میگرن: علائم، پیشگیری و درمان

میگرن، سردرد شدیدی است که اغلب با تهوع، استفراغ و حساسیت به نور همراه است. میگرن می‌تواند از ۴ ساعت تا سه روز و گاهی حتی بیشتر تداوم داشته باشد. شیوع میگرن در زنان بیشتر از مردان است. نشانه‌های میگرن معمولاً از سنین ۱۰ تا ۴۰ سالگی آغاز می‌شود.

پزشکان علت دقیق سردردهای میگرنی را نمی‌دانند اگرچه به‌نظر می‌رسد که آن‌ها مرتبط با تغییرات مغز و نیز ژن‌ها باشند. دانشمندان برای سال‌ها معتقد بودند که میگرن ناشی از تغییرات جریان خون مغز است. اکنون بسیاری بر این باورند که این وضعیت حاصل نقایص مغزی است که از والدین به فرزند به ارث می‌رسد. میگرن زمانی آغاز می‌شود که سلول‌های عصبیِ بیش‌ازحد فعال‌شده ازطریق ارسال سیگنال‌هایی موجب تحریک عصب سه‌قلو می‌شوند؛ عصبی که مسئول ایجاد حس در قسمت سر و صورت است. فعال شدن این عصب موجب آزاد شدن مواد شیمیایی خاصی نظیر سروتونین و پپتید وابسته به ژن کالسی‌تونین (CGRP) می‌شود. CGRP موجب می‌شود عروق خونی موجود در پوشش مغز متورم شود و به‌دنبال آن ناقل‌های عصبی در مغز آزاد می‌شوند که درنهایت موجب ایجاد التهاب و درد می‌شوند. نتایج برخی مطالعات نشان می‌دهد که ۸۵ درصد از افراد مبتلا به سردردهای میگرنی دارای سابقه‌ی آسیب سر یا گردن هستند. در بیشتر موارد، این آسیب‌ها ناشی از تصادفات یا جراحات زمان کودکی بودند.

نشانه‌های میگرن براساس مرحله‌ی آن می‌تواند با علائمی همراه باشد که با گذشت زمان تغییر می‌کند و معمولاً چند مرحله دارد:

۱. مرحله‌ی مقدماتی (پیش‌نشانه)

۲. مرحله‌ی اورا

۳. مرحله‌ی حمله

۴. مرحله‌ی پس‌اثر

مرحله‌ی مقدماتی: در این مرحله علایم هشداردهنده‌ی اولیه ظهور می‌کند. ساعت‌ها قبل از آغاز میگرن و گاهی حتی روزها قبل‌تر، بسیاری از افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• پرانرژی بودن غیرعادی، هیجان‌زدگی یا افسردگی
• تحریک‌پذیری
• تشنگی
• گرایش شدید به غذاهای خاص
• خواب‌آلودگی و خمیازه‌های زیاد
• نیاز مکرر به دفع ادرار

مرحله‌ی اورا: این مرحله، مرحله‌ی آغاز احساسات عجیب است. از هر ۳ یا ۴ فرد مبتلا به میگرن، یک نفر قبل از آغاز سردرد دچار اورا می‌شود. اورا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تغییرات بینایی:

- دیدن جرقه‌های نور یا کمانی دندانه‌دار از نور: این وضعیت معمولاً در سمت چپ یا راست بینایی اتفاق می‌افتد و طی چند دقیقه ممکن است بزرگ‌تر شود.

- نقطه‌ی کور در میدان دید: این مشکل در ترکیب با نورهای چشمک‌زن می‌تواند رانندگی یا تمرکز چشم را روی اشیاء کوچک دشوار کند.

- دیدن تصاویری که مربوط به گذشته است یا توهم.

احساسات پوستی:

در جریان اورا، فرد ممکن است دچار حس مورمور و سوزن‌سوزن شدن شود. بی‌حسی نیز ممکن است پیش آید. این احساسات اغلب صورت و دست‌ها را درگیر می‌کنند ولی حتی ممکن است در سرتاسر بدن پراکنده شوند.

مشکلات زبانی:

• مشکل در زمینه‌ی بیان افکار هنگام صحبت یا نوشتن
• مشکل در زمینه‌ی درک کلمات
• گیجی
• دشواری تمرکز

مرحله حمله: آغاز سردرد

درد میگرن:

• معمولاً از ناحیه‌ی بالای چشم‌ها آغاز می‌شود
• معمولاً یک سمت سر را متاثر می‌کند اما ممکن است کل سر را در بر گرفته یا از یک طرف سر به طرف دیگر برود. این وضعیت همچنین می‌تواند بخش تحتاتی صورت و گردن را تحت‌تأثیر قرار دهد
• درد ضربان‌داری که طی فعالیت فیزیکی یا خم شدن به جلو تشدید می‌شود

علائم ممکن است در حین حرکت بیشتر شود. همچنین ممکن است علائم دیگری در این مرحله رخ دهد:

• حساسیت غیرعادی نسبت‌به نور، صدا و بو
• احساس سبکی سر و غش
• حالت تهوع و استفراغ

مرحله‌ی پس اثر: پس از سردرد

پس از مرحله‌ی شدید میگرن، فرد ممکن است تا یک روز احساس خوبی نداشته باشد. علائم این مرحله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خستگی شدید
• کندی
• گیجی
• سردردی که هنگام خم شدن به جلو یا حرکت سریع تشدید می‌شود

میگرن ممکن است ازنظر تعداد دفعات بروز یا شدت، طی زمان تغییر کند. در تمام حملات ممکن است مراحل یکسانی دیده نشود. همچنین فرد ممکن است بدون داشتن سردرد فقط دچار اورا شود. از آن‌جایی که بسیاری از علائم موجود در این مراحل میگرن می‌توانند در وضعیت‌های خطرناک‌تری نظیر سکته یا تشنج نیز اتفاق افتد، باید با مشاهده‌ی هرگونه علامت جدید یا مواردی که به‌وسیله پزشک بررسی نشده است، به پزشک مراجعه کرد.

میگرن‌ها همه مانند هم نیستند. میگرن یک فرد می‌تواند از میگرن فرد دیگر بسیار متفاوت باشد.

در این نوع میگرن، فرد می‌داند که سردرد در حال آغاز است زیرا قبل از آن حس عجیبی دارد: احساس گیجی می‌کند، صدای زنگی در گوش‌های خود حس می‌کند، خطوط زیگزاگی را می‌بیند و نور موجب آزار او می‌شود. اگرچه میگرن ممکن است به‌شدت دردناک باشد و فرد را از فعالیت بازدارد ولی کشنده نیست. برای کاهش آن‌ها می‌توان کارهایی انجام داد و نیز داروها و دستگاه‌هایی برای درمان و پیشگیری وجود دارد.

علائم: حدود یک‌سوم از افراد، ساعت‌ها یا روزها قبل از آغاز یک میگرن دچار علائم هشداردهنده‌ای مانند موارد زیر می‌شوند:

• گرایش‌های غذایی خاص
• سرخوشی یا کج‌خلقی
• خستگی و خمیازه کشیدن
• احساس سفتی مخصوصا در گردن
• نیاز به دفع مکرر ادرار
• یبوست یا اسهال

اورا اغلب حدود یک ساعت قبل از سردرد آغاز و شامل موارد زیر می‌شود:

• نقاط کور در مرکز دید (اسکوتوم)
• از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
• دیدن الگوهای زیگزاگ مانند
• دیدن جرقه‌های نور
• دیدن، شنیدن یا بوییدن چیزهایی که در محل وجود ندارد (توهم)
• تیرکشیدن، مورمور شدن یا بی‌حسی (خواب‌رفتگی)
• مشکل در زمینه‌ی پیدا کردن کلمات یا صحبت کردن (زبان‌پریشی)

اورا معمولاً کمتر از یک ساعت طول می‌کشد. برخی از علائم ممکن است تا مرحله‌ی سردرد ادامه پیدا کنند.

مرحله‌ی درد: درد میگرن مداوم یا ضربان‌دار است و ممکن است در بخش پیشانی یا یک طرف سر در اطرف چشم احساس شود. احتمال اینکه افراد بالغ در یک طرف سر دچار این مشکل شوند، بیشتر است. سردرد ممکن است از ۱ ساعت تا ۳ روز ادامه داشته باشد. علاوه‌بر درد، سایر علائم مرحله‌ی سردرد عبارت‌اند از:

• ناراحتی معده یا استفراغ
• حس گرم و سرد شدن
• آبریزش بینی
• سرگیجه یا چرخش سر
• ناراحتی گردن یا فک
• حساسیت نسبت‌به نور، صدا، بو، لمس یا حرکت
• گیجی

تشخیص

پزشک یک معاینه جسمی انجام داده و عضلات، رفلکس‌ها، گفتار و حواس را برای آزمون اعصاب موجود در سر مورد بررسی قرار می‌دهد. او همچنین تاریخچه‌ی سلامتی بیمار را خواهد پرسید.

• آیا دیگر اعضای خانواده دارای میگرن با دیگر انواع سردردها هستند؟
• انواع داروهای مصرفی مخصوصا داروهای ضدبارداری یا کنترل فشار خون
• آیا سردردها پس از کار سخت، سرفه یا عطسه بدتر می‌شود؟

آزمایش‌های خون و تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا MRI می‌تواند به رد احتمال علت‌های دیگری نظیر عفونت یا خون‌ریزی کمک کند.

درمان

وقتی فردی دچار میگرن همراه‌با اورا می‌شود، باید در محل ساکت و تاریکی بماند. کمپرس سرد یا فشار روی مناطق دردناک می‌تواند مفید باشد. مسکن‌های بدون نسخه‌ای مانند آسپرین، استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است کمک‌کننده باشد. داروهای تجویزی که تریپتان نامیده می‌شوند، شامل داروهایی مانند آلموتریپتان، التریپتان، فروواتریپتان، ریزاتریپتان و سوماتریپتان هستند. ارگوت‌ها نیز ممکن است در درمان درد میگرن مؤثر باشند. دیگر داروها می‌توانند علائم مرتبط مانند تهوع و استفراغ را آرام کنند.

