دانشمندان طول عمر موش‌ها را بدون تغییر ژنتیکی افزایش دادند
به‌نظر می‌رسد پژوهشگران راهی برای افزایش طول عمر حیوان بدون تغییر ژنتیکی پیدا کرده باشند. دانشمندان با استفاده از سلول‌های بنیادی رویانی که به‌طور خاصی کشت شده بودند، موش‌هایی تولید کردند که سلول‌های آن‌ها تلومرهای طولانی داشتند. تلومرها دنباله‌هایی از DNA در انتهای کروموزوم‌ها هستند که به محافظت از اطلاعات ژنتیکی داخلی کمک می‌کنند. طویل‌شدن تلومرها در سلول‌های بنیادی رویانی می‌تواند مسیر را به‌سوی کُندکردن روند پیری بدون تغییر ژنتیکی هموار کند.
دانشمندان به‌طور موفقیت‌آمیزی طول عمر متوسط موش‌ها را با پرورش آن‌ها با استفاده از سلول‌های بنیادی رویانی دارای تلومرهای طولانی افزایش دادند. این یافته‌ها درخورتوجه است؛ زیرا پژوهشگران توانستند بدون ایجاد تغییر ژنتیکی عمر را افزایش دهند و نیز اطلاعاتی درزمینه‌ی فرایند پیری و تکنیک‌هایی مهیا کنند که شاید روزی بتواند به کُندشدن روند آن در انسان کمک کنند.
مطالعه‌ای که به‌تازگی نتایج آن در مجله‌ی Nature Communications منتشر شده است، روی تلومر متمرکز بوده که دنباله‌ای از DNA است و در انتهای کروموزوم‌ها یافت می‌شود. ازآنجاکه تلومرها از مواد ژنتیکی درون کروموزوم‌ها محافظت می‌کنند، آن‌ها را به سرهای پلاستیکی انتهای بند کفش تشبیه کرده‌اند. البته تلومرها با فیوز بمب (فیتیله) یا ساعت‌های مولکولی نیز مقایسه شده‌اند؛ زیرا هربار که سلول‌ها تقسیم می‌شوند، آن‌ها کوتاه‌تر و درنهایت چنان کوچک می‌شوند که سلول می‌میرد یا تقسیم را متوقف می‌کند. کوتاه‌شدن تلومرها با پیری و سرطان و مرگ مرتبط است. پژوهشگران در مقاله‌ی خود نوشتند:
کوتاه‌شدن تلومر یکی از نشانه‌های بارز پیری محسوب می‌شود؛ زیرا تلومرهای کوتاه برای پیری موجود زنده و کاهش طول عمر او کافی هستند. طول تلومر ازنظر ژنتیکی تعیین می‌شود و هم متوسط طول تلومر و هم نرخ کوتاه‌شدن آن در بین گونه‌ها متفاوت است. از این نظر، انسان درمقایسه‌با موش تلومرهای کوتاه‌تری دارد؛ اما سرعت کوتاه‌شدن تلومرها در موش صدبرابر بیشتر از سرعت کوتاه‌شدن تلومرها در انسان است.
دانشمندان مدت‌ها است در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه طولانی‌شدن تلومرها می‌تواند در پیشگیری از بیماری و پیری در حیوانات و شاید هم روزی در انسان‌ها کمک کند؛ اما همه‌ی این تلاش‌ها شامل اصلاح ژنتیکی بوده است.
در مطالعه‌ی جدید، گروهی از پژوهشگران مرکز ملی پژوهش‌های سرطان اسپانیا سلول‌های بنیادی رویانی را در ظرف آزمایشگاه تکثیر کردند؛ فرایندی که درنهای به ایجاد سلول‌هایی منجر شد که تلومرهای طولانی داشتند. ناگفته نماند این موضوع را پژوهشگران ابتدا در سال ۲۰۰۹ کشف کرده بودند. پژوهشگران با استفاده از این سلول‌های بنیادی رویانی به‌طور ویژه کشت‌شده، موش‌هایی با تلومرهای طویل تولید کردند. درمقایسه‌با گروه کنترل، طول عمر متوسط این موش‌ها ۱۲/۷۴ درصد افزایش پیدا کرد و هیچ نقص شناختی نشان نمی‌دادند و احتمال بروز سرطان و چاقی در آن‌ها کمتر بود. ماریا بلاسکو، زیست‌شناس مرکز مذکور می‌گوید:
این یافته‌ها از این ایده حمایت می‌کنند که درباره‌ی طول عمر، تنها ژن‌ها نیستند که تعیین‌کننده‌اند و حاشیه‌ای برای افزایش طول عمر بدون تغییر ژن‌ها وجود دارد.
طولانی‌شدن تلومرها راز کاهش روند پیری در انسان است؟
در انسان، تلومرهای کوتاه‌تر با طول عمر کمتر ارتباط دارند. اگرچه بعید است آزمایشی شبیه آزمایش مطالعه‌ی اخیر انجام شده باشد، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای طولانی‌تر‌کردن تلومرها و افزایش احتمال داشتن عمر طولانی‌تر انجام دهید. قدم اصلی ورزش‌های استقامتی است.
نتایح مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مجله‌ی European Heart Journal منتشر شد، نشان می‌داد فعالیت آنزیم تلومراز در افرادی افزایش پیدا می‌کند که به‌طور منظم ورزش‌های استقامتی (مثلا ۴۵ دقیقه دویدن مداوم) را انجام می‌دادند. جالب اینجا است که این اثر در افرادی مشاهده نشد که وزنه‌برداری یا ۴۵ دقیقه پیاده‌روی می‌کردند. این نتایج در راستای نتایج مطالعه‌ی دیگری بود که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد و نشان می‌داد افرادی که به‌طور منظم می‌دوند، ازنظر بیولوژیکی جوان‌تر از کسانی هستند که این کار را نمی‌کنند؛ اما این کمی تلاش می‌خواهد. لری تاکر، نویسنده‌ی مقاله می‌گوید:
اگر می‌خواهید تفاوت واقعی را در کُندکردن پیری بیولوژیکی خود ببینید، باید بدانید کمی ورزش‌کردن تأثیری نمی‌گذارد و باید به‌طور منظم و حرفه‌ای ورزش کنید.
نظرات