ویروس سرخک حافظه ایمنی بیماری‌های دیگر را پاک می‌کند

براساس نتایج دو مطالعه‌ی جدید، عفونت‌ سرخک در کودکان می‌تواند حافظه‌ی سیستم ایمنی را درباره‌ی بیماری‌های دیگری مانند آنفلوآنزا پاک کند. این امر می‌تواند کودکانی که از سرخک بهبودی حاصل کرده‌اند، دربرابر عوامل بیماری‌زای دیگری آسیب‌پذیر کند که ممکن است قبل از آلوده‌شدن به ویروس سرخک دربرابر آن ایمن بودند. درست زمانی‌که مواردی از سرخک در گوشه‌و‌کنار جهان در حال نمایان‌شدن است، این یافته‌ها در مجله‌های Science و Science Immunology منتشر شده است.

براساس آمار سازمان جهانی بهداشت، در سرتاسر جهان و در ۶ ماهه‌ی نخست سال ۲۰۱۹، موارد ابتلا به سرخک بیش از موارد مشاهده‌شده در تک‌تک سال‌های پس از ۲۰۰۶ بوده است. مایکل مینا، ایمونولوژیست بیماری‌های عفونی در دانشکده سلامت عمومی هاروارد و یکی از نویسندگان مقاله‌ی منتشرشده در مجله‌ی Science می‌گوید:

این مطالعات بر اهمیت واکسیناسیون دربرابر سرخک تأکید می‌کنند.

ویروس سرخک بسیار مسری است و می‌تواند به بروز عوارضی نظیر ذات‌الریه منجر شود. دوآن وسمن، ایمونولوژیست بیمارستان زنان بوستون، می‌گوید مطالعات قبلی نشان داده‌اند این ویروس نوعی فراموشی در سیستم ایمنی ایجاد می‌کند. وقتی افراد به عفونتی مبتلا می‌شوند، سیستم ایمنی بدن آن‌ها آنتی‌بادی‌هایی برای مبارزه علیه آن عفونت تولید می‌کند. وقتی بدن عفونت را پاک کرد، سلول‌های ایمنی خاصی آن عوامل بیماری‌زا را به‌خاطر می‌سپارند و موجب می‌شوند درصورت حمله‌ی مجدد آن باکتری یا ویروس، بدن سریع‌تر دفاع کند. مینا می‌گوید مطالعه‌ی مجله‌ی Science نخستین مطالعه‌ای است که شواهدی قطعی درباره‌ی این موضوع مهیا می‌کند که سرخک می‌تواند این حافظه‌ی ایمنی را تخریب کند.

مینا و همکارانش نمونه‌های خون ۷۷ کودک واکسینه‌نشده را از سه مدرسه در هلند آزمایش کردند. نمونه‌های خون قبل و پس از شیوع سرخک در سال ۲۰۱۳، جمع‌آوری شده بود. این پژوهشگران نمونه‌های خون ۳۳ کودک را قبل و پس از نخستین واکسیناسیون دربرابر سرخک و اوریون و سرخچه (MMR) جمع‌آوری کردند و با استفاده از آزمایشی که مقدار و قدرت آنتی‌بادی‌ها را دربرابر هزاران ماده‌ی ویروسی و باکتریایی اندازه‌گیری می‌کند، آنتی‌بادی‌های این کودکان را تجزیه‌و‌تحلیل کردند.

دو ماه پس از اینکه کودکان واکسینه‌نشده‌ی مبتلا به سرخک بهبودی حاصل کردند، پژوهشگران دریافتند ویروس ۱۱ تا ۷۳ درصد از آنتی‌بادی‌های آن‌ها را دربرابر دیگر باکتری‌ها و ویروس‌ها پاک کرده است. مینا می‌گوید اگرچه دلایل پشت‌صحنه‌ی تنوع فراوان در کاهش آنتی‌بادی‌ها ناشناخته است، این نتایج نشان می‌دهد ویروس سرخک حافظه‌ی ایمنی را تغییر می‌دهد که در گذشته کسب شده است.

شایان ذکر است براساس نتایج مطالعه‌ی مستقلی که در مجله‌ی Science Immunology منتشر شده است، به‌نظر می‌رسد سرخک سلول‌های ایمنی را از بین می‌برد که مواجهه با باکتری‌ها و ویروس‌های خاص را به‌خاطر می‌آورند. وقتی دانشمندان نمونه‌های خون همان گروه از کودکان واکسینه‌نشده را تجزیه‌و تحلیل کردند که در مطالعه‌ی Science بررسی شده بود، دریافتند آن سلول‌های حافظه در کودکان مبتلا به سرخک از بین رفته‌اند.

پتروا ولیسلاوا، ایمونولوژیست مؤسسه‌ی ولکام‌سنگر، می‌گوید این یافته‌ها بر این نکته تأکید می‌کند که چگونه واکسن MMR دربرابر بیش از یک بیماری محافظت می‌کند. به‌گفته‌ی وی، این واکسن از آسیب‌ طولانی‌مدت‌تر سیستم ایمنی نی پیشگیری می‌کنند که می‌توانند به تجدید فعالیت بیماری‌های دیگر منجر شود.

استفان الدج، ژنتیک‌دان دانشکده پزشکی هاروارد و یکی از نویسندگان مقاله‌ی Science، می‌گوید این امکان وجود دارد که مجموعه‌ی آنتی‌بادی‌های فرد را علیه باکتری‌ها و ویروس‌های خاص با قراردادن مجدد او دربرابر آن عوامل بیماری‌زا بتوان بازسازی کرد؛ اما درنتیجه‌ی این کار ممکن است برخی از کودکان دچار بیماری‌های مرگ‌باری شوند.

آکیکو ایوازاکی، ایمونولوژیست دانشگاه ییل، معتقد است نرخ واکسیناسیون در برخی از کشورها به‌علت جنبش‌های ضدواکسیناسیون و مشکلات زیرساختی کاهش پیدا کرده است و نتایج حاصل از این دو مطالعه به مسئولان مرتبط کمک می‌کند سیاست‌های واکسیناسیون موثرتری توسعه دهند. او می‌گوید:

از دیدگاه من، سیاست باید این باشد که واکسیناسیون کودکان در مدارس عمومی اجباری شود.

مینا می‌گوید پزشکان می‌توانند به افراد مبتلا به سرخک تزریقی تقویتی از واکسن‌هایی بدهند که قبلا برای مقابله با دیگر بیماری‌ها دریافت کرده‌اند؛ به‌ویژه در مناطقی مانند آفریقای سیاه که شیوع سرخک بیشتر است. اگرچه موضوع مهم‌تر آن است که کشورها باید با حفظ نرخ واکسیناسیون درخورتوجه دربرابر این ویروس، از شیوع سرخک پیشگیری کنند.