چندین دستگاه نیز برای کمک به درمان میگرن طراحی شده است. یک دستگاه که SpringTMS یا eNeura Stms نامیده می‌شود، از تکنیکی به نام تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای (TMS) استفاده می‌کند. این دستگاه به‌مدت یک دقیقه در ناحیه‌ی پشت سر قرار داده می‌شود و موجی از انرژی مغناطیسی را به مغز ارسال می‌کند. دستگاه سفالی نیز که به شکل یک هدبند طراحی شده است، برای پیشگیری از توسعه‌ی میگرن روزانه به مدت ۲۰ دقیقه روشن می‌شود و امواج الکتریکی را ازطریق پوست پیشانی به مغز ارسال می‌کند. گاماکور نیز دستگاهی است که به روش غیرتهاجمی موجب تحریک عصب واگ در گردن می‌شود. برای استفاده از هر کدام از این دستگاه‌ها نیاز به تجویز پزشک است.

دستگاه مورد استفاده برای تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای مغز که می‌تواند به درمان میگرن کمک کند

پیشگیری

اگر فرد به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد و در یک ماه تعداد ۴ روز یا بیشتر درگیر میگرن باشد، پزشک داروهای پیشگیرانه را تجویز می‌کند. فرد باید برای کاهش شدت یا فراوانی سردردها، داروها را به‌طور منظم مصرف کند. این داروها شامل داروهای ضدتشنج، داروهای کنترل فشار خون (مانند بتابلوکرها و مسدود‌کننده‌های کانال کلسیم) و برخی از ضدافسردگی‌ها است. بازدارنده‌های CGRP نیز گروه جدیدی از داروهای پیشگیرانه هستند که ممکن است در صورت اثربخش نبودن دیگر داروها، تجویز شوند. اجتناب از آغازگرهای رایجی مانند:

• برخی غذاها
• داروها
• استرس
• خستگی، بیماری یا گرسنه ماندن
• تغییرات سطوح هورمونی
• نور چشمک زن
• تغییر در فشار هوا و ارتفاع

میگرن بدون اورا چیزی بیش از یک سردرد است. فقط درد آن می‌تواند مانع از انجام کارهای روزانه شود و همچنین علائمی مانند حالت تهوع و استفراغ نیز می‌تواند وجود داشته باشد. میگرن بدون اورا شایع‌ترین نوع سردرد میگرنی است که حدود ۷۵ درصد از کل میگرن‌ها را شامل می‌شود. این نوع میگرن دارای علائم اولیه (اورا) نیست.

میگرن در برخی خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شود، بنایراین پژوهشگران معتقدند که این وضعیت اساس ژنتیکی دارد. عواملی که در برخی افراد موجب آغاز حملات میگرن می‌شوند، عبارت‌اند از غذاهای خاص، بوها، استرس و چیزهایی که در محیط وجود دارند. میگرن اغلب در کودکی آغاز می‌شود و در دوران نوجوانی تشدید می‌شود. پسربچه‌ها بیش از دختربچه‌ها دچار میگرن می‌شوند ولی شیوع این وضعیت در زنان بالغ بیش از مردان است.

علائم

اغلب، افراد دردی را در ناحیه‌ی پیشانی یا یک یا هر دو طرف گیجگاه خود احساس می‌کنند. درد ممکن است پیوسته یا ضربان‌دار باشد. سردرد ۴ تا ۷۲ ساعت طول خواهد کشید. فرد ممکن است برخی از این علائم زیر را نیز داشته باشد:

• تهوع
• استفراغ
• خمیازه کشیدن
• تحریک‌پذیری
• فشار خون پایین
• سرخوشی
• حساسیت نسبت‌به نور، صدا، بو یا حرکت
• ایجاد حلقه‌های سیاه در اطراف چشم

تشخیص

در ابتدا باید مطمئن شد که علت این سردردها چیز دیگری نیست. به این منظور، پزشک معالج معاینه‌های فیزیکی و عصبی خاصی را انجام می‌دهد و سوالاتی نظیر موارد زیر را خواهد پرسید:

• آیا دیگر اعضای خانواده‌ دچار میگرن یا سایر انواع سردرد هستند؟
• آیا بیمار آلرژی دارد؟
• سطح استرس در زندگی او چه حدی است؟
• آیا از داروهایی نظیر قرص‌های ضد بارداری و داروهای گشادکننده‌ی عروق استفاده می‌کند؟ (این داروها می‌توانند باعث سردرد شوند)
• آیا سردرد پس از سرفه یا عطسه یا پس از تمرین شدید آغاز می‌شود؟

پزشک ممکن است آزمایش‌های زیر را تجویز ‌کند:

• آزمایش‌های خون
• آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا MRI
• آزمایش‌هایی با هدف تشخیص عفونت، خونریزی یا سایر مشکلات پزشکی که می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کند

درمان

درمان میگرن بدون اورا دو هدف دارد: تسکین علائم و پیشگیری از حملات آینده

برای کمک به تسکین علائم میگرن:

۱. ماندن در یک اتاق آرام و تاریک

۲. قرار دادن کمپرس سرد یا استفاده از فشار در مناطق دردناک

۳. مصرف داروهای مسکنی مانند آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن، کتورولاک یا ناپروکسن یا مصرف داروهایی مانند آلموتریپتان، التریپتان، فروواتریپتان، ناراتریپتان، ریزاتریپتان و سوماتریپتان که به تنگ شدن عروقی خونی کمک می‌کنند. ارگوت‌ها نیز ممکن است در درمان درد میگرن مؤثر باشند.

۴. استفاده از داروهایی برای درمان دیگر علائم میگرن مانند تهوع و استفراغ

دستگاه سفالی به‌منظور پیشگیری از حملات میگرن در حالت روشن، روزانه به‌مدت ۲۰ دقیقه روی پیشانی قرار داده می‌شود

پیشگیری از میگرن

۱. اگر درمان‌های دیگر اثری نداشته باشند و فرد در یک ماه ۴ روز یا بیشتر درگیر میگرن باشد، پزشک ممکن است داروهای پیشگیرانه را پیشنهاد کند. بیمار باید این داروها را به‌طور منظم مصرف کند. این‌ گروه از داروها شامل داروهای ضدتشنج، داروهای کنترل فشار خون و برخی از ضدافسردگی‌ها می‌شود. درصورت اثربخش نبودن سایر داروها ممکن است مهارکننده‌های CGRP تجویز شوند.

۲. استفاده از دستگاه‌هایی مانند سفالی، SpringTM و گاماکور نیز ممکن است توصیه شود.

۳. یک دفتر یادداشت سردرد به تشخیص الگوی سردرد و آغازگرها کمک می‌کند.

۴. اجتناب از آغازگرهای غذایی. بیمار می‌تواند از اطلاعات موجود در یاداشت‌ها و از روش آزمون و خطا برای فهمیدن اینکه کدام‌یک از غذاهای زیر می‌تواند موجب میگرن شوند، استفاده کند:

• شکلات
• پنیر
• شراب قرمز و دیگر الکل‌ها
• مرکبات
• آووکادو
• موز
• کشمش
• آلوها
• شیرین‌کننده‌های مصنوعی
• نگهدارنده‌های مواد غذایی مانند نیترات‌ها، نیتریت‌ها و گلوتامات مونو سدیم (MSG)
• بستنی یا سایر غذاهای سرد

۵. اجتناب از داروهای آغازکننده‌ی میگرن. بسیاری از داروهای بدون نسخه و تجویزی می‌توانند موجب میگرن شوند:

• سایمتیدین
• استروژن
• هیدرالازین
• نیفیدیپین
• نیتروگلیسرین
• رانیتیدین
• رزرپین

هرگز مصرف یک دارو را بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید

تسکین آغازگرهای روانی یا عاطفی: استرس، افسردگی، اضطراب و عواطف شدیدی مانند غم می‌تواند آغازگر میگرن باشد. اگرچه نمی‌توان همیشه از این موارد اجتناب کرد، ولی می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد. تمرینات آرام‌بخشی (ریلکسیشین)، بازخورد زیستی و تکنیک‌های خود هیپنوتیزم می‌توانند به تسکین این منابع استرس و پیشگیری از میگرن به‌خصوص در کودکان کمک کند. بیماری‌ها، چشم‌پوشی از وعده‌های غذایی و خستگی زیاد می‌تواند موجب آغاز میگرن شود. ورزش بیش از حد، حرکت و آسیب‌های وارده به سر نیز می‌توانند باعث این وضعیت شوند. حتی قاعدگی نیز می‌تواند موجب آغاز میگرن شود. برخی از افراد نیز نسبت‌به نورهای چشمک‌زن، چراغ‌های فلورسنت، تغییر در فشار و ارتفاع حساس هستند.

در هر دو مورد، بیمار به علائم میگرن معمول که ممکن است از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشند، دچار می‌شود. این‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• حساسیت نسبت‌به نور، بو، صدا و لمس
• تاری دید
• دردی که معمولاً در یک طرف سر آغاز می‌شود و با حرکت بدتر می‌شود
• ناراحتی معده و استفراغ
• سفتی در شانه‌ها و گردن

وقتی فرد دچار اورا می‌شود، این وضعیت معمولاً به‌آرامی از ۵ تا ۲۰ دقیقه نمایان می‌شود و ممکن است تا یک ساعت باقی بماند. این علائم اغلب مانند یک علامت هشدار عمل می‌کند و قبل از آغاز درد ظاهر می‌شود اما می‌تواند در جریان خود میگرن هم پیش آید.

اورای دیداری از رایج‌ترین‌ها نوع اورا است. فرد ممکن است اشکال عجیب یا جلوه‌هایی را ببینید که بزرگ می‌شوند یا حرکت می‌کنند، مانند:

• نقاط کور
• نقاط رنگی
• فلاش‌های نور
• چشمک‌ها و ستاره
• دید تونلی
• خطوط زیگ‌زاگ

اورا می‌تواند حواس دیگر و حتی توانایی حرکت را تحت‌تأثیر قرار دهند. بیمار ممکن است، موارد زیر را تجربه کند:

• گیجی و دشواری درک دیگران
• حرکاتی که قابل کنترل نیستند، مانند تکان‌های ناگهانی
• ضعف عضلات
• شنیدن موسیقی یا صداهایی که در واقع در محل وجود ندارند
• حس سوزن‌سوزن شدنی که از انگشتان آغاز شده، به بازو رفته و به کل صورت پخش می‌شود
• مشکلات تکلم

البته علائم مذکور ممکن است علائم سکته نیز باشد. اگر فرد هر کدام از این علائم را دارد و پزشک قبلا نگفته که این‌ها بخشی از میگرن او است، باید کمک پزشکی بخواهد.

