شبیه سازی دانشمