قلب سالم در بدن سالم؛ دوازده خوراکی که باعث مشکلات قلبی می‌شوند

پژوهش‌های جدید باعث پیچیده‌شدن مسائل قدیمی درزمینه‌ی ارتباط تغذیه و سلامت قلب شده‌اند. تنها در چند سال اخیر، پژوهش‌ها نشان داده‌اند کلسترول و نمک و چربی در رژیم غذایی که از دشمنان سلامت قلب به‌شمار می‌روند، بیش از آنچه تصور می‌شد، مضر نیستند و حتی چربی اشباع ممکن است تأثیر چندانی بر مشکلات قلبی نگذارد. در پژوهش‌های متعدد اخیر، مشخص شده است ارتباطی میان چربی اشباع در رژیم غذایی و بیماری‌های قبلی وجود ندارد. این جمله را جف‌ ولک، پژوهشگر و پروفسور علوم تغذیه از دانشگاه ایالات اوهایو، بیان کرده است.

گرچه اسیدهای چرب اشباع در خون با افزایش میزان بیماری‌های قلبی در ارتباط هستند، جف‌ ولک معتقد است خوردن اسیدهای اشباع به‌صورت بخشی از غذا سبب نمی‌شود این میزان از اسید چرب به‌طور کامل و به مقدار زیاد وارد خون شوند. این موضوع با سایر یافته‌های اخیر دانشمندان درباره‌ی وجود چربی و کلسترول در رژیم غذایی مطابقت دارد. اگر غذایی مقداری از این مواد را داشته باشد، به این معنی نیست که خوردن آن سبب افزایش وزن و چربی بدن می‌شود؛ با‌این‌حال آنچه می‌خورید، در سلامت قلب اهمیت دارد. کیت پاتون، متخصص تغذیه در مؤسسه‌ی قلب‌و‌عروق کلیولند، می‌گوید غذا می‌تواند سبب شادابی و انرژی‌بخشیدن به بدن یا سمی‌شدن و ایجاد ضرر و زیان برای بدن شود. 

۱. گوشت فر‌اوری‌شده

به‌نقل از سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مصرف گوشت‌های فراوری‌شده مثل بیکن و سوسیس و کالباس باعث افزایش سرطان کولون می‌شود. گوشت‌های فراوری‌شده گوشت‌هایی هستند که ازطریق نمک‌زدن، دودی‌کردن، اضافه‌کردن مواد نگه‌دارنده یا سرخ‌کردن مزه و طعم آن‌ها تغییر پیدا می‌کند. نیتراتی که در گوشت فراوری‌شده وجود دارد، در بدن به ترکیب مضر N-nitroso و درنهایت، به نیتروسامین تبدیل می‌شود که نوعی سمّ است. دکتر جنیفر هایت، متخصص قلب و استادیار علوم پزشکی در دانشگاه کلمبیای نیویورک، می‌گوید نمی‌خواهد نزدیک غذا‌های فست‌فود برود. طبق ادعای او، این فراورده‌ها سرشار از اسید‌های چرب هستند.

برخی از سبزیجات نیترات بسیاری زیادی دارند که برای بدن و سلامتی بسیار مفید است؛ اما توجه کنید تمام نیترات‌ها برای بدن مفید نیستند. این خوراکی‌ها پر از چربی‌های اشباع‌شده هستند که می‌توانند عملکرد قلب را مختل و در مواردی هم به سرطان منجر شوند. دودی‌کردن غذاها مثل ماهی‌دودی یا گوشت‌دودی باعث می‌شود این غذاها مقادیر زیادی قطران، سم موجود در سیگار، جذب کنند. قطران به‌عنوان ماده‌ای سرطان‌زا شناخته می‌شود.

۲. برگه‌ی ذرت

بسیاری از مردم فکر می‌کنند برگه‌ی ذرت‌ جزو موادغذایی سالم محسوب می‌شود؛ در‌حالی‌که کالری زیاد و شکر فراوانی دارد. بهتر است برگه‌ی ذرتی را انتخاب کنید که مقدار شکر آن خیلی کم یا از غلات کامل تهیه شده باشد؛ زیرا فیبر موردنیاز شما را تا حدودی فراهم می‌‌کند. شکرهای افزوده‌شده در برگه‌های ذرت یا بسیاری دیگر از موادغذایی می‌تواند سبب افزایش تری‌گلسیرید و کلسترول غیرمفید شود. اگر می‌‌خواهید از برگه‌ی ذرت استفاده کنید، انواع دارای شکر کمتر آن را تهیه کنید.

