اختلال افسردگی عمده؛ عامل ۲۰ بیماری دیگر در بدن
ژنهایی که احتمال ابتلا به افسردگی را سبب میشوند، میتوانند فرد را درمعرض ابتلا به انواع مختلفی از بیماریهای دیگری هم قرار دهند که عمدتا ارتباطی با افسردگی ندارند. براساس تحقیقات جدید، بیماریهای کرونری قلب (CHD) و حتی عفونتهای باکتریایی از این قبیل هستند.
مطالعهای جدیدی ژنهایی را بررسی کرده است که فرد را درمعرض ابتلا به اختلال افسردگی عمده (ماژور) قرار میدهند و با بیش از ۹۰۰ بیماری مختلف رابطه دارند. گروه تحقیق دریافتهاند بیماریهای جسمی نهتنها از عواقب منفی اختلال در سلامت روانی است؛ بلکه همواره ارتباطی مستقیم میان اختلالات روانی با بیماریهای جسمی وجود دارد. انور مولوگتا متخصص همهگیرشناسی ژنتیک از مرکز Precision Health استرالیا در دانشگاه South Australia است. وی دربارهی این موضوع گفته است:
مطالعات نشان داده است آمار ابتلا به بیماریهای جسمی در افراد دچار اختلالات روانی جدی مانند افسردگی بسیار بیشتر از سایرین است.
ممکن است این موضوع که افراد مبتلا به افسردگی شدید بهطور همزمان به بیماریهای دیگری مبتلا باشند، چندان حیرتآور نباشد؛ اما مسئلهای که نظر دانشمندان را بهخود جلب کرده است، بررسی عوامل بنیادی در ابتلا به افسردگی و ارتباط آنها با بیماریهای جسمی است.
بررسیهای جدید روی مطالعهی اخیر نشان داده است افسردگی فقط اختلال روانی نیست؛ بلکه تمام بدن را با اثرهای مخربش مواجه میکند. گروه تحقیقات در استفاده از منبع عظیمی از دادههای ژنومیِ گرفتهشده از سوابق بانک اطلاعات پزشکی (بیوبانک) انگلستان که حاوی اطلاعات ژنوم حدود ۳۴۰ هزار نفر است، رویکردی موسوم به تصادفیسازی مندلی را در پیش گرفتند. اگرچه تحقیقات مشابه بسیاری دربارهی ارتباط افسردگی با بیماریهای جسمی انجام شده است، در مطالعهی اخیر از شیوههای کنترلشدهی فراوانی استفاده شده است که برای روشنشدن و درک بیشتر رابطههای عِلّی اختصاص یافته است.
براساس یافتهها، هرچه استعداد ژنتیکی فرد برای ابتلا به اختلال افسردگی عمده بیشتر باشد، این احتمال بیشتر میشود که فرد بهعلت ابتلا به دستکم یک نوع بیماری از میان ۲۰ بیماری دیگر در بیمارستان بستری شده یا حتی دراثر این بیماریها فوت کرده باشد. در این مطالعه، مشخص شد ژنهای اختلال افسردگی عمده افراد را دستکم درمعرض ابتلا به یک نوع بیماری جدی تقریبا در تمام اندامهای بدن قرار میدهند. طیف این بیماریها در بدن گسترده است و آسم، کلسترول بالای خون، گاستروانتریت (التهاب معدهایرودهای)، ازوفاژیت (التهاب مری)، اختلالات دستگاه ادراری و حتی عفونتهای باکتریایی E.coli را شامل میشود.
همچنین در مطالعهی اخیر، محققان از احتمال بروز حساسیت و واکنشهای منفی دربرابر برخی از داروها در مبتلایان به افسردگی عمده خبر دادهاند که میتواند هشداری جدی برای پزشکان در تجویز دارو برای این افراد تلقی شود.
مولوگتا میگوید:
درواقع، مطالعهی حاضر رابطهی علت و معلولی میان افسردگی و بیماریهای جسمی را آشکار میکند و نشان میدهد افسردگی سبب بروز سایر بیماریهای جسمی میشود.
بنابراین، پزشکان باید هنگام معاینهی مبتلایان به اختلال افسردگی عمده از وجود سایر بیماریهای احتمالی بهطور همزمان در بدن این بیماران مطمئن شوند. این امر به بهبود در تشخیصهای بالینی پزشکان کمک و نتایج حاصل از تشخیص و درمان را با پیشرفت چشمگیری همراه میکند.
محققان از احتمال بروز مشکلات گوارشی دراثر مصرف داروهای ضدافسردگی خبر دادهاند
اینکه دقیقا ژنهای افسردگی چگونه زمینهساز بروز طیف وسیعی از بیماریهای دیگر میشوند، هنوز برای محققان روشن نشده است. با توجه به آمار و ارقام بیماران در مطالعهی اخیر که بهطور همزمان با افسردگی عمده به بیماریهای گوارشی هم مبتلا بودند، محققان این احتمال را دادهاند که داروهای مصرفی برای مبارزه با علائم اختلالات روانی سبب بروز مشکلات گوارشی شده باشند. این نتیجهگیری چندان اختلافی با نتایج سایر تحقیقات مشابه ندارد؛ اما تحقیقات دیگر باید بتوانند رابطهی دقیق میان مصرف داروهای مربوط به اختلالات روانی را با مشکلات گوارشی به تصویر بکشند.
الینا هیپپنن، سرپرست این مطالعه در مرکز Precision Health استرالیا در دانشگاه South Australia میگوید:
درک ارتباط بین افسردگی و سایر بیماریها برای اطمینان از این موضوع بسیار مهم است که افراد مبتلا به افسردگی حمایت موردنیاز را دریافت میکنند. هرچه بتوانیم در درمان بیماران به آنها به چشم فردی جدا از سایرین بنگریم و مشکلات و انتظارات و خواستههای آنان را بهیکدیگر تعمیم ندهیم، نتایج بهتری در درمان خواهیم گرفت.
وی درادامه افزود:
براساس اطلاعات بهدستآمده از این مطالعه، میتوان گفت همواره باید با نگرشی عمیقتر به این موضوع پرداخت و باید برای کاهش اثرهای مخرب اختلال افسردگی عمده روی سلامتی بیماران در طولانیمدت، بیماریهایی که همزمان با این اختلال در فرد بروز پیدا میکنند، بسیار دقیق بررسی و آنها را مدیریت کنیم. آمارها نشان میدهند بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به افسردگی دچار هستند. این اختلال روانی یکی از متداولترین بیماریها در دنیا است.
امروزه، بهنظر میرسد یافتن روشهایی برای درمان و پیشگیری از اثرهای مخرب افسردگی که قربانیان این اختلال روانی را به دام مشکلات و بیماریهای دیگری نیندازد، از نیازهای ضروری است.