نقش مهم باکتری‌های روده در محافظت از سیستم عصبی دربرابر ویروس‌ها

دانشمندان در مطالعه‌ای جدید، ارتباط بین عفونت‌های ویروسی، بیماری نورودژنراتیو، میکروبیوم روده و سیستم ایمنی را تشریح کرده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد اختلال در باکتری‌های روده می‌تواند به ویروس‌های مضر اجازه دهد که بیماری‌های نورودژنراتیوی نظیر اسکلروز چندگانه را توسعه دهد.

در پژوهش‌های مختلف، به ارتباط احتمالی بین عفونت‌های ویروسی سیستم عصبی مرکزی و توسعه‌ی تعدادی از اختلالات روان‌پزشکی و عصبی مزمن اشاره شده است. آلزایمر و پارکینسون و اسکلروز چندگانه از بیماری‌های عصبی هستند که نقش عفونت ویروسی سیستم عصبی مرکزی در توسعه‌ی آن‌ها نشان داده شده است. به‌نظر می‌رسد جمعیت متنوع باکتری‌ها که در روده‌ی ما زندگی می‌کنند، اساسا با سیستم ایمنی ما ارتباط داشته باشد. برای مثال، پژوهش اخیر نشان داده است که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند میکروبیوم روده را دچار اختلال کنند و به مشکلات مختلفی از نقص در اثربخشی واکسن‌ها گرفته تا افزایش پراکنش عفونت آنفلوآنزا منجر شوند.

مطالعه‌ی جدید به‌وسیله‌ی پژوهشگران دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه یوتا و با هدف پاسخ‌دهی به این سؤال انجام شده است: «میکروبیوم روده چه نقشی در آغاز بیماری‌های نورودژنراتیو دارد؟» دیوید گرت‌برون، یکی از نویسندگان این مقاله‌ می‌گوید:

ما می‌خواستیم این موضوع را بررسی کنیم که آیا میکروبیوم روده می‌تواند موجب تغییر پاسخ ایمنی دربرابر ویروس در سیستم عصبی مرکزی شود و این امر روی میزان آسیبی تأثیر می‌گذارد که ویروس وارد می‌کند یا خیر.

پژوهشگران در آغاز کار، دو گروه مختلف از موش‌ها را بررسی کردند که هر دو گروه با سویه‌ی خاصی از ویروس هپاتیت آلوده شده بودند که موجب انسفالیت حاد می‌شود. این مدل‌های حیوانی علائم نورودژنراتیو داشتند؛ علائم مشابه آنچه در اسکلروز چندگانه دیده می‌شود. گروهی از موش‌ها با میکروبیوم سالم روده پرورش داده شدند؛ درحالی‌که گروه دیگر درمعرض اختلالات متعدد میکروبیومی نظیر آنتی‌بیوتیک‌هایی قرار گرفتند که بسیاری از جمعیت‌های باکتری‌های روده را از بین می‌برند.

پژوهشگران برای تأیید این فرضیه که آیا میکروبیوم فعالیت میکروگلیا را می‌تواند در سیگنال‌دهی TLR4 تقویت کند، این پروتئین را به موش‌های عفونی خوراندند که دارای میکروبیوم دچار اختلال بودند. شگفت‌انگیز اینکه در این هنگام، آسیب عصبی حاصل از ویروس در این حیوانات کاهش پیدا کرد. جون روند، نویسنده‌ی دیگر مقاله می‌گوید:

ما نشان داده‌ایم میکروبیوم روده با فعال‌کردن مسیری خاص در سلول‌های سیستم عصبی مرکزی، از موش‌های عفونی دربرابر فلج محافظت می‌کند. این امر نشان می‌دهد که سیگنال‌های حاصل از میکروب‌ها برای پاک‌سازی سریع ویروس‌ها در سیسم عصبی مرکزی و پیشگیری از آسیب ناشی از بیماری‌هایی مانند اسکلروز چندگانه ضروری است.

البته، این نتایج در این مرحله فقط در آزمایش‌های حیوانی نشان داده شده است و پرسش‌های بدون پاسخ زیادی همچون گونه‌های باکتری‌های روده وجود دارد که مسئول سیگنال‌دهی TLR4 هستند. قبل از اینکه این ایده‌های جدید وارد آزمایش‌های بالینی انسانی شود، باید پژوهش‌های زیادی انجام شود؛ اما روند می‌گوید آنچه از آن اطمینان داریم، این است که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند موجب ایجاد اختلال در جمعیت باکتری‌های مفید روده شوند و پزشکان باید راه‌هایی برای رفع این آشفتگی‌ها درنظر بگیرند. او می‌گوید:

نتایج ما بر اهمیت حفظ جامعه‌ی متنوعی از باکتری‌ها در روده تأکید می‌کند و اینکه ممکن است پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به مداخلاتی برای بازیابی این جوامع نیاز باشد.

نتایج این پژوهش در مجله‌ی eLife منتشر شده است.