آیا برای تشخیص این دو نوع میگرن نیاز به آزمایش‌های متفاوتی است؟

درمورد هر نوع میگرن، پزشک آزمایش‌هایی برای بررسی مشکلات دیگری که می‌تواند موجب بروز این علائم شود، انجام می‌دهد. بسته به نوع علائمی که بیمار دارد، ممکن است نیاز به آزمایش خون یا تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا MRI باشد. در میگرن همراه‌با اورا، برخی از موارد علایم مانند یک مشکل جدی‌تر مانند سکته یا تشنج هستند. برای حذف احتمال این موارد باید آزمایش‌هایی انجام داد. وقتی اطمینان حاصل شد که مشکل دیگری وجود ندارد، نیازی نیست هربار که بیمار همان اورا را تجربه می‌کند، به پزشک مراجعه کند اما اگر علائم تغییر کرد، باید مورد بررسی قرار گیرد.

باید دانست که میگرن همراه‌با اورا تا حد کمی موجب افزایش احتمال سکته‌ی مغزی می‌شود. آگاهی از این موضوع به‌خصوص برای زنانی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند، تحت درمان جایگزینی با هورمون قرار گرفته یا افرادی که سیگار می‌کشند، مهم است زیرا این موارد در کنار میگرن همراه‌با اورا حتی می‌تواند موجب افزایش احتمال سکته شود.

اگر فردی دچار میگرن چشمی باشد، ممکن است برای مدت کوتاهی بینایی خود را از دست بدهد. فرد ممکن است همراه یا پس از سردرد میگرن دچار این وضعیت شود. این مشکلی نادر است. برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که در بسیاری از موارد، این علائم ناشی از مشکلات دیگر هستند. حملات منظم میگرن ممکن است موجب مشکلات بینایی شامل دیدن نورهای چشم‌زن و نقاط کور شود. اما این علائم معمولاً در هر دو چشم رخ می‌دهند. میگرن چشمی معادل میگرن شبکیه نیست و مورد دوم که در یک چشم رخ می‌دهد، وضعیت خطرناک‌تری است که نیاز به مراقبت‌های پزشکی بیشتری دارد. علائم هشداردهنده در این مورد عبارت‌اند از:

• مشکلات بینایی یا یک تغییر در بینایی که ممکن است برای چند دقیقه تا ۳۰ دقیقه طول بکشد. نمی‌توان با قطعیت گفت که علائم در یک یا هر دو چشم بروز می‌کنند. با پوشاندن نوبتی چشم‌ها می‌توان متوجه این وضعیت شد.
• سردردی که برای ۴ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد و یک طرف سر را متاثر کند
• شدت درد متوسط تا شدید است
• درد ضربان‌دار
• احساس بدتر شدن هنگام حرکت
• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت نسبت‌به نور و صدا

علل

متخصصان مطمئن نیستند که چه چیزی موجب میگرن چشمی می‌شود. برخی بر این باورند که این مشکلات مرتبط با موارد زیر است:

۱. اسپاسم عروق خونی شبکیه

۲. تغییراتی که در تمام سلول‌های عصبی موجود در شبکیه پخش می‌شود

این مورد نادر است ولی افرادی که این نوع از میگرن را دارند، ممکن است درمعرض خطر از دست دادن بینایی دائم قرار داشته باشند. متخصصان نمی‌دانند آیا داروهایی که از میگرن پیشگیری می‌کنند، مانند ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای یا داروهای ضدتشنج، می‌توانند به پیشگیری از این از دست دادن بینایی کمک کنند یا خیر اما اگر فرد دچار میگرن چشمی باشد، حتی اگر به‌خودی‌خود برطرف می‌شود، بهتر است درمورد علائم خود با پزشک مشورت کند.

نحوه تشخیص میگرن چشمی

پزشک درمورد علائم خواهد پرسید و چشم‌های بیمار را معاینه خواهد کرد. او سعی می‌کند تا احتمال وجود مشکلات دیگری را مورد بررسی قرار دهد که می‌توانند موجب بروز علائم مشابهی شوند:

• کوری گذرا (Amaurosis fugax): نابینایی موقت ناشی از نبود جریان خون در چشم. این وضعیت می‌تواند به‌علت انسداد سرخرگی که به چشم منتهی می‌شود، اتفاق بیفتد.
• اسپاسم سرخرگ‌هایی که خون را به شبکیه می‌برند.
• آرتریت سلول غول‌آسا: مشکلی که موجب التهاب عروق خونی می‌شود و می‌تواند موجب بروز مشکلات بینایی و نابینایی شود.
• دیگر مشکلات عروقی مرتبط با بیماری‌های خودایمنی
• سوء مصرف مواد
• مشکلاتی که مانع از لخته‌شدن طبیعی خون می‌شوند مانند بیماری سلول داسی‌شکل و پلی‌سیتمی‌ورا

درمان میگرن چشمی

علائم میگرن چشمی معمولاً طی ۳۰ دقیقه به‌خودی‌خود برطرف می‌شود، بنابراین لازم نیست که بیشتر افراد برای آن تحت درمان قرار گیرند. بهترین کار این است که بیمار کار را متوقف کند و به چشمان خود تا زمانی‌که بینایی به حالت طبیعی برگردد، استراحت دهد. از دست دادن بینایی در یک چشم می‌تواند ناشی از مشکلاتی باشد که ارتباطی با میگرن ندارد و برای تشخیص باید به پزشک مراجعه کرد. پژوهش‌های کمی درمورد بهترین روش درمان یا پیشگیری از میگرن چشمی انجام شده است. پزشک ممکن است یک یا چند مورد از داروهای زیر را تجویز کند:

• داروهایی که صرع را درمان می‌کنند مانند سدیم (دپاکوت، دپاکین) یا توپاماکس
• ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین یا نورتریپتیلین
• داروهای کنترل فشار خون (بتابلوکرها)

میگرن خاموش بدان معنا است که ممکن است هر کدام از علائم معمول میگرن را داشته باشد به‌جز یک مورد، یعنی درد. پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند یا دستگاه‌هایی که بتواند مشکل را درمان کند. اجتناب از آغازگرهای میگرن نیز مفید است.

علائم

فرد ممکن است علائمی داشته باشد که در هر مرحله از میگرن احتمال بروز آن‌ها وجود دارد اما به درد کلاسیک شقیقه‌ها دچار نمی‌شود. طی مرحله‌ی مقدماتی، علائم زیر می‌تواند وجود داشته باشد:

• کج‌خلقی یا پرانرژی بودن
• تمایلات غذایی
• خستگی و خمیازه بیشتر
• احساس سفتی به‌خصوص در ناحیه‌ی گردن
• تکرر ادرار
• یبوست یا اسهال

پس از آن، مرحله‌ی اورا آغاز می‌شود که معمولاً حدود یک ساعت طول می‌کشد. این نوع میگرن ازنظر علائم بصری غیرمعمول خود معروف است:

• دیدن خطوط ناهموار یا مواج
• دیدن نورهای فلش
• وجود نقطه در میدان دید
• دیدن نقاط کور
• دید تونلی

دیگر حواس، حرکت و گفتار نیز ممکن است درگیر شود و فرد موارد زیر را تجربه کند:

• مشکلات شنوایی یا شنیدن صداهایی که در محل وجود ندارند
• احساس بوها یا طعم‌های عجیب
• احساس کرختی، مورمور شدن یا سوزن سوزن شدن
• ضعف
• مشکل به‌خاطرآوری یا بیان کلمات

حتی اگر فرد دچار سردرد نشود، میگرن خاموش می‌تواند از راه‌های دیگری نظیر موارد زیر بدن او را تحت‌تأثیر قرار دهد:

• ناراحتی معده یا استفراغ
• احساس گرما و سرما
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• سرگیجه و چرخش سر
• درد فک یا گردن
• حساسیت‌به نور، صدا، بو، لمس یا حرکت
• گیجی

پس از آن، بیمار ممکن است احساس خستگی شدید کند و تا یک روز احساس ملالت داشته باشد.

تمام حملات میگرن از یک الگوی یکسان پیروی نمی‌کنند. حتی درمورد یک فرد هم این علائم می‌تواند غیرقابل پیش‌بینی باشد.

آغازگرهای میگرن خاموش

میگرن خاموش می‌تواند به‌وسیله‌ی همان عواملی که میگرن درناک را ایجاد می‌کنند، آغاز شود. آغازگرهای رایج عبارت‌اند از:

• کافئین
• الکل
• شکلات
• آجیل‌ها
• ترشی‌ها
• غذاها یا نوشیدنی‌های دارای اسیدآمینه‌ی تیرامین مانند پنیرهای کهنه

عوامل محیطی نیز می‌توانند موجب آغاز آن شوند:

• چراغ روشن یا چشمک زن
• صداهای بلند
• سرما یا گرمای شدید
• تغییرات در سطوح هورمونی (در جریان قاعدگی، بارداری یا یائسگی یا هنگام مصرف قرص‌های ضدبارداری)

رفاه عمومی نیز اهمیت دارد:

• استرس؛ جسمی یا احساسی
• کمبود خواب
• چشم‌پوشی از وعده‌های غذایی

تشخیص

داشتن یک دفتر یادداشت روزانه گام مهمی است. بیمار باید سعی کند هرآنچه می‌خورد و تغییر در خواب یا سطح استرس و دیگر آغازگرهای ممکن را دنبال کند. همچنین علائم و زمان آغاز و پایان آن‌ها مهم‌ هستند. تاریخچه‌ی پزشکی و یاداشت‌ها به پزشک کمک خواهد کرد که بداند چه اتفاقی می‌افتد. در موارد نادر، علائم می‌تواند نشانه‌ای از مشکل پزشکی متفاوت و جدی‌تری مانند سکته یا خونریزی مغزی باشد. برای رد احتمال این موارد باید آزمایش‌هایی نظیر سی‌تی‌اسکن یا MRI انجام داد.

