در چه سنی بیش از همیشه خوش‌بین هستیم؟

خوش‌بینی اغلب به‌عنوان منبع انسانی محدودی در نظر گرفته می‌شود. بر‌این‌اساس، جوانان با تمام فرصت‌های بی‌انتهایشان در اوج آن به‌سر می‌برند و سال‌خوردگان و افراد ناخوشنود نیز تنها خاطره‌ای از آن دارند. بااین‌حال، نتایج مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد زندگی این گونه ما را از پای درنمی‌آورد. مهم نیست هر انسان در زندگی خود با چه تعداد مانع رو‌به‌رو شود. او درباره چشم‌اندازهای خود اشتیاق بیشتری پیدا می‌کند.

پژوهشگران با بررسی ۱,۱۶۹ شرکت‌کننده دریافتند خوش‌بینی در اوایل بزرگ‌سالی در حداقل سطح خود است و درحدود ۵۵ سالگی به‌اوج می‌رسد. این نقطه مقارن با اوج خصوصیات دیگری نظیر عزت‌نفس و رضایت از زندگی است. تد شواباُ نویسنده‌ی این مطالعه از دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید:

به‌نظر می‌رسد اغلب مردم این‌چنین فکر می‌کنند که وقتی انسان‌ها در مسیر بلوغ خود با فرازونشیب‌های زندگی مواجه می‌شوند، به‌تدریج از میزان خوش‌بینی آن‌ها کاسته می‌شود. باوجوداین در این نمونه و چند نمونه دیگر، خوش‌بینی به‌تدریج در طول بزرگ‌سالی افزایش یافته است.

پژوهشگران هفت سال نمونه‌ی بزرگی از افراد مکزیکی‌آمریکایی ۲۶ تا ۷۱ ساله را دنبال کردند. در چهار دوره‌ی جداگانه در طول مطالعه، از شرکت‌کنندگان خواستند پرسشنامه‌ی مرتبط با سنجش خوش‌بینی را پر کنند. علاوه‌بر‌این، شرکت‌کنندگان نظر خود را درباره‌ی ۵۴ جمله‌ی مرتبط با رویدادهای مثبت و منفی زندگی بیان کردند. برای مثالُ دو مورد از این جملات عبارت بودند از: «من انتظار ندارم رویدادها مطابق انتظارم پیش بروند» یا «من در مواقع بی‌اعتمادی معمولا انتظار بهترین اتفاق‌ها را دارم».

پژوهشگران دریافتند رویدادهای منفیِ بیشتر در زندگی لزوما به ایجاد نگرشی بدبینانه منجر نمی‌شود. درعوض، این‌ها تنها رویدادهای مثبت زندگی بودند که ظاهرا روی نگرش فرد تأثیرگذار بودند. این ایده برخلاف بسیاری از تئوری‌های روان‌شناسی است.

نتایج نشان می‌دهد ما انسان‌ها به اوایل بزرگ‌سالی که می‌رسیم، دیدگاهی گلگون از جهان ترسیم می‌کنیم. این امر به‌ویژه درصورتی اتفاق می‌افتد که همه‌چیز مطابق میل ما پیش رود؛ مثلا از دانشگاه فارغ‌التحصیل شویم یا در رابطه‌ی عاشقانه‌ی خود موفق باشیم یا حقوقمان افزایش یابد. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند:

رسیدن به این اهداف مهم ممکن است محرکی برای افزایش خوش‌بینی در دوران بزرگ‌سالی باشد. علاوه‌بر‌این، افزایش در استقلال و توانایی مراقبت از خود که به فرد این امکان را می‌دهد راحت‌تر رفتارهای مدنظر خود را بروز دهد و به پیامدهای مطلوب آن برسد، ممکن است به افزایش خوش‌بینی همراه‌با افزایش سن منجر شود.مقاله‌های مرتبط:خوش‌بینی؛ دارایی پنهان افراد موفقبرقراری تعادل میان خوش‌بینی و بدبینی برای رهبری ایده‌آلچرا با افزایش سن تصور می‌کنیم زمان سریع‌تر می‌گذرد؟

درحالی‌که این نتایج بین مردان و زنان تفاوتی نداشت، پژوهشگران متوجه وجود اختلافی بین شرکت‌کنندگان متولد آمریکا و افراد مهاجر شدند. منحنی خوش‌بینی اکثر شرکت‌کنندگان مهاجر به حالت U وارونه بود که اوج آن در ۵۵ سالگی بود ولی شرکت‌کنندگان غیرمهاجر الگوی متفاوتی داشتند. در کسانی که در آمریکا متولد شده بودند، میزان خوش‌بینی از ۲۶ تا ۴۰ سالگی کاهش یافته بود؛ ولی دوباره از ۴۰ تا ۷۱سالگی افزایش یافته بود. نویسندگان دراین‌باره توضیح می‌دهند:

این نتایح نشان می‌دهد تفاوت در فرهنگ حتی در میان اعضای یک گروه قومی ممکن است اختلاف در توسعه‌ی خوش‌بینی را سبب شود. اگرچه باتوجه‌به اندازه‌ی نسبتا کوچک جامعه‌ی غیرمهاجر (فقط ۱۴ درصد)، از تفسیر بیشتر این نتایج تا زمان حاصل‌شدن شواهد بیشتر خودداری می‌کنیم.

آشکار است خوش‌بینی سازه‌ی روان‌شناختی انعطاف‌پذیری است و تحت‌تأثیر رویدادهای گذشته قرار می‌گیرد؛ ولی این مطالعه چهارمین مطالعه‌ای است که نحوه‌ی توسعه آن را بررسی کرده‌اند. نتایج سایر مطالعات مانند مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، دقیقا برخلاف پژوهش حاضر بودند و نشان می‌دادند رضایت‌ از زندگی آینده از خوش‌بینی به واقع‌بینی و سپس از واقع‌بینی به بدبینی تبدیل می‌شود. بیشتر این پژوهش‌ها براساس گزارش‌ خود افراد انجام شده که با نقایصی نیز همراه است؛ مخصوصا اینکه خوش‌بینی و بدبینی به‌شدت تحت‌تأثیر دیدگاه قرار می‌گیرند.

نتایج این بررسی موضوعی برای اندیشیدن بیشتر است؛ ولی ما هنوز دانش چندانی درباره‌ی چگونگی تغییر خوش‌بینی همراه‌با افزایش سن یا دیگر عوامل مرتبط نداریم. این بخش از روان‌شناسی جای پژوهش بسیاری دارد.

نتایج این پژوهش در مجله‌ی Social Psychology and Personality منتشر شده است.