضوعی را تأیید می‌کند که متخصصان سلامت برای سال‌ها آن را آموزش داده‌اند: رعایت یک رژیم غذایی متعادل برای داشتن زندگی طولانی و سالم اهمیت دارد.

پژوهشگران برای برآورد اثر رژیم غذایی فقیر روی میزان مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری‌های غیرمسری مانند بیماری‌های قلبی، اطلاعات مرتبط با مصرف رژیم غذایی، فروش محصولات غذایی و هزینه‌های خانگی را طی سه دهه‌ی گذشته مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها برآورد کردند که در سال ۲۰۱۷، بیماری قلبی‌-عروقی علت اصلی مرگ‌و‌میر ناشی از رژیم غذایی در سرتاسر جهان بوده است و پس از آن سرطان‌های خاص و دیابت قرار داشته‌اند. ماریون نستله استاد دانشگاه نیویورک می‌گوید:

هرچند این نتایج مبتنی بر داده‌ها و فرضیات محدودی هستند اما با گزارش‌های پیشین سازمان‌های مرتبط با سلامت عمومی و پزشکی سازگاری دارند. 

نستله خاطرنشان می‌کند که پژوهشگران درحال توصیه‌ی یک رژیم غذایی مبتنی بر گیاهان هستند و این چیزی است که امروزه همه آن را توصیه می‌کنند.

در این مطالعه، کشورهایی که از رژیم‌های غذایی مدیترانه‌ای پیروی می‌کردند (که سرشار از چربی‌ها و فیبرهای سالم است)، بالاترین امتیاز را داشتند. دراین‌میان فلسطین اشغالی، ازلحاظ حداقل تعداد مرگ‌و‌میر ناشی از رژیم غذایی پایین‌ترین رقم را دارد. براساس نتایج این پژوهش، فرانسه و اسپانیا در مقام‌های دوم و سوم قرار دارند. رژیم مدیترانه‌ای به‌عنوان رژیم غذایی حاوی مقادیر بالای میوه‌، سبزیجات، مغزها و روغن‌های سالمی مانند روغن زیتون تعریف می‌شود. آمریکا در رتبه‌ی ۴۳ قرار دارد. درمیان کشورهای مختلف، ازبکستان که در آن مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده‌ای مانند انواع نان‌ها و پاستا به‌شدت رایج است، بدترین وضعیت را داشته و میزان مرگ‌و‌میر ناشی از رژیم غذایی در این کشور ۸۹۱ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر است.

بروس لی، استاد دانشگاه جان هاپکینز می‌گوید که این پژوهش حمایت بیشتری در این زمینه که رژیم‌های غذایی ضعیف با شیوع بالاتر بیماری‌های غیرمسری مرتبط بوده و یکی از قاتلان اصلی انسان‌ها در سرتاسر جهان هستند، فراهم می‌کند اما بااین‌حال تغذیه تنها عامل مؤثر نیست. عدم فعالیت جسمی و نیز عوامل مختلف محیطی، اقتصادی و اجتماعی نیز از عوامل مهم تأثیرگذار هستند. لی می‌گوید:

رژیم غذایی می‌تواند ازطریق افزایش وزن بدن و چاقی، افزایش فشار خون، هیپرلیپیدمی یا افزایش سطح چربی خون و بیماری‌هایی که می‌توانند منجر به افزایش فشارخون شود، در بروز بیماری‌های غیرمسری نقش داشته باشد.

او اضافه می‌کند یک مشکل این است که غذاهای ناسالمی مانند انواعی که به‌شدت با استفاده از مواد مصنوعی، فرآوری شده‌اند، اغلب روش تولید ساده‌تری داشته و ازنظر نگه‌داری، جا‌به‌جایی و آماده کردن راحت‌تر هستند. بنابراین چنین غذاهایی در سرتاسر جهان جایگزین غذاهای سالم و طبیعی شده‌اند.

نستله می‌گوید که این موضوع که خطرات ناشی از رژیم غذایی بیشتر هستند، از این جهت منطقی است که هر فردی غذا می‌خورد ولی لزوما تمام افراد سیگار نمی‌کشد. بنابراین رژیم غذایی برای تمام افراد یک عامل خطرساز است.

پژوهشگران هیچ کشوری را پیدا نکردند که ازلحاظ تمام رژیم هایی غذایی در وضعیت مناسبی باشد. پژوهشگران می‌گویند که این یافته‌ها باید موجب شوند که افراد غذای بهتری بخورند و سیاست‌هایی در راستای ترویج افزایش مصرف غذاهای سالم اتخاذ شود.