درمان و پیشگیری

بیش از ۱۰۰ دارو می‌توانند میگرن را درمان کنند اما بیمار با کمک پزشک باید بهترین دارو را برای خود انتخاب کند. بیمار با شناسایی آغازگرهای خود باید سعی کند از آن‌ها اجتناب کند. داشتن سبک زندگی سالم و مدیریت استرس نیز به بهبود این وضعیت کمک می‌کند.

میگرن همی‌پلژیک نوعی نادر و جدی از سردردهای میگرنی است. بسیاری از علائم آن مشابه علائم سکته است برای مثال ضعف ماهیچه‌ها می‌تواند چنان شدید باشد که موجب فلجی موقت یک طرف بدن شود و به‌همین خاطر است که به آن همی‌پلژیک (فلج نیمه بدن) می‌گویند.

علائم

گاهی قبل از سردرد حقیقی، علایم اورا ظاهر می‌شود:

• درد شدید و ضربان‌دار که اغلب در یک طرف سر وجود دارد
• احساس سوزن سوزن شدنی که اغلب از دست به سمت بازو حرکت می‌کند
• حالت بی‌حسی در یک سمت بدن که می‌تواند شامل بازو، پا و نیمی از صورت باشد
• ضعف یا فلجی در یک طرف بدن
• از دست دادن تعادل و هماهنگی
• سرگیجه و احساس چرخش سر
• تهوع و استفراغ

همچنین ممکن است مشکلاتی در زمینه‌ی حواس، ارتباط برقرار کردن و خواب‌آلودگی ایجاد شود:

• دیدن خطوط زیگزاگ، دوبینی یا نقاط کور
• حساسیت شدید به نور، صدا و بو
• مشکلات زبانی مانند اختلاط کلمات یا دشواری یادآوری کلمات
• تکلم نامفهوم
• گیجی
• از دست دادن هشیاری و (به‌ندرت) کما

اورا معمولاً به‌تدریج طی نیم ساعت ظاهر می‌شود و سپس می‌تواند برای ساعت‌ها ادامه یابد تا اینکه به‌آرامی برطرف شود. علائم شبه سکته می‌تواند دارای دامنه‌ای از علائم آزاردهنده تا علائم ناتوان‌کننده باشد. برخلاف سکته، آن‌ها به‌آرامی می‌آیند، جمع می‌شوند و سپس ممکن است کاملاً برطرف شوند. مشکلات ماهیچه‌ای معمولاً طی ۲۴ ساعت از بین می‌رود اما ممکن است تا چند روز طول بکشد. این نوع میگرن الگوهای قابل پیش‌بینی ندارد. سردرد معمولاً به‌دنبال فلجی می‌آید اما می‌تواند قبل از آن هم اتفاق افتد یا اینکه ممکن است اصلا سردردی رخ ندهد. فرد ممکن است دچار درد شدیدی شود، درحالی‌ که ضعف کمی داشته باشد و سپس در حمله‌ی بعدی ممکن است بدون دچار شدن به درد، فلجی شدیدی را تجربه کند. اگرچه غیرمعمول است اما برخی افراد ممکن است با گذشت زمان دچار مشکلات بلندمدتی در ارتباط با حرکت و هماهنگی شوند. علائم میگرن همی‌پلژیک اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود و گاهی با افزایش سن از بین می‌روند.

علت میگرن همی‌پلژیک

پژوهشگران چهار ژن مرتبط با میگرن همی‌پلژیک را شناسایی کرده‌اند:

• CACNA1A
• ATP1A2
• SCN1A
• PRRT2

جهش در هر کدام از این ژن‌ها منجر به ناتوانی بدن برای ساخت یک پروتئین خاص می‌شود. بدون وجود پروتئین مربوط، سلول‌های عصبی در انتقال و دریافت پیام‌ها دچار مشکل می‌شوند. یکی از این پیام‌رسان‌های شیمیایی یا نوروترانسمیترها سروتونین است. حدود نیمی از افرادی که دچار میگرن همی‌پلژیک هستند، ژن‌های جهش‌یافته مرتبط با این بیماری را از والدین خود دریافت می‌کنند.

تشخیص

برای بررسی این مشکل، پزشک باید معاینه‌ی کامل انجام دهد. یک سی‌تی‌اسکن یا MIR می‌تواند علائم سکته را نشان دهند. آزمایش‌های قلب و عروق خونی گردن می‌تواند احتمال مشکلات مرتبط با لخته‌شدن خون را رد کند. اگر یکی از اعضای خانواده‌ی بیمار دچار علائم مشابهی باشد، ممکن است آزمایش ژنتیکی انجام شود. میگرن همی‌پلژیک خانوادگی (FHM) به این معنا است که فرد ژن این بیماری را از والدین خود دریافت کرده و می‌تواند آن را به فرزندان خود منتقل کند. افراد بیماری که ازنظر این ژن‌ها مشکلی ندارند، دچار میگرن همی‌پلژیک پراکنده (SHM) هستند.

درمان

پزشکان درمورد نحوه‌ی درمان میگرن همی‌پلژیک با هم اختلاف نظر دارند. برخی از پزشکان برای درمان تریپتان‌ها را تجویز می‌کنند. البته شواهد ضعیفی وجود دارد که نشان می‌دهد تریپتان‌ها، بتابلوکرها و مشتقات ارگوتامین ممکن است در بیماران مبتلا به میگرن همی‌پلژیک به ایسکمی منجر شوند. برای پیشگیری از بیشتر میگرن‌ها ممکن است بازدارنده‌های CGRP تجویز شوند اما به‌نظر می‌رسد این دسته از داروها در درمان میگرن همی‌پلژیک مؤثر نباشند.

میگرن وستیبولار یک مشکل سیستم عصبی است که در افراد دارای سابقه‌ی میگرن، موجب سرگیجه (چرخش سر) می‌شود. این نوع میگرن برخلاف میگرن‌های معمول، ممکن است همیشه همراه‌با سردرد نباشد.

علائم

میگرن‌ وستیبولار همیشه موجب سردرد نمی‌شود. نشانه‌ی اصلی آن، سرگیجه‌ای است که می‌آید و می‌رود. وستیبولار اشاره به گوش داخلی دارد که کنترل‌کننده شنوایی و تعادل است. فرد مبتلا به میگرن وستیبولار ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• سرگیجه‌ای که بیش از چند دقیقه طول می‌کشد
• تهوع و استفراغ
• مشکلات تعادل
• حساسیت شدید به حرکت، احساس بیماری یا گیجی هنگام حرکت‌دادن سر، چشم‌ها یا بدن
• احساس سردرگمی یا گیجی
• احساس تکان خوردن، گویی که بر قایقی در حال حرکت سوار است
• حساسیت نسبت‌به صدا

علل

پزشکان نظر قطعی در این مورد ندارند. تئوری‌های زیادی درمورد علت آن وجود دارد اما اینکه این بیماری دقیقاً چگونه اتفاق می‌افتد، به‌خوبی درک نشده است. گاهی آن را به اتصالات نادرست بین سلول‌های عصبی مغز نسبت می‌دهند.

چه کسانی مبتلا به این نوع میگرن هستند؟

دشوار است که بگوییم چه تعداد افراد با این مشکل زندگی می‌کنند. علائم آن شبیه به بسیاری از دیگر بیماری‌ها است. پژوهشگران تصور می‌کنند که یک درصد از افراد جامعه چنین مشکلی داشته باشند اما این عدد می‌تواند بیشتر باشد. همچون میگرن‌های معمول، این نوع میگرن در زنان نسبت‌به مردان شیوع بیشتری دارد. علائم سرگیجه معمولاً حدود ۴۰ سالگی خود را نشان می‌دهد اما وضعیت فوق تنها افراد بالغ را درگیر نمی‌کند و کودکان نیز ممکن است دچار آن شوند.

تشخیص میگرن وستیبولار

هیچ آزمایش خون یا تصویربرداری وجود ندارد که بتواند این وضعیت را با اطمینان تشخیص دهد اما سازمان‌های پزشکی معیارهایی برای این نوع میگرن تعریف کرده‌اند؛ فرد ممکن است دچار میگرن وستیبولار باشد اگر:

• در گذشته یا حال دچار میگرن باشد
• حداقل ۵ اپیزود سرگیجه را داشته باشد که موجب احساس چرخش یا حرکت شود (این وضعیت مانند بیماری سفر یا احساس غش نیست)
• این احساسات بین ۵ دقیقه تا ۷۲ ساعت طول بکشد
• علائم متوسط تا شدید باشند: مانع از انجام کارهای روزمره شوند یا چنان شدید هستند که بیمار نمی‌تواند هیچ کاری انجام دهد

حداقل نیمی از اپیزودهای این نوع میگرن با یکی از نشانه‌های میگرنی که در ادامه آمده است، اتفاق می‌افتد:

• سردردی که دارای دو مورد از این ویژگی‌ها است: در یک طرف سر است، ضربان‌دار است، متوسط تا شدید است یا با فعالیت تشدید می‌شود
• حساسیت نسبت‌به نور یا صدا
• دیدن نورهای چشمک‌زن

بیماری‌های مشابه: پزشک برای رد احتمال مشکلات دیگر مرتبط با مغز و گوش آزمایش‌هایی انجام خواهد داد. دو مورد شرایطی که موجب ایجاد علائم مشابهی می‌شوند، عبارت‌اند از:

۱. بیماری منییر (Meniere's disease): بیمار قبل از سرگیجه، معمولاً در یکی از گوش‌های خود احساس گرفتگی و پر بودن یا درد می‌کند. درجریان حمله یک یا هر دو گوش ممکن است زنگ بزند یا بیمار شنوایی خود را از دست بدهد. این وضعیت معمولاً در میگرن وستیبولار رخ نمی‌دهد.