برگه‌ی ذرت حالت طبیعی ندارد و در فرایندی صنعتی دگرگون می‌شود. غلات پس از فراوری در قالب‌های مخصوص ریخته می‌شوند و شکل برگ را به‌خود می‌گیرند؛ درنتیجه، حالتی کاملا مصنوعی پیدا می‌کنند. برای اینکه برگه‌ی ذرت‌ها طعم و مزه‌ی بهتری داشته باشند، به برخی از آن‌ها افزودنی‌هایی مانند قندهای سریع‌الجذب اضافه می‌شود. نمک و قند و فیبر نیز از دیگر افزودنی‌ها هستند. گاهی اوقات نیز ویتامین و املاحی مانند آهن در دستورالعمل تهیه‌ی برگه‌ی ذرت قرار می‌گیرد؛ اما این عناصر نیز بیشتر جنبه‌ی تجاری و تبلیغاتی دارند و مقدارشان بسیار اندک است.

۳. نمک 

شاید با دیدن نام نمک در فهرست موادغذایی مضر، بیشتر از زمان دیدن غذاهای چرب متعجب شده‌اید. تقریبا به‌عقیده‌ی تمامی مردم جامعه، مصرف نمک سبب افزایش فشارخون می‌شود و بیماری‌های قلبی زیادی ایجاد می‌کند. مفید یا مضر بودن خوردن نمک در حد اعتدال، ازجمله مطالعاتی است که هنوز نتیجه‌ای قطعی نداشته است. براساس هفت پژوهش انجام‌شده روی هزار نفر در سال ۲۰۱۲، مشخص شد کم‌کردن مصرف این خوراکی ناسالم حتی در افراد مبتلا به فشارخون زیاد، تأثیر مستقیم و شاخصی روی کاهش خطرهای حملات و بیماری‌های قلبی می‌گذارد. شاید نتوان مصرف نمک را در وعده‌های غذایی توصیه کرد؛ اما همه‌ می‌دانیم استفاده‌ی کمی از آن حتی حین پخت‌و‌پز لازم و ضروری است.

۴. گوشت قرمز

دانشمندان از سال‌ها پیش تاکنون همواره درباره‌ی مضرات مصرف زیاد گوشت قرمز هشدار داده و اعلام کرده‌اند مصرف این ماده‌ی غذایی رابطه‌ی مستقیمی با چربی‌های اشباع دارد؛ اما پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد این موضوع تنها دلیل اصلی نیست؛ زیرا برخی از پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که باکتری‌های روده، کارنیتین (Carnitine) را به موادی تبدیل می‌کند که می‌توانند موجب ضخیم و سفت شدن جدار رگ‌ها و ایجاد بیماری‌های قلبی‌عروقی شود. سلول‌های بدن ما به کارنیتین نیاز دارند تا چربی‌های بدن را به انرژی تبدیل کنند. گفته می‌شود بدن انسان به کارنیتین خارجی نیازی ندارد و خودش می‌تواند آن را بسازد.

پژوهشگران می‌دانند گوشت قرمز چربی و کلسترول زیادی دارد؛ ولی این میزان نمی‌تواند بیماری‌های قلبی را در مصرف‌کنندگان گوشت قرمز توجیه کند. دانشمندان دلایل مختلفی در ایجاد سرطان به‌‌دنبال مصرف گوشت قرمز متهم کرده‌اند که یکی از این مواد سرطان‌‌زا، آمین‌های هتروسیکلیک است که به‌دنبال کباب‌کردن یا سرخ‌کردن این خوراکی ناسالم ایجاد می‌شود. البته این ترکیب درصورت پختن مرغ و ماهی در دمای زیاد هم ایجاد می‌‌شود؛ بنابراین، نمی‌‌تواند عامل اصلی باشد. به‌توصیه‌ی پزشکان، مصرف گوشت قرمز باید فقط به یک‌بار در ماه کاهش پیدا کند و در آن یک‌بار هم فقط نوع بدون چربی آن استفاده شود.

