چرا تغییر ساعت تابستانی برای سلامتی مضر است؟
ظاهرا ایدهی تغییر ساعت تابستانی یا صرفهجویی در زمان نور روز (DST) در ابتدا فقط بهعنوان شوخی عنوان شد. در سال ۱۷۸۴، بنجامین فرانکلین در مقالهی طنزی در مجلهی Journal de Paris از این روش بهعنوان راهی برای صرفهجویی در موم شمع یاد کرد. این طرح نخستین بار در اروپا و آمریکا در جریان جنگ جهانی اول اجرا شد. اجرای DST طی صد سال گذشته با قصد کاهش مصرف انرژی و افزایش بهرهوری روزانه مورد حمایت قرار گرفته است. سال ۱۹۶۶ در کشور آمریکا و تحت قانون زمان یکنواخت، برنامهی فعلی ۶ ماه زمان استاندارد و ۶ ماه DST تصویب شد.
استدلالهای دیگر مطرحشده در حمایت از DST آن است که تغییر یادشده به مردم فرصت بیشتری میدهد تا در ماههای تابستان از فعالیتهای تفریحی لذت ببرند و منجر به افزایش فعالیت جسمی میشود؛ اما همهی این موارد بحثبرانگیز است. در مطالعهای که سال ۲۰۱۴ منتشر شد، تفاوتی در الگوی فعالیت جسمی در افرادی که در کلرادو، یوتا و نیومکزیکو زندگی میکردند با ساکنان آریزونا دیده نشد. در ایالت آریزونا، برنامهی DST اجرا نمیشود.
مطالعات انجامشده روی میزان مصرف انرژی نیز نتایج مختلفی داشتهاند: یک مطالعه نشاندهندهی صرفهجویی متوسط در هزینهی انرژی در نروژ و سوئد بود درحالیکه در مطالعهی دیگر نشان داده شد که میزان هزینهی انرژی در ایندیانا افزایش پیدا کرد.
کار و تفریح مهم است اما این موضوع نیز اهمیت دارد که بدن ما بهطور طبیعی در چرخههای تقریبا ۲۴ ساعتهی خود فعالیت کند. درست همانطور که ما دارای مناطق زمانی هستیم که میتوانیم زمانبندی را در سرتاسر جهان هماهنگ کنیم، سیستمی نیز درون بدن خود داریم که زمانبندی فیزیولوژیکی ما را تحت کنترل دارد. این ساعت زیستی در هیپوتالاموس قرار گرفته و هستهی سوپراکیاسماتیک (SCN) نامیده میشود. ساعت زیستی میتواند ازطریق ارسال سیگنالهای هورمونی و شیمیایی زمان را در سرتاسر بدن هماهنگ کند.
ساعت درونی ما بسیاری از فرایندهای بدنی مهم مانند چرخههای خواب و بیداری را تنظیم میکند و به طرق مختلفی روی فیزیولوژی بدن از عملکرد کبد گرفته تا سیستم ایمنی تأثیرگذار است. این ساعت در بسیاری از بیماریها مانند سرطان، دیابت، اختلالات نورودژنراتیو (مانند بیماری آلزایمر)، اختلالات روانپزشکی و بیماری قلبی دچار اختلال میشود.
چه چیزی زمان SCN را تنظیم میکند؟ نشانههای محیطی زیادی وجود دارند که روی تنظیم زمان درونی ما تأثیر دارند؛ نشانههایی مانند دما، غذا و اجتماعیشدن؛ اما یکی از مهمترین عوامل، نور است. هستهی سوپراکیاسماتیک اطلاعات ورودی را از سلولهای خاص موجود در شبکیه که به نور حساس هستند، دریافت میکند و سیگنالهایی را به بخشهای دیگر بدن میفرستند. بنابراین، اختلال در نور میتواند اثرات ویرانگری روی عملکرد ساعتهای زیستی ما داشته باشد.