۲. سکته ساقه مغز: در این وضعیت، فرد همراه‌با سرگیجه، احساس بی‌حسی، ضعف، دشواری تکلم و دیگر علائم سکته خواهد کرد. در این وضعیت باید به پزشک مراجعه کند.

درمان

داروهای خاصی برای درمان میگرن وستیبولار وجود ندارد. پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای توقف حمله تجویز کند. این داروها عبارت‌اند از:

۱. تریپتان‌ها: بیمار باید با ظهور اولین نشانه‌ی سردرد این داروها را مصرف کند.

۲. سرکوب‌کننده‌های (علائم) وستیبولار: این داروها با تأثیر روی مرکز تعادل در گوش داخلی، موجب کاهش سرگیجه و حساسیت به حرکت می‌شوند.

همچنین ممکن است بپزشک نزودیازپین‌هایی مانند لورازپام، داروهای ضد تهوعی مانند پرومتازین و آنتی‌هیستامین‌هایی مانند مکلزین تجویز کند.

اگر فرد دچار میگرن وستیبولار مکرر یا ناتوان‌کننده‌ای باشد، پزشک ممکن است داروهایی شبیه داروهای پیشگیری از میگرن معمولی تجویز کند. این داروها شامل داروهای ضدتشنج (مانند گاباپنتین و توپیرامات)، داروهای کنترل فشار خون و برخی ضدافسردگی‌ها می‌شوند. مهارکننده‌های CGRP نیز ممکن است تجویز شوند. همچنین ممکن است استفاده از دستگاه نیز توصیه شود.

شناختن آغازگرها نیز ممکن است به فرد کمک کند تا از سرگیجه‌های مرتبط با میگرن دور بماند.

گاماکور دستگاهی است که به روش غیرتهاجمی موجب تحریک عصب واگ در گردن می‌شود

سردردهایی وجود دارند که با تغییر در سطوح هورمون‌های استروژن و پروژسترون مرتبط هستند. زنان دچار این عارضه، اغلب دو روز قبل از آغاز دوره‌ی عادت ماهیانه تا سه روز پس آغاز آن دچار میگرن قاعدگی می‌شوند. اما هرچیزی که سطوح این هورمون‌ها را در بدن تغییر دهد، می‌تواند موجب آن شود.

علل

۱. پیشگیری از بارداری: قرص‌های ضدبارداری می‌تواند در برخی از زنان میگرن را تشدید و در برخی دیگر کاهش دهد. این قرص‌ها سه هفته از هر ماه، سطح هورمون‌ها را در بدن ثابت نگاه می‌دارند. هنگامی که فرد دارونما مصرف کرده یا اصلا قرصی مصرف نمی‌کند، در جریان هفته‌ی عادت ماهیانه، سطح استروژن کاهش پیدا می‌کند و می‌تواند موجب سردرد شود. اگر فردی مستعد به میگرن هورمونی باشد، استفاده از قرص‌های ضدبارداری که حاوی مقدار کمی استروژن بوده یا تنها حاوی پروژسترون هستند، می‌تواند مفید باشد.

۲. درمان جایگزینی ﺑﺎ ﻫﻮﺭﻣﻮﻥ: این نوع درمان که برخی زنان از آن برای کنترل هورمون‌های خود در جریان یائسگی استفاده می‌کنند نیز می‌تواند موجب آغاز سردرد شود. احتمال تشدید سردرد در اثر استفاده از برچسب‌های استروژنی (پچ) کمتر است زیرا این نوع استروژن، مقدار کم و پیوسته‌ای از هورمون را وارد بدن می‌کند.

۳. یائسگی: هنگامی که دوران قاعدگی به پایان می‌رسد، احتمال ابتلا به میگرن کمتر می‌شود. البته اگر فرد تحت درمان جایگزینی ﺑﺎ ﻫﻮﺭﻣﻮﻥ قرار داشته باشد، سردردهای او ممکن است بدتر شود. در این حالت، پزشک ممکن است مقدار دارو را کاهش دهد یا روش درمان دیگری پیشنهاد کند. اغلب، پچ استروژن بهترین گزینه است. این برچسب پوستی، سطح استروژن را ثابت نگاه می‌دارد، بنابراین احتمال بروز میگرن قاعدگی کاهش پیدا می‌کند.

۴. قاعدگی: برخی از زنان، در نزدیکی دوران قاعدگی خود دچار سردردهای میگرنی می‌شوند. درواقع حدود ۶۰ درصد از زنان دچار میگرن، میگرن قاعدگی را نیز تجربه می‌کنند. درست قبل از آغاز دوره‌ی قاعدگی، مقدار استروژن و پروژسترون بدن کاهش پیدا می‌کند. این کاهش می‌تواند موجب آغاز سردردهای ضربان‌دار شود.

۵. پیش‌یائسگی: در سال‌های قبل از یائسگی، روند کاهشی استروژن می‌تواند موجب سردردهای میگرنی شود.

۶. بارداری: در جریان سه‌ماهه‌ی اول بارداری، سطوح استروژن به‌سرعت افزایش و سپس کاهش پیدا می‌کند. به این علت، بسیاری از زنان حس می‌کنند که میگرن آن‌ها پس از ماه سوم بارداری، بهتر یا برطرف شده است.

باید به‌خاطر داشت که مصرف داروهای میگرن در دوران بارداری می‌تواند خطرناک باشد و لازم است در این زمینه با پزشک مشورت شود

علائم

میگرن قائدگی شبیه میگرن معمولی است. فرد ممکن است دچار علائم زیر شود:

• اورا قبل از سردرد
• درد ضربان‌دار در یک سمت سر
• تهوع
• استفراغ
• حساسیت نسبت‌به نور و صدا

سردردی که قبل از عادت ماهیانه رخ می‌دهد، ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد:

• سردرد
• خستگی
• آکنه
• درد مفاصل
• کاهش ادرار
• یبوست
• فقدان هماهنگی
• افزایش اشتها
• گرایش به شکلات، نمک یا الکل

درمان

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن می‌تواند برای درمان میگرن قاعدگی مورد استفاده قرار گیرد. این دارو می‌تواند به تخفیف دردهای قاعدگی نیز کمک کند. تریپتان‌ها نیز گزینه‌ی دیگری هستند. این داروها موجب مهار سیگنال‌های درد در مغز می‌شوند و طی دو ساعت پس از مصرف اثربخشی خود را نشان می‌دهند. گاهی نیز ممکن است پزشک استفاده از دستگاه گاماکور را توصیه کند.

درمان‌های خانگی و درمان‌های جایگزین: درمورد این گزینه‌ها به‌خصوص مکمل‌هایی که می‌توانند روی عملکرد دیگر داروها تأثیر بگذارند، باید با پزشک مشورت کرد. این روش‌های درمانی عبارت‌اند از:

۱. طب سوزنی: این عمل چینیان باستان که شامل وارد کردن سوزن‌هایی در امتداد نقاط انرژی بدن می‌شود، ممکن است تعداد سردردهای تنشی را کاهش دهد و از میگرن نیز پیشگیری کند.

۲. بیوفیدبک: بیوفیدبک می‌تواند با کمک به بیمار برای نظارت بر نحوه‌ی واکنش بدن دربرابر استرس، تأثیر مثبتی روی سردردهای تنشی و نیز سردردهای میگرنی داشته باشد اما پزشکان علت دقیق آن را نمی‌دانند.

۴. گیاه سایبان (Butterbur): این گیاه می‌تواند تعداد میگرن‌ها را کاهش دهد و سردرد را خفیف‌تر کند. مکمل‌های تهیه‌شده از این گیاه می‌توانند کمک‌کننده باشند اما ممکن است موجب آروغ و دیگر مشکلات معده‌ای خفیف شوند. باید از مکمل‌هایی استفاده کرد که فاقد ﭘﯿﺮوﻟﯿﺰﯾﺪﯾﻦ آﻟﮑﺎﻟﻮﺋﯿﺪ باشند چراکه این ماده موجب آسیب کبدی و سرطان می‌شود.

۴. کوآنزیم Q10: این آنتی‌اکسیدان که به‌صورت یک مکمل موجود است، ممکن است در پیشگیری از سردرد مفید باشد.

۵. بابونه گاوی (Feverfew): این گیاه می‌تواند به پیشگیری از میگرن کمک کند اما مکمل‌های آن می‌توانند موجب آکنه، درد و زخم‌های دهانی شوند.

۶. یخ: گذاشتن یک پارچه‌ی سرد یا یخ را روی منطقه‌ی درناک سر یا گردن مفید است. برای محافظت از پوست باید یخ را در حوله‌ای پیچید.

۷. محدودکردن مصرف نمک: مصرف بیش از حد غذاهای حاوی نمک نیز می‌تواند موجب سردرد شود. بهتر است مصرف نمک در نزدیکی دوره‌ی قاعدگی محدود شود.

۸. ماساژ: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ماساژ محل درد می‌تواند به تسکین میگرن کمک کند.

۹. منیزیوم: سطوح پایین ماده‌ی معدنی منیزیوم می‌تواند موجب سردرد شود. مکمل‌های این ماده ممکن است مفید باشند اما می‌توانند موجب اسهال شوند.

۱۰. تکنیک‌های آرام‌بخش: این تکنیک‌ها شامل ریلکسیشن پیش‌رونده‌ی عضلانی، تجسم هدایت‌یافته و تمرین‌های تنفسی می‌شوند.

۱۱. ریبوفلاوین: مصرف ویتامین B2 ممکن است به پیشگیری از میگرن کمک کند.

پیشگیری

برای پیشگیری از این نوع میگرن روش‌هایی وجود دارد:

۱. روش‌های هورمونی: قرص‌های پیشگیری از بارداری یا پچ‌های استروژن و حلقه‌های واژنی ممکن است به کاهش تعداد میگرن‌های قاعدگی کمک کند یا از شدت آن‌ها بکاهد. اما این‌ روش‌ها برای همه‌ی افراد مؤثر نیستند و در برخی موارد حتی می‌توانند موجب تشدید میگرن شوند. پزشک ممکن است به بیمار بگوید که بدون مصرف دارونما به‌مدت ۳ تا ۶ ماه فقط از قرص‌های ضدبارداری استفاده کند. این امر مانع از قاعدگی می‌شود و ممکن است سردردهای فرد را متوقف کند.