۵. شیرینی

چه کسی می‌تواند درمقابل طعم لذیذ خامه‌ی قنادی دوام بیاورد که به کیک‌ها زده می‌شود؟ همان‌طورکه می‌دانید، بسیار وسوسه‌انگیز است؛ اما بهتر است قبل از خوردن و مصرف خامه آن‌ را را به تکه‌ای کوچک محدود کنید. خامه‌ی قنادی هرچند مملو از مواد نگه‌دارنده و تشکیل‌دهنده‌ای است که حتی نمی‌توانید تلفظ کنید، می‌تواند کابوس قندی برای قلب شما باشد. هر بسته‌ی معمولی خامه‌ی قنادی به‌اندازه‌ی ۲۰ گرم در هر دو قاشق غذاخوری است. در مرحله‌ی اول، به‌ندرت فقط دو قاشق غذاخوری می‌خوریم؛ اما حتی اگر این مقدار را مصرف کردیم؛ ولی همچنان میزان قند دریافتی بیشتر از میزان طبیعی بود، باید مصرف آن را متوقف کنیم؛ زیرا مصرف قند با افزایش دور کمر و سلامت قلب در ارتباط است. خامه‌ی قنادی جزو غذا‌هایی است که هرگز میزان کالری دقیق آن را نخواهید دانست.

۶. نان سفید

حتما شنیده‌اید که آرد سفید خوب نیست؛ اما نمی‌دانید چقدر برای سلامت، به‌ویژه قلب، مضر است. اصلاح غلات مواد مغذی طبیعی آن‌ها را از بین می‌برد و آسیاب‌ها دیگر منتظر نمی‌مانند آرد به‌مرور زمان سفید شود؛ بلکه با نوعی ماده‌ی شیمیایی به‌نام گاز کلر آن را سفید می‌کنند. گاز کلر محرک خطرناکی است که تنفسش مضر است و استنشاق میزان زیادش ممکن است مرگ‌آور باشد. آرد سفید در بسیاری از غذاهای فراوری‌شده وجود دارد. آرد سفید فراوری‌شده میزان زیادی گلیسمی دارد که به‌سرعت سطح شکر و انسولین خون را افزایش می‌دهد. این امر باعث گسترش سلول‌های سرطانی می‌شود؛ زیرا مستقیما به سلول‌ها غذا می‌رساند. 

۷. چیپس

مصرف چیپس سیب‌زمینی یا یک کاسه ذرت بوداده مطمئنا بسیار لذت‌بخش و لذیذ است؛ اگرچه دکتر هایت می‌گوید این تنقلات ممکن است حاوی مقدار کمی از اسید‌های چرب و سدیم و کربوهیدرات باشند. نتایج مطالعه‌ای که در مجله‌ی پزشکی انگلستان منتشر شد، نشان داد ۹۹/۲ درصد مردم سراسر جهان روزانه بیش از ۲۰۰۰ میلی‌گرم سدیم مصرف می‌کنند. گرچه سیب‌زمینی‌ حاوی خواص زیادی است و درمان مؤثری برای اکثر بیماری‌ها محسوب می‌شود، متأسفانه افراد بسیاری از این سیب‌زمینی به اشکال ناسالم مانند سیب‌زمینی‌ سرخ‌کرده یا چیپس سیب‌زمینی استفاده می‌کنند. استفاده از روغن با ترانس زیاد در تهیه‌ی چیپس و پفک به افزایش وزن و چربی خون و درنهایت بیماری‌های قلبی‌عروقی منجر می‌شود.

همچنین، استفاده از روغن‌هایی که چندین‌بار برای سرخ‌کردن استفاده می‌شوند و غالبا بوی روغن سوخته و رنگ کدر و مات به محصول می‌دهند، ازجمله خطرناک‌ترین مواردی است که به مسموم و سرطان‌زا شدن محصول، به‌ویژه چیپس، منجر می‌شود. گرمادیدن شدید محصول در فرایند سرخ‌شدن رادیکال‌های آزاد پراکسید ایجاد و آن را به خوراکی ناسالم تبدیل می‌کند. زیان این مواد شبیه زیان موادشیمیایی موجود در دود سیگار است و به ابتلای افراد به سرطان ریه و سینه و مثانه منجر می‌شود. حین سرخ‌کردن سیب‌زمینی، ماده‌ی قندی آن با آلبومین ترکیب می‌شود و سمّی به‌نام آکریل‌آمید تولید می‌کند. این ترکیب فقط در چیپس سیب‌زمینی یافت می‌شود.

