دانشمندان به تولید واکسن جهانی آنفولانزا نزدیک شدند
در‌حال‌حاضر نیز واکسن‌هایی برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا وجود دارد؛ اما همچنان این بیماری قربانی می‌گیرد. متخصصان برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا مجبورند دائما واکسن‌هایی تولید کنند که انواع مختلف آنفولانزا را هدف قرار می‌دهد. آیا دانشمندان می‌توانند واکسنی تولید کنند که بتواند از ابتلا به همه‌ی انواع آنفولانزا جلوگیری کند؟
آنفولانزا یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در سراسر دنیا است و دوسویه‌ی ویروس آنفولانزا که شامل سویه‌ی A و B هستند، سبب بروز بیماری آنفولانزا می‌شوند. براساس اطلاعات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری، تخمین زده می‌شود این بیماری از سال ۲۰۱۰، فقط در کشور سالانه به‌طور میانگین بین ۹/۳ تا ۴۹ میلیون نفر را مبتلا کرده است.
ازآنجاکه سویه‌های مختلفی از ویروس آنفولانزا وجود دارند و هر سویه نیز انواع مختلفی دارد، پزشکان برای تجویز واکسن دقت فراوان به‌خرج می‌دهند؛ زیرا باید واکسن مرتبطی تجویز کنند که بتواند سویه و نوع خاصی از آن را هدف قرار دهد که به تشخیص پزشک در میان مردم آن منطقه رواج بیشتری دارد. تاکنون واکسنی وجود نداشته است که بتواند صرف‌نظر از نوع ویروس‌های آنفولانزا از از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند؛ اما آیا دانشمندان به ساخت چنین واکسنی نزدیک‌تر شده‌اند؟
دو نوع ویروس اصلی برای ابتلا به آنفولانزا وجود دارد: ویروس نوع A و ویروس نوع B. ویروس‌های نوع A و B آنفولانزا به‌طور منظم درمیان مردم شیوع می‌یابند و به‌صورت همه‌گیر (اپیدمی) سبب ابتلا و انتشار آنفولانزای انسانی می‌شوند. تیمی از محققان دانشکده‌ی پزشکی Icahn در Mount Sinai نیویورک به‌کمک همکاران سایر مؤسسه‌ها، روشی ابداع کرده‌اند که رویکرد دانشمندان را در مبارزه با ویروس‌ها دستخوش تغییر کرده است. براساس بررسی محققان که نتایج آن در نشریه‌ی بیماری‌های عفونی Lancet منتشر شده است، این رویکرد می‌تواند در آینده راهگشای تولید واکسن جهانی برای تمام انواع آنفولانزا شود.
پروفسور پیتر پالیز و پروفسور فلورین کرامر، سرپرستان مطالعه، به‌همراه سایر محققان توجه خود را به هماگلوتینین معطوف کردند؛ یعنی پروتئینی که در ویروس‌های آنفولانزا وجود دارد و آن‌ها را به‌سوی سلول‌های میزبان هدایت می‌کند تا به سلول‌های میزبان حمله و آن‌ها را آلوده کنند.
پروتئین هماگلوتینین از دو قسمت تشکیل شده است: قسمتی که به آن «سر پروتئین» اطلاق می‌شود و در میان سویه‌ها متغیر است و قسمت دیگر که «ساقه‌ی پروتئین» است و در سویه‌های مختلف تفاوت چندانی نمی‌کند.
براساس این خصوصیات، محققان تصمیم گرفتند واکسنی تولید کنند که قسمت ساقه‌ی پروتئین هماگلوتینین را هدف قرار دهد؛ چراکه این قسمت تنوع چندانی در میان سویه‌های مختلف ندارد. بدین‌منظور، آنان از پروتئینی به‌نام هماگلوتینین کایمریک (cHA) استفاده کردند.
در مرحله‌ی اول کارآزمایی بالینی، از بزرگ‌سالان سالم استفاده شد. در این مطالعه، محققان واکسن‌های مختلفی را به‌کار بردند که همگی برپایه‌ی پروتئین cHA بودند. درواقع، هدف محققان این بود که ببینند کدام‌یک از این واکسن ها بهتر از بقیه می‌توانند سیستم ایمنی انسان را تحریک کنند تا سیستم ایمنی در واکنش به آن‌ها پادتن تولید کند. درصورت محقق‌شدن این امر، بدن انسان‌ها مصونیت کلی دربرابر آنفولانزا پیدا می‌کند.
در این رویکرد، واکسنی که برپایه‌ی پروتئین cHA ساخته شده بود و محققان آن را واکسن «ویروس غیرفعال آنفولانزا» می‌خوانند، در تحریک سیستم ایمنی برای تولید چندین نوع پادتن موفق بوده است و درنتیجه می‌تواند انسان‌ها را دربرابر چندین نوع ویروس آنفولانزا مقاوم کند.
پروفسور کرامر می‌گوید:
این واکسن توانست با تحریک سیستم ایمنی به تولید طیف وسیعی از آنتی‌بادی‌ها (پادتن‌ها) دامن زده و نه‌تنها دربرابر انواع آنفولانزا مقاومت ایجاد کرده که در‌حال‌حاضر شایع است؛ بلکه سبب ایجاد آنتی‌بادی‌هایی علیه انواع ویروس‌های آنفولانزای مرغی و آنفولانزای خفاشی نیز شده است.
وی درادامه افزود:
بسیار حیرت‌آور بود که فرمولاسیونی غیرفعال به‌همراه پروتئین هماگلوتینین کایمریک توانست پاسخ کوبنده‌ای از سیستم ایمنی دریافت کند. این موضوع نشان می‌دهد احتمالا یک واکسن برای مقابله با انواع آنفولانزا کافی خواهد بود و امیدواریم به‌زودی زمان تولید این واکسن فرابرسد.
از یافته‌های این مطالعات چنین برمی‌آید که ما به‌سمت تولید واکسن جهانی مقابله با آنفولانزا پیش می‌رویم؛ اما هنوز این نتایج قطعی نیستند و بررسی‌ها تا اواخر سال ۲۰۱۹ ادامه دارد؛ درنتیجه، تا آن زمان باید منتظر نتایج جدید و نهایی این مطالعه بمانیم.
نظرات