اگر فردی مبتلا به میگرن همراه‌با اورا باشد، استفاده از قرص‌های ضدبارداری که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، گزینه‌ی مناسبی نیست. مصرف این قرص‌ها می‌تواند موجب افزایش احتمال سکته شود. شرایطی نیز وجود دارد که ممکن است پزشک توصیه کند، برای درمان میگرن قاعدگی از قرص‌های بارداری استفاده نشود؛ مانند:

• سابقه‌ی سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• چاقی
• دیابت

اگر هیچ روش دیگری تأثیرگذار نباشد، ممکن است دارویی به نام لوپرولاید استات تجویز شود. این دارو موجب کاهش سطح استروژن شده اما دارای عوارض جانبی است. به‌علت این امر، این دارو اغلب به‌عنوان آخرین راه چاره درنظر گرفته می‌شود.

۲. داروهایی که میگرن را درمان می‌کنند: داروهایی که برای درمان میگرن قاعدگی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند به پیشگیری از آن نیز کمک کنند. این‌ها شامل NSAIDها و تریپتان‌هایی نظیر موارد زیر می‌شوند:

• التریپتان
• فروواتریپتان
• ناراتریپتان
• ریزاتریپتان
• سوماتریپتان
• سوماتریپتان
• زومینگ

۳. داروها و درمان هایی که از میگرن پیشگیری می‌کنند:

• داروهای ضدتشنج
• داروهای کنترل فشار خون و برخی از ضدافسردگی‌ها
• بازدارنده‌های CGRP
• دستگاه‌هایی مانند سفالی و SpringTMS

میگرن‌های شکمی سردرد نیستند ولی درعوض، موجب درد شکم می‌شوند. این دردها اغلب در واکنش نسبت‌به آغازگرهای میگرن رخ می‌دهند. میگرن شکمی می‌تواند درد زیادی ایجاد کند و موجب تهوع، گرفتگی عضلات شکم و استفراغ شود. احتمال بروز میگرن شکمی در کودکانی که در خانواده‌ی آن‌ها سابقه‌ی میگرن وجود دارد، بیشتر است. ۱۵ درصد از کودکانی که دارای درد مزمن شکمی هستند، ممکن است دچار میگرن شکمی باشند. این بیماری در افراد بالغ نادر است. شیوع آن در میان دختربچه‌ها بیش از پسربچه‌ها است و کودکانی که دارای میگرن شکمی هستند، معمولاً در هنگام بزرگ‌سالی دچار سردردهای میگرنی خواهند شد.

علل و آغازگرها

علت دقیق میگرن شکمی مشخص نیست. طبق یک تئوری، علت این وضعیت، تغییر در سطوح هیستامین و سروتونین در بدن است. کارشناسان بر این باورند که ناراحتی و نگرانی می‌تواند روی سطح این دو ماده تأثیرگذار باشد. غذاهایی مانند شکلات، غذاهای حاوی مونوسدیم گلوتامات و گوشت‌های فرآوری‌شده با نیترات‌ها ممکن است در برخی از افراد آغازگر میگرن شکمی باشند. بلعیدن حجم زیادی از هوا نیز می‌تواند آغازگر آن باشد یا علایم شکمی مشابهی ایجاد کند.

علائم

میگرن شکمی بخش میانی شکم یا اطراف ناف را درگیر می‌کند. کودک مبتلا به این وضعیت ممکن است دچار علائم زیر شود:

• تهوع یا استفراغ
• رنگ‌پریدگی یا سرخ شدن
• خمیازه، خواب‌آلودگی یا کم‌انرژی‌بودن
• ازدست‌دادن اشتها یا ناتوانی در غذاخوردن
• سیاه‌شدن زیر چشم

میگرن‌های شکمی اغلب ناگهانی و بسیار شدید هستند. آن‌ها می‌توانند بدون هیچ‌گونه نشانه‌ی هشداردهنده‌ای آغاز شوند. درد ممکن است پس از یک ساعت برطرف شود ولی گاهی ممکن است تا ۳ روز هم ادامه داشته باشد.

تشخیص

تشخیص این مشکل دشوار است زیرا کودکان اغلب نمی‌توانند تفاوت بین میگرن شکمی یا معده درد معمولی، آنفلوآنزای معده یا دیگر مشکلات مرتبط با شکم و روده‌ها را توضیح دهند. از آن‌جایی که میگرن‌های شکمی در برخی خانواده‌ها دیده می‌شود، پزشک درمورد خویشاوندان مبتلا به سردردهای میگرنی پرس‌و‌جو خواهد کرد. او سپس سعی می‌کند دیگر علت‌های درد معده را مدنظر قرار دهد و بررسی می‌کند که علائم کودک تا چه حد با فهرستی که متخصصان میگرن مطرح کرده‌اند، همخوانی دارد.

درمان

گاهی اوقات دانستن اینکه مشکل چیست، برخورد با آن را آسان‌تر می‌کند. از آن‌جایی که ما چیز زیادی درمورد میگرن شکمی نمی‌دانیم، در صورت نیاز پزشک داروهای معمول میگرن را تجویز می‌کند هرچند در اغلب اوقات، در این مورد دارویی تجویز نمی‌شود؛ مگر اینکه علائم بسیار شدید باشد یا به‌طور مکرر اتفاق بیفتد.

پیشگیری

داشتن یک دفتر یادداشت و ثبت وقایع مرتبط با آغاز درد، می‌تواند به شناسایی آغازگرها کمک کند. اگر غذاها موجب آغاز میگرن شکمی می‌شوند، باید تا حد امکان از آن‌ها اجتناب کرد.

بعضی از داروها مانند سیپروهپتادین، پروپرانولول و والپروئیک اسید ممکن است موجب کاهش شدت یا دفعات بروز این نوع میگرن شوند. کودکانی که دچار میگرن شکمی هستند، باید رژیم غذایی مغذی با حجم زیادی فیبر مصرف کنند. دیگر عادات سالم مانند ورزش روزانه و داشتن خواب کافی و کسب توانایی مدیریت عواطف و برخورد با مشکلات نیز می‌تواند مؤثر باشد.

میگرن همراه‌با اورای ساقه‌ی مغز یا MBA (که میگرن باسیلار یا میگرن سرخرگ قاعده‌ای بازیلار نیز خوانده می‌شود)، سردردی است که از بخش پایین مغز یعنی ساقه‌ی مغز آغاز می‌شود. این سردردها موجب بروز علائمی مانند سرگیجه، دوبینی و فقدان هماهنگی می‌شوند. سردرد حاصل از میگرن باسیلار اغلب در یک طرف سر آغاز شده و سپس به‌تدریج پراکنده و شدیدتر می‌شود. MBA می‌تواند افراد تمام سنین را درگیر کند اگرچه به‌طور کلی در کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود. احتمال بروز آن در زنان اندکی بیش از مردان است.

آغازگرها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• الکل
• استرس
• کمبود خواب
• بعضی از داروها
• گرسنگی
• تغییرات هورمون‌های زنانه
• چراغ‌های روشن
• کافئین
• نیترات موجود در برخی از غذاها مانند گوشت ساندویچ، بیکن و غذاهای فرآوری شده
• فعالیت فیزیکی بیش از اندازه
• آب‌و‌هوا یا ارتفاع

علائم

علایم در بین افراد متفاوت است اما رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• تهوع
• استفراغ
• حساسیت به نور و صدا
• سردی دست‌ها یا پاها
• سرگیجه
• دوبینی یا دید خاکستری
• دشواری در تکلم و تکلم مبهم
• نابینایی موقت
• از دست دادن تعادل
• گیجی
• مشکل شنوایی
• خارش بدن
• از دست دادن هوشیاری

وقتی سردرد آغاز می‌شود، فرد ممکن است در یک طرف یا هر دو طرف سر یا گاهی پشت سر، درد ضربان‌دار شدیدی را احساس کند.

تشخیص

بسیاری از علائم این نوع میگرن با میگرن همی‌پلژیک مشابه است. اما نوع همی‌پلژیک معمولاً موجب ضعف در یک سمت بدن یا دشواری در سخن گفتن می‌شود. علائم MBA می‌تواند مانند علائم مشکلات جدی‌تری مانند اختلالات تشنج، سکته، مننژیت یا تورموهای مغزی باشد. برای اینکه احتمال این وضعیت‌ها رد شود، باید آزمایش‌هایی انجام گیرد.

درمان

به‌طور کلی هدف از درمان MBA، تسکین علائم درد و تهوع است. بیمار ممکن است مسکن‌هایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن و نیز داروهای ضدتهوعی مانند کلرپرومازین، متوکلوپرامید و پروکلرپرازین مصرف کند.

پیشگیری

برای کمک به پیشگیری از MBA باید از عواملی که موجب آن می‌شوند، پرهیز کرد. با یادداشت وقایع هنگام حمله، می‌توان آغازگرهای آن را شناخت. داشتن سبک زندگی سالم نیز کمک‌کننده است:

• داشتن خواب کافی
• محدودکردن استرس
• ورزش روزانه
• مصرف رژیم غذایی متعادل
• پرهیز از مصرف مواد مخدر و الکل
• فراموش نکردن وعده‌های غذایی
• محدود کردن مصرف کافئین

برخی از آغازگرهای غذایی معمول عبارت‌اند از:

• لبنیات
• گندم
• شکلات
• تخم‌مرغ
• چاودار
• گوجه‌فرنگی
• مرکبات

۱. بیمار هنگام آغاز میگرن، داروی خود را به‌موقع مصرف نکند

۲. بیمار طی یک حمله، داروی مناسب را دریافت نکند

۳. بیمار مقدار زیادی داروی سردرد مصرف کند

علائم

علائم هشداردهنده‌ی میگرن وضعیتی شبیه علایم میگرن معمولی است. همراه‌با سردرد، علائم زیر ممکن است بروز کنند:

• تغییرات بینایی
• تهوع و استفراغ
• مشکلات در زمینه‌ی تفکر

از آن‌جایی که این وضعیت حداقل سه روز طول می‌کشد، فرد درمعرض خطر از دست دادن آب بدن به‌علت استفراغ طولانی‌مدت و کمبود خواب به‌علت درد قرار می‌گیرد.