در چیپس سیب‌زمینی، معمولا لکه‌های سبزی مشاهده می‌شود که مربوط به ماده‌ی سمّی سولانین است و مصرف آن باعث ایجاد بیماری‌های گوارشی و عصبی می‌شود. اکثر مؤسسه‌های سلامت توصیه می‌کنند روزانه بیش از ۱۵۰۰ میلی‌گرم سدیم مصرف نکنید. افرادی که روزانه بیش از ۲۰۰۰ میلی‌گرم سدیم مصرف می‌کنند، از هر ۱۰ نفر یک نفر دچار مرگ براثر بیماری‌های قلبی می‌شود. آیا در دفعات بعدی که می‌خواهید فیلم دلخواهتان را ببینید، باید از خوردن ذرت بوداده صرف‌نظر کنید؟ اگر نمی‌توانید چیپس و ذرت بوداده را کاملا کنار بگذارید، سعی کنید چیپس‌های تنوری و ذرت با نمک و کره‌ی کم را انتخاب کنید. 

۸. پیتزا

بدن به مواد مقوی و کافی مثل ریزمغزها و پروتئین نیاز دارد؛ چراکه هنگام مصرف پیتزا و غذاهای مشابه، بدن حجم فراوانی از چربی و کربوهیدرات را دریافت می‌کند. پیتزا شامل چربی اشباع‌ شده است و مصرف این نوع موادغذایی باعث بروز بیماری‌‌های قلبی، عروقی، کبد چرب و اضافه وزنمی‌‌شود. تقریبا یک ساعت بعد از خوردن این خوراکی ناسالم،‌ میزان قندخون به حالت قبلی خود برمی‌گردد و با کاهش میزان قندخون، فعالیت هورمون گرلین افزایش پیدا می‌کند؛ به‌همین‌دلیل، دوباره احساس گرسنگی خواهید کرد.

مخمر موجود در خمیر پیتزا می‌تواند باعث افزایش اسیدمعده و ریفلاکس در افراد شود و افراد باید در خوردن پیتزا احتیاط کنند؛ مخصوصا کسانی که مشکلات گوارشی دارند. پیتزا محبوب‌‌ترین غذای کودکان در کل جهان است؛ در‌حالی‌که بزرگ‌‌ترین منبع کالری، چربی‌های اشباع‌شده و نمک به‌حساب می‌آید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد غذاهایی که پنیر چرب و نمک و گوشت دارند، به‌اندازه‌ی سیگار برای افراد مضر است. مصرف پیتزا علاوه‌‌بر افزایش چربی و فشارخون و اضافه‌وزن، باعث از‌بین‌رفتن تعادل هورمون‌های کودکان و کاهش یادگیری در آنان می‌شود. معمولا کودکانی که غذاهای آماده و فست‌فود مصرف می‌کنند بسیار خشن و مهارنشدنی هستند.

۹. نوشیدنی‌‌های شیرین و انرژی‌زا 

بسیاری از مردم ادعا می‌کنند نوشیدنی‌های انرژی‌زا روشی سالم برای تقویت انرژی هستند. مشکل این است که چندین ماده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی آن‌ها مانند گوارانا و تائورین به‌عنوان تقویت‌کننده‌ی انرژی طبیعی معرفی شده‌اند. این مواد را با کافئین ترکیب کنید تا ببینید چگونه ضربان قلبتان را افزایش می‌دهند. نیکول واینبرگ، یکی از متخصصان قلب و مدیر مؤسسه‌ی قلب زنان در مرکز سلامت سن‌جونز سانتامونیکا می‌گوید:

مقدار درخورتوجهی از کافئین در نوشیدنی‌های انرژی‌زا وجود دارد که می‌تواند موجب آریتمی قلبی شود. این وضعیت که با کمبود خواب همراه می‌شود و ‌به‌دلیل گرایش افراد به مصرف نوشیدنی انرژی‌زا است، ترکیب نامناسبی به‌وجود می‌آورند. 

پژوهش‌ها روی نوشابه‌های رژیمی نشان می‌دهد این نوع از نوشابه‌ها نه‌تنها باعث لاغرترشدن نمی‌شوند، بلکه افزایش وزن را نیز به‌همراه دارند. نوشابه‌های رژیمی نوشیدنی کربناته هستند که به‌جای شکر، با سایر شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام، ساخارین، سیکلامات، سوکرالوز و آسه‌سولفام پتاسیم شیرین شده‌اند. سلول‌های عصبی در هیپوتالاموس معمولا نمی‌تواند کالری مصرف‌شده را با انرژی سوزانده‌شده ازطریق ورزش مطابقت دهد. شواهد نشان می‌دهد نوشیدنی‌های شیرین گرسنگی را همانند غذاهای جامد کاهش نمی‌دهد؛ به‌همین‌دلیل، مقدار بیشتری از این نوشیدنی‌ها مصرف می‌شود. ازآنجاکه بیشتر افراد از سیگنال‌های گرسنگی و سیری خود به‌عنوان راهنمای خوردن استفاده می‌کنند، به سیستمی نیاز خواهند داشت که بتواند به درستی کار کند. برای کمک به انجام این کار، می‌توان غذاهای کامل مصرف کرد و تمرینات ورزشی انجام داد و از مصرف خوراکی ناسالم مانند نوشابه صرف‌نظر کرد.