ما درحال کسب بینش بیشتر درمورد اهمیت حفظ سلامتی ساعت زیستی بهعنوان راهی برای پیشگیری، کند کردن و حتی درمان بیماریها هستیم و با افزایش دانش ما مشخص میشود که DST برای سلامتی انسان ضرر دارد. درحالیکه ساعت بدن بهتدریج در پاسخ به تغییرات نور حاصل از چرخش زمین و تغییر فصلها تنظیم میشود، تغییر ناگهانی زمان که در آغاز و پایان DST رخ میدهد، میتواند تأثیرات قابلتوجهی بر بدن داشته باشد. شیوع حملات قلبی در حوالی تغییر زمان هم در فصل بهار و هم در پاییز افزایش پیدا میکند. از دیگر پیامدهای نامطلوب این تغییر ساعت روی سلامتی، افزایش تصادفات رانندگی و خواب کمتر است که باعث افزایش میزان آسیبدیدگی در محل کار و افزایش مراجعه به اورژانس میشود.
نتایج یک مطالعه نیز نشان داده است که مردم هرگز با DST سازگار نمیشوند و این تغییر موجب ایجاد اختلال در سازگاری طبیعی ما با تغییر فصلها میشود. این اثرات حاد به جامعه نفوذ کرده و برای کسانی که ساکن مناطقی هستند که این برنامه در آنها اجرا میشود، هزینههای اقتصادی و جسمی بهدنبال دارد. تأثیر مزمن حاصل از برنامهی تغییر ساعت، این است که ایجاد اختلال در ریتم طبیعی بدن تأثیر منفی روی سلامتی ما دارد.
بدن ما از سیگنالهای بسیاری استفاده میکند تا ساعت بدن را تنظیم کند. چرخههای هورمونی (افزایش و کاهش در میزان هورمونها در طول روز) با نور تغییر میکند و وقتی هماهنگی آنها از بین برود، میتواند تأثیر شدیدی روی توانایی انسان برای استفاده از انرژی غذا و حتی استراحت شبانه داشته باشد. بههمین علت است که برگشت بدن از حالت پرواززدگی به حالت طبیعی دشوار است.
در یک مطالعهی گذشتهنگر نشان داده شد که در جریان DST، عدم تطابقی بین ساعتهای زیستی و اجتماعی نوجوانان پیش میآید که تأثیر بلندمدتی روی خواب، خلقوخو و رفتار آنها دارد. ناسازگاری میان ساعتهای زیستی و اجتماعی با خطر بروز اختلالات اندوکراین و مشکلات قلبیعروقی همراه است. اختلال در ساعت زیستی در کاهش میزان امید به زندگی نیز نقش دارد.
آیا باید بهجای برنامهی DST، در تمام طول سال همان برنامهی استاندارد زمانی را دنبال کنیم؟
درحالیکه ممکن است برای عملکرد در یک جامعهی جهانی به چنین تغییری نیاز داشته باشیم، حتی تعریف مناطق زمانی نیز موجب میشود که برخی از افراد در زمان متفاوتی نسبتبه زمان خورشیدی زندگی کنند (زمان خورشیدی: زمانی از روز که براساس موقعیت خورشید در آسمان محاسبه میشود).
حتی روی زمان استاندارد نیز ساعت یک منطقهی زمانی خاص بهطور نزدیک به لبهی شرقی زمان خورشیدی منطقه تنظیم میشود. بنابراین، افراد ساکن در لبهی غربی آن منطقهی زمانی ممکن است درحدود یک ساعت با زمان خورشیدی محلی خود اختلاف داشته باشند. این عدم تطابق در جریان DST بیشتر میشود.
حتی نشان داده شده است که بسته به موقعیت غربیشرقی در یک منطقه ی زمانی، خطر بروز سرطان افزایش پیدا میکند. زمان استاندارد، سیستم بدون نقصی نیست، با این حال بهترین گزینه برای حمایت از تراز ساعت زیستی در یک جامعهی مدرن است؛ یعنی جایی که در آن نمیتوانیم فقط براساس زمان خورشیدی زندگی کنیم.
نتیجهگیری
اجرای برنامه تغییر ساعت تابستانی تأثیرات نامطلوبی روی سلامتی دارد، درحالیکه مزایای آن بسیار کم است. اجرای زمان استاندارد سالیانه راه ساده و موثری برای حفظ سلامت ساعت زیستی بدن است. کارشناسانی که چندین دهه است به مطالعهی ساعتهای زیستی مشغول هستند، با این موضوع موافقاند.
نظرات