اسفنج آشپزخانه؛ راه‌حل مقاومت آنتی‌بیوتیکی

همان‌طورکه تهدید مقاومت آنتی‌بیوتیکی جدی‌تر می‌شود، باکتریوفاژها یا به‌اختصار فاژها (ویروس‌های آلوده‌کننده‌ی باکتری‌ها) ممکن است در مبارزه با باکتری‌هایی مفید باشند که با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها از بین نمی‌روند. این پیشنهاد مربوط‌به پژوهشی است که در نشست سالیانه‌ی انجمن آمریکایی میکروبیولوژی (ASM Microbe) ارائه شده است.

اسفنج آشپزخانه درمعرض انواع مختلفی از میکروب‌ها قرار دارد که میکروبیوم عظیمی از باکتری‌ها را تشکیل می‌دهند. فاژها فراوان‌ترین ذرات زیستی روی زمین هستند و معمولا هرجا که باکتری‌ها وجود دارند، آن‌ها نیز در آنجا حضور دارند. براین‌اساس، به‌نظر می‌رسد اسفنج‌های آشپزخانه محلی برای یافتن آن‌ها باشد.

دانشجویان یکی از کلاس‌های پژوهشی، باکتری‌ها را از اسفنج‌های استفاده‌‌شده در آشپزخانه‌ی خود جدا و سپس، از باکتری به‌عنوان طعمه‌ای برای یافتن فاژهایی استفاده کردند که می‌توانند به آن حمله کنند. دو دانشجو توانستند فاژهایی کشف کنند که باکتری‌های موجود در اسفنج آشپزخانه‌ی آن‌ها را عفونی می‌کرد. بریانا ویس، دانشجوی علوم حیات مؤسسه‌ی فناوری نیویورک گفت:

مطالعه‌ی ما نشان‌دهنده‌ی ارزش جست‌وجوی هر محیط میکروبی است که ممکن است فاژهای مفید داشته باشد.

پژوهشگران تصمیم گرفتند جای این دو فاژ را عوض کنند و ببینند آیا هرکدام می‌توانند باکتری‌های جداشده‌ی اسفنج دیگر را عفونی کنند یا خیر. نتیجه این بود که این فاژها باکتری موجود در اسفنج دیگر را نیز کشتند. ویس گفت:

چنین نتیجه‌ای این سؤال را مطرح کرد که آیا ممکن است این دو سویه از باکتری با اینکه از دو اسفنج متفاوت آمده‌اند، به‌طورتصادفی یکسان بوده باشند؟

برای یافتن پاسخ این پرسش، پژوهشگران DNA حاصل از دو سویه‌ی جداشده باکتری را باهم مقایسه کردند و نتیجه گرفتند که آن‌ها هر دو عضوی از خانواده‌ی انتروباکتریاسیا هستند. این باکتری‌ها به گروهی از میکروب‌های میله‌ای‌شکل تعلق دارند که معمولا در مدفوع یافت می‌شوند و برخی از آن‌ها موجب ایجاد عفونت در محیط‌های بیمارستانی می‌شوند. اگرچه این سویه‌ها ارتباط نزدیکی باهم داشتند، در آزمون‌های بیوشیمیایی وجود اختلافات شیمیایی بین آن‌ها تأیید شد. ویس گفت:

این تفاوت‌ها در شناسایی انواعی از باکتری‌ها مهم هستند که یک فاژ می‌تواند آن‌ها را آلوده کند. همچنین، این موضوع کلید تعیین توانایی آن در درمان عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک خاص است. امیدواریم که درادامه‌ی کار، فاژهای بیشتری را جداسازی و تعیین ویژگی کنیم که می‌توانند باکتری‌های موجود در اکوسیستم‌های میکروبی مختلف را آلوده کنند. برخی از این فاژها ممکن است بتوانند برای درمان عفونت‌های باکتریایی مقاوم به آنتی‌بیوتیک به‌کار گرفته شوند.