۱۰. مرغ سوخاری

یکی از معایب مرغ سوخاری، استفاده از روغن زیاد برای طبخ است؛ بنابراین، مصرف این غذاها بدون درنظرگرفتن سایر معایب باعث چاقی می‌شود؛ اما مشکل مهم‌تر این است که دراثر حرارت زیادی که به روغن و موادغذایی غوطه‌ور در آن داده می‌شود، ترکیب‌های ناسالمی به‌وجود می‌آید که پس از ورود به دستگاه گوارش به‌راحتی جذب بدن می‌شوند. آکریلامید روی سلول‌ها و ساختار ژنی افرادی تأثیر بدی می‌گذارد که از موادغذایی برشته یا سوخاری زیاد استفاده می‌کنند؛ به‌طوری‌که می‌تواند حتی باعث جهش ژنی در DNA، بروز سرطان، تضعیف سیستم ایمنی و عصبی بدن، ایجاد زمینه برای بروز انواع عفونت‌ها، تغییر در رفتار، اختلال در هوشیاری، ضعف، بی‌حالی و… شود. این ماده می‌تواند روی باروری تأثیر بگذارد و باعث تغییر در رفتارهای جنسی و ناباروری و حتی سقط شود. همچنین، این ترکیب ایجاد‌کننده‌ی پیری نیز شناخته می‌شود و عمر انسان را کوتاه می‌کند.

اکثر افراد، به‌ویژه آمریکایی‌ها، عاشق خوراکی‌های سرخ‌کردنی هستند؛ از مرغ تا آب‌نبات‌های میله‌ای. این غذا‌ها ممکن است خوشمزه باشند؛ اما به‌گفته‌ی دکتر واینبرگ، ارزش غذایی درخورملاحظه‌ای ندارند؛ حتی اگر یکی از انواع سبزی‌ها باشند. دکتر واینبرگ می‌گوید این موادغذایی برای قلب و تناسب‌اندام ضرر دارند و سبب واردشدن اکسیدان‌ها به بدن می‌شوند. اکسیدان‌ها دقیقا ضد آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. غذا‌های سرخ‌کردنی حاوی روغن داغی هستند که سبب تغییر بافت ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود که در این وضعیت، تنها چربی و کالری اضافی دریافت نمی‌کنید؛ بلکه اکسیدان‌های صدمه‌زننده به سلول‌ها را مصرف می‌کنید.

۱۱. سس پنیری

به‌گفته‌ی دکتر ویکتوریا شین، متخصص قلب، از مصرف سس پنیری و سایر پنیر‌های فراوری‌شده اجتناب کنید؛ زیرا حاوی مواد نگه‌دارنده هستند. درحقیقت، هر ماده‌ی غذایی‌ای که تاریخ مصرف بلندمدتی دارد، احتمالا می‌تواند عمر انسان‌ها را کوتاه کند. علاوه‌بر موادشیمیایی استفاده‌شده در مواد نگه‌دارنده، سس پنیری در هر دو قاشق غذاخوری، ۹۱ کالری و ۷ گرم چربی اشباع‌شده دارد. وقتی دو قاشق غذاخوری پنیر را روی ناچو یا ساندویچ می‌ریزید، بهتر است به این عدد‌ها فکر کنید.

۱۲. نودل فوری

در پژوهشی که چند سال پیش نتایجش در آمریکا اعلام شد، متخصصان بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ بیش از ۲۰ هزار نفر از مردم کره‌جنوبی را بررسی کردند. آن‌ها نتیجه گفتند افرادی که در رژیم غذایی خود از گوشت فراوان، نوشابه‌های گازدار، غذاهای سرخ‌کردنی و فست‌فودها ازجمله نودل‌های فوری استفاده می‌کنند، درمعرض افزایش چاقی‌های شکمی و افزایش کلسترول بد هستند. براساس این مطالعه، مصرف نودل‌های فوری بیش از دوبار در هفته، باعث افزایش احتمال بروز سندرم متابولیکی می‌شود که یکی از عوامل بروز مشکلات قلبی، به‌ویژه در زنان است.