چرا قدرت شنوایی افراد نابینا بیشتر است؟

همه مثل هم نمی‌شنوند. مطالعات متعددی نشان می‌دهند افرادی که در اوایل زندگی نابینا می‌شوند، درمقایسه با افراد بینا قدرت شنوایی بهتری دارند اما مطالعه‌ی جدیدی برای اولین‌بار اساس عصبی این پدیده را نشان داده است.

این فرض رایج که افراد نابینا دارای شنوایی قوی‌تری هستند، فقط یک فرض نیست: مطالعات زیادی این موضوع را تأیید می‌کنند. اما درحالی‌که مدت‌ها است دانشمندان می‌دانند افرادی که در اوایل زندگی نابینا می‌شوند، قدرت شنوایی بالاتری دارند، مکانیسم‌های مغزی مسبب این توانایی، ناشناخته مانده است. ایون فاین دانشمند علوم اعصاب دانشگاه واشنگتن می‌گوید:

ایده این است که افراد نابینا در انجام وظایف شنوایی بهتر عمل می‌کنند زیرا آن‌ها مجبورند بدون اطلاعات بصری راه خود را در جهان پیدا کنند. ما می‌خواستیم بررسی کنیم چگونه چنین چیزی در مغز اتفاق می‌افتد.

به‌همین منظور، فاین و گروهش از تکنولوژی تصویربرداری fMRI برای بررسی فعالیت قشر شنوایی مغز (قسمتی از مغز که اطلاعات شنوایی را پردازش می‌کند) در افراد نابینا و گروه کنترل (افراد بینا) استفاده کردند. در گروه نابینایان، ۴ تن از شرکت‌کنندگان در اوایل زندگی دچار نابینایی شده بودند و ۵ نفر از آن‌ها نیز دچار آنوفتالمی بودند؛ اختلالی که در آن چشم توسعه پیدا نمی‌کند.

طی آزمایش، شرکت‌کنندگان هر دو گروه آواهای خالصی را در فرکانس‌های مختلف می‌شنیدند و در همان زمان یک دستگاه fMRI فعالیت مغزی آن‌ها را ثبت می‌کرد. هنگامی که پژوهشگران نتایج را مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار دادند، دریافتند افراد نابینا درمقایسه با افراد بینا این نواها را در پهنای باند دقیق‌تر و باریک‌تری پردازش می‌کنند که نشان می‌داد ادراک آن‌ها از آواسنجی فرکانس، در قشر شنوایی مغز بهتر از گروه بینا پالایش می‌شد. کلی چانگ پژوهشگر مطالعه توضیح می‌دهد:

مطالعه‌ی ما نشان می‌دهد که مغز افراد نابینا بهتر می‌تواند فرکانس‌ها را نشان دهد. برای یک فرد بینا داشتن یک نمایش دقیق از صدا چندان مهم نیست زیرا او برای شناسایی اشیاء از قدرت بینایی خود نیز استفاده می‌کند درحالی‌که افراد نابینا فقط اطلاعات شنوایی را دارند. این اطلاعات به ما کمک می‌کند مشخص کنیم کدام تغییرات مغزی توصیف‌کننده‌ی عملکرد بهتر افراد نابینا در زمینه‌ی تشخیص صداهای محیط اطراف هستند.

سمت چپ: رنگ‌های قرمز نشان‌دهنده‌ی مناطقی از مغز است که بیشتر به آواهای بم واکنش نشان می‌دهند درحالی‌که مناطق آبی‌رنگ مناطقی هستند که به صداهای زیر پاسخ می‌دهند. سمت راست: آواسازی فرکانس‌ها در شرکت‌کننده‌های نابینا نسبت‌به شرکت‌کننده‌های بینا باریک‌تر بود.

لازم به ذکر است که اندازه نمونه این مطالعه کم بوده است. با این وجود، پژوهشگران می‌گویند مطالعه‌ی آن‌ها نخستین موردی است که نشان می‌دهد در نتیجه‌ی نابینایی، تغییرات سیستماتیکی در قابلیت آواسازی طبیعی قشر شنوایی مغز رخ می‌دهد.

اینکه چگونه قشر شنوایی این شکل از انعطاف‌پذیری عصبی را توسعه می‌دهد، مشخص نیست اما پژوهشگران در این‌باره حدس می‌زنند که این پدیده احتمالا یک سازگاری توسعه‌ای به نابینایی اولیه، اثرات محرومیت از بینایی یا ناشی از نیازمندی‌های متفاوت شنوایی در اثر نابینایی باشد.

مطالعات آینده می‌تواند جزئیات بیشتری را درمورد اساس سازگاری قشر شنوایی مغز مهیا کند. در حال حاضر هدف جدیدی برای مطالعات آینده مشخص شده است هرچند هنوز ناشناخته‌های بسیاری وجود دارد. فاین می‌گوید:

در افراد نابینا بیشتر اطلاعات باید از صدا استخراج شود و به‌نظر می‌رسد که به‌عنوان پیامدی از این امر، قابلیت این منطقه از مغز افزایش می‌یابد. این مورد مثال ظریفی است که نشان می‌دهد چگونه توسعه‌ی توانایی مغز نوزاد می‌تواند تحت‌تاثیر محیط رشد قرار گیرد.