درمان

اگر بیمار به‌خاطر میگرن وضعیتی مجبور شود به بیمارستان مراجعه کند، ممکن است برای برطرف کردن علائم و عوارض این بیماری داروهای مختلفی مانند موارد زیر را مصرف کند:

داروهایی که موجب توقف استفراغ می‌شوند:

• کلرپرومازین
• متوکلوپرامید
• پروکلرپرازین

یک داروی رایج برای توقف میگرن وضعیتی، دی‌هیدروارگوتامین است. این دارو به‌شکل تزریق یا اسپری بینی ارائه می‌شود. داروی دیگر سوماتریپتان است که به‌شکل تزریق، اسپری بینی، قرص یا برچسپ پوستی وجود دارد. والپروات که ازطریق وریدی تزریق می‌شود نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. کورتیکواستروئیدهای دگزامتازون و پردنیزولون نیز می‌توانند به بهبود میگرن وضعیتی کمک کنند.

پیشگیری

اگر داروهای معمول میگرن روی بیمار اثر نداشته باشند و او در ماه ۴ روز یا بیشتر درگیر میگرن باشد، داروهای پیشگیرانه‌ای از گروه داروهای کنترل فشار خون یا برخی از ضدافسردگی‌ها تجویز می‌شوند. اگر این داروها تأثیری نداشته باشند، مهارکننده‌های CGR تجویز می‌شوند. بوتاکس اگرچه بیشتر به‌عنوان درمانی برای چین‌و‌چروک شناخته می‌شود، اما ازسوی FDA برای پیشگیری از میگرن‌های عودکننده تأیید شده است. استفاده از دستگاه‌هایی مانند SpringTMS، سفالی و گاماکور نیز گاهی توصیه می‌شود.

سردردهای میگرنی مزمن که قبلا با عنوان سردردهای میگرنی تغییریافته شناخته می‌شدند، سردردهایی هستند که بیش از ۱۵ روز در ماه وجود دارند. بیشتر افرادی که دچار آن‌ها هستند، برای سال‌ها و معمولاً از دوران نوجوانی و حتی قبل‌تر، میگرن دارند. سردردهای میگرنی مزمن معمولاً در جریان دهه‌ی سوم و چهارم زندگی آغاز می‌شوند. وقتی سردرد میگرنی مزمن آغاز می‌شود، شدت سردردهای فرد ممکن است کمتر باشد اما دفعات بروز آن‌ها افزایش می‌یابد تا زمانی‌ که هر روز فرد با آن‌ها درگیر است. این تغییر ممکن است با مصرف مداوم مسکن‌ها ارتباط داشته باشد.

البته برخی افراد دچار سردردهای میگرنی مزمن مانند دیگر انواع میگرن، سردرد شدید و همچنین تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند. تشخیص اختلاف بین سردردهای تنشی و سردردهای میگرنی مزمن اغلب دشوار است و به‌علت دشواری تشخیص این نوع سردرد، بسیاری از افراد ممکن است درمان مناسب را دریافت نکنند و چون سردردها هر روز اتفاق می‌افتد، بسیاری از افراد حتی در روزهایی که سردرد ندارند، مقادیر زیادی مسکن مصرف می‌کنند. فرد ممکن است در چنین وضعیتی نسبت‌به دارو مقاوم شود. علاوه‌براین، مصرف مقدار زیاد مسکن همراه‌با کافئین به سردردهای ناشی از مصرف بیش از حد دارو منجر می‌شود. در بسیاری از موارد، افرادی که دارای سردردهای میگرنی مزمن هستند، دچار مشکلات سلامتی دیگری مانند فشار خون بالا و افسردگی نیز هستند که این امر درمان را پیچیده می‌کند.

گاهی اوقات جهان به چشم فردی که دچار میگرن است، عجیب می‌شود. رنگ‌ها تغییر می‌کنند. خطوط مستقیم، موج‌دار می‌شوند. اشیاء حرکت می‌کنند و حتی زمان هم ممکن است تغییر پیدا کند. در سال ۱۹۵۵، جان تاد، روانپزشک انگلیسی این وضعیت عجیب را سندرم آلیس در سرزمین عجایب (AIWS) نامید.

حتماً با داستان آلیس در سرزمین عجایب آشنا هستید. آلیس پس از اینکه به لانه‌ی یک خرگوش می‌افتد، جهان را به شکل‌های دیگری می‌بیند. در یک نقطه، او از یک بطری که روی آن نوشته شده است «مرا بنوش»، می‌نوشد و به اندازه‌ای کوچک می‌شود که می‌تواند از در کوچکی عبور کند. او سپس کیکی را که روی آن نوشته شده است «مرا بخور»، می‌خورد و به اندازه‌ای بزرگ می‌شود که دستش به کلیدی که روی میز بلندی گذاشته شده، می‌رسد. تاد از این اصطلاح برای توصیف ویژگی‌های عجیب‌و‌غریبی که از افراد مبتلا به سردردهای میگرنی و صرع شنیده بود، استفاده کرد.

علائم

فرد مبتلا در یک اپیزود AIWS ممکن است موارد عجیبی را تجربه کند:

• اعضای بدن یا اشیاء اطراف به‌نظر بزرگ‌تر، کوچک‌تر، نزدیک‌تر یا دورتر از وضعیت واقعی به‌نظر می‌رسند
• خطوط راست به‌نظر مواج می‌آیند
• اشیاء ساکن به‌نظر متحرک می‌آیند
• اشیاء سه‌بعدی مسطح به‌نظر می‌رسند
• اشیاء ممکن است تغییر رنگ بدهند یا کج به‌نظر برسند
• صورت افراد ممکن است کج به‌نظر برسد
• رنگ‌ها خیلی روشن به‌نظر می‌رسند
• افراد ممکن است به‌نظر به حالت کشیده‌شده دیده شوند

علل

پزشکان مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد دچار این تغییرات غیرعادی در ادارک می‌شوند اما این وضعیت اغلب زمانی آغاز می‌شود که سن کودک بسیار کم است. AIWS در برگیرنده‌ی تغییراتی در بخش‌هایی از مغز است که با اطلاعات حسی سروکار دارد. پزشکان بر این باورند که AIWS ممکن است نوعی اورای میگرن باشد. AIWS اغلب قبل، درجریان یا پس از یک میگرن رخ می‌دهد اما می‌تواند در برخی از مشکلات سلامتی دیگر نیز بروز کند:

• صرع
• عفونت‌هایی مانند ویروس اپشتین-بار
• سکته
• افسردگی یا اسکیزوفرنی

همچنین این حالت می‌تواند پس از مصرف داروهایی مانند شربت سرفه، داروهای ضدآلرژی و داروی ضدتشنج توپیرامات رخ دهد.

تشخیص

اگر فردی تصور می‌کند که ممکن است دچار این سندرم باشد، باید به متخصص اعصاب مراجعه کند. او درمورد علائم و سابقه‌ی میگرن پرسش خواهد کرد و ممکن است انجام آزمایش‌هایی نظیر آزمایش‌های خونی، MRI و EEG را توصیه کند.

درمان

هیچ درمانی برای AIWS وجود ندارد اما بیمار شاید با اجتناب از آغازگرهای میگرن بتواند از این احساسات عجیب اجتناب کند. داروهایی از گروه داروهای زیر ممکن است برای او تجویز شود:

۱. داروهای ضدافسردگی

۲. داروهای ضدتشنج

۳. داروهای کنترل فشار خون

۴. رعایت نکاتی در زمینه‌ی رژیم غذایی نیز ممکن است کمک‌‌کننده باشد:

• خوردن غذاهایی مانند میوه‌ها، سبزیجات، تخم‌مرغ، ماهی، گوشت و مرغ
• اجتناب از گرسنه ماندن (مثلا به‌جای سه وعده‌ی غذایی بزرگ، پنج تا ۶ وعده‌ی غذایی کوچک‌تر مصرف شود)
• پرهیز از غذاهایی مانند الکل، شیرین‌کننده‌ی مصنوعی آسپارتام، پنیرهای نرم یا مانده، مونوسدیم گلوتامات و گوشت‌های فرآوری‌شده که در بسیاری از افراد آغازگر میگرن هستند

این میگرن‌ها در چرخه‌هایی رخ می‌دهند. گاهی به آن‌ها میگرن خوشه‌ای گفته می‌شود ولی درست نیست. سردردهای خوشه‌ای ازنظر مدت زمان و نحوه‌ی درمان با میگرن چرخه‌ای فرق دارند.

علائم

این سردردها ممکن است هر روز یا چند بار در یک هفته برای ۱ تا ۶ هفته بروز کنند. افرادی که دچار این وضعیت هستند، به‌طور متوسط حدود ده حمله در ماه را تجربه می‌کنند. این سردردها طی دوره‌ی روشن بودن چرخه، می‌توانند از چندین ساعت تا دو روز طول بکشند. متوسط حملات حدود ۶ ساعت طول می‌کشد. پس از آن، دوره‌ی ‌خاموشی چرخه آغاز می‌شود که هفته‌ها یا ماه‌ها طول خواهد کشید. این درد ممکن است در یک طرف یا هر دو طرف سر رخ دهد. حتی اگر سردرد در یک طرف سر آغاز شود، ممکن است هنگام حمله به‌سمت دیگر سر هم برسد. قبل از آغاز این نوع میگرن فرد ممکن است علائم بینایی را تجریه کند یا دچار موارد زیر شود:

• خستگی
• دشواری در تمرکز
• سفتی در ناحیه‌ی گردن

افسردگی نیز ممکن است همراه آن‌ها باشد. مانند نوع معمولی، میگرن‌های چرخه‌ای ممکن است موجب تهوع، استفراغ یا حساسیت به نور و صدا شوند. این نوع میگرن از حدود ۲۰ سالگی آغاز می‌شود. شیوع آن در زنان بیشتر است. بیش از نیمی از این افراد دارای سابقه‌ی خانوادگی میگرن هستند.

تشخیص

هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص این وضعیت وجود ندارد. پزشک فرایند تشخیص را با مرور سابقه‌ی پزشکی بیمار آغاز می‌کند و در ادامه با آزمایشاتی سعی می‌کند احتمال وجود دیگر مشکلات سلامتی را بررسی کند:

۱. آزمایش خون: این آزمایش‌ها احتمال مشکلات مرتبط با عروق خونی و عفونت‌ها را بررسی می‌کنند.

۲. MRI: در MRI مغز و عروق خونی موجود در آن مشاهده می‌شود و به پزشکان کمک می‌کند که احتمال وجود مشکلاتی مانند تومورها، خونریزی مغزی یا دیگر مشکلات عصبی را بررسی کنند.

۳. سی‌تی‌اسکن: در این نوع اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از بخش‌های مختلف مغز استفاده می‌شود و به پزشک کمک می‌کند، احتمال آسیب مغزی را مورد بررسی قرار دهد.

۴. آزمایش مایع مغزی‌نخاعی: اگر پزشک مشکوک به عفونت یا خونریزی مغزی باشد، این آزمایش را تجویز خواهد کرد. در این آزمایش که به آن لومبار پانکچر هم گفته می‌شود، با استفاده از یک سوزن، نمونه‌ای از مایع نخاعی بیمار جمع‌آوری می‌شود و مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

علل

علت دقیق کاملاً معلوم نیست اما دو عامل ممکن است نقش داشته باشد:

۱. تغییر در مواد شیمیایی مغز، ازجمله سطح سروتونین که هنگام میگرن کاهش می‌یابد

۲. تغییرات هورمونی مانند کاهش استروژن در زنان قبل یا در جریان دوره‌ی قاعدگی یا هنگام بارداری یا رسیدن به یائسگی

تغییرات در نحوه‌ی تعامل مغز با عصب سه قلو ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد. عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز نیز ممکن است تأثیرگذار باشد. سطح سروتونین در جریان حمله میگرن کاهش پیدا می‌کند. این مواد شمیایی به مدیریت درد در سیستم عصبی کمک می‌کنند.

درمان

درمان میگرن چرخه‌ای با نوع معمول فرق دارد. در این مورد، پزشک ممکن است یک داروی غیرتجویزی NSAID مانند استامینوفن، آسپیرین یا ایبوپروفن را پیشنهاد کند. حتی ممکن است کافئین توصیه شود. موثرترین درمان برای نوع چرخه‌ای میگرن، لیتیوم کربنات است. این ماده یک نمک لیتیوم است که به‌صورت قرص وجود دارد و موجب آرام‌شدن سیستم عصبی مرکزی می‌شود. برای دریافت این دارو نیاز به نسخه است. شایع‌ترین عوارض جانبی لیتیوم‌کربنات عبارت‌اند از:

• خواب‌آلودگی
• تهوع
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• سرگیجه
• لرزش خفیف دست‌ها
• نیاز بیشتر به دفع ادرار
• تشنگی بیشتر

همچنین ممکن است پزشک ایندومتاسین تجویز کند. این دارو یک NSAID است که برای تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیشتر افراد می‌توانند این دارو را بدون عوارض جانبی مصرف کند اما برخی ممکن است دچار ناراحتی معده، سوزش سر دل، سوء هاضمه یا تهوع شوند. اگر فردی بیماری قلبی یا کلیوی داشته باشد، قبل از مصرف این نوع دارو باید با پزشک مشورت کند.

یک دفترچه یاددشت میگرن می‌تواند به فرد کمک کند تا حملات خود را مدیریت کند. این یادداشت‌ها ممکن است به فرد کمک کنند تا علل ایجاد این وضعیت را بشناسد. رایج‌ترین اغازگرهای آن عبارت‌اند از:

• استرس
• تغییر در الگوهای خوب (خواب خیلی کم یا خواب بیش از حد)
• تغییر در آب‌و‌هوا
• کم‌شدن آب بدن
• الکل
• برخی از انوع غذاها مانند شکلات، محصولات لبنی، شیرین‌کننده‌های مصنوعی و کافئین
• بوهای قوی مانند غذا، مواد شمیایی یا عطرها

بوتوکس یا اونا بوتولینیوم توکسینیا در سال ۲۰۱۰ برای درمان سردردهای میگرنی افراد بالغی که دچار میگر‌ن‌های مزمن می‌شوند، تأیید شد.

بوتاکس یک سم عصب است؛ سمی که به‌وسیله‌ی یک باکتری به نام کلوستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود. اگر فردی این سم را ازطریق غذایی که فاسد شده است، بخورد، سم مذکور می‌تواند موجب بروز یک واکنش کشنده به نام بوتولیسم شود زیرا سیگنال‌های عصبی را مسدود می‌کند و موجب فلجی عضلات می‌شود. اما دریافت این سم ازطریق تزریق، بی‌خطر بوده زیرا سم وارد معده نمی‌شود و مقدار آن بسیار کمتر از اندازه‌ای است که ازطریق یک غذای فاسد ممکن است وارد بدن شود.

پزشکان دریافته‌اند که تزریق بوتاکس می‌تواند به صاف شدن چروک‌های پوست کمک کند زیرا موجب ریلکس شدن عضلات صورت می‌شود. همچنین این روش درمان می‌تواند به افرادی که در اثر یک بیماری مرتبط با عصب مانند فلج مغزی، دچار تیک و اسپاسم هستند، کمک کند. پزشکان معتقدند بوتاکس به این خاطر روی درمان میگرن مؤثر است که موجب مهار نوروترانسمیترهایی می‌شود که سیگنال درد را در مغز منتقل می‌کنند.

طی مطالعه روی افراد بالغی که دچار سردردهای میگرنی مزمن بودند، نشان داده شد که تزریق بوتاکس موجب کاهش تعداد روزهای ابتلا به سردردهای میگرنی می‌شود. در یک مطالعه‌ی دیگر، تقریباً نیمی از افرادی که دو نوبت بوتاکس تزریق می‌کردند، گزارش کردند، تعداد روزهایی از ماه که دچار سردرد می‌شوند، به نصف رسیده است. پس از ۵ نوبت درمان، این تعداد به حدود ۷۰ درصد افراد رسید.

روش درمان بوتاکس

بیمار هر ۱۲ هفته، چندین تزریق بوتاکس را در اطراف سر و گردن خود دریافت می‌کند تا به پیشگیری از درد یا کاهش آن کمک کند. ممکن است درمجموع به ۳۰ تا ۴۰ تزریق نیاز باشد که در هر دو طرف سر به تعداد برابری استفاده می‌شود. اگر فردی در یک نقطه‌ی خاص دچار سردرد شود، در آن نقطه تزریق بیشتری انجام می‌شود. نتایج این روش درمان، دو سه هفته پس از اولین نوبت تزریق پدیدار خواهد شد.

نکته‌ی مهم اینجا است که این نوع درمان را فقط باید از پزشکی دریافت کرد که در جهت استفاده از بوتاکس برای درمان میگرن آموزش دیده، نه افرادی که از بوتاکس برای درمان چین‌و‌چروک پوست و دیگر موارد زیبایی استفاده می‌کنند.

اثرات جانبی

درد گردن و سردرد از رایج‌ترین اثرات جانبی برای افرادی است که دچار سردرد میگرنی مزمن بوده و از بوتاکس استفاده می‌کنند. در موارد نادری نیز ممکن است فرد نسبت‌به بوتاکس آلرژی داشته باشد. نشانه‌های واکنش آلرژیک می‌تواند کهیر، تنگی تنفس یا تورم بخش پایین پاها باشد. اگرچه هیچ مورد تأییدشده‌ای وجود ندارد که نشان دهد بوتاکس به سایر قسمت‌های بدن پراکنده می‌شود اما این امر امکان‌پذیر بوده و می‌تواند کشنده باشد. روی برچسب این دارو نیز این هشدارها آمده است.

کافئین ماده‌ای است که بسیاری از مردم آن را دوست دارند اما همین ماده می‌تواند آغازگر یا یک پیشگیری‌کننده از سردرد باشد. کافئین در برخی نوشیدنی‌ها، شکلات‌ها و حتی برخی از مسکن‌های تجویزی و بدون نسخه‌ی رایج وجود دارد اما چگونه روی سردرد اثر می‌گذارد؟

قبل از آغاز یک سردرد یا میگرن، عروق خونی دچار اتساع می‌شوند اما کافئین دارای خصوصیت منقبض کردن عروق است و موجب تنگ شدن رگ‌های خونی مغز و محدود شدن جریان خون می‌شود و به تسکین درد کمک می‌کند. وقتی کافئین به ترکیب استامینوفن و آسپرین افزوده می‌شود، اثر تسکین‌دهندگی دارو تا ۴۰ درصد افزایش می‌یابد.

اگر احساس می‌کنید قرار است سردردتان آغاز شود، یک فنجان قهوه ممکن است موجب تخفیف علائم شما شود. ازطرف دیگر، اگرچه کافئین به‌طور مستقیم موجب سردرد نمی‌شود، اما مقدار زیاد این ماده می‌تواند موجب آغاز سردرد بازگشتی کافئین شود. چنین سردردی زمانی پیش می‌آید که فرد پس از مصرف مداوم مقادیری زیادی کافئین، آن را ترک کند. اگرچه اثرات جانبی جسمی می‌تواند شدید باشد اما تنها ۲ درصد از جامعه به این وضعیت دچار می‌شوند. اگرچه بیشتر افرادی که دچار سردرد می‌شوند، می‌توانند تا ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز مصرف کنند؛ بنیاد ملی سردرد در آمریکا به بیماران دارای سردردهای مکرر توصیه می‌کند که از مصرف روزانه‌ی کافئین پرهیز کنند. اما این بدان مفهوم نیست که شما مجبور هستید مصرف کافئین خود را قطع کنید، سعی کنید به‌آهستگی از میزان مصرف خود کم کنید و به یاد داشته باشید که همیشه رعایت حد اعتدال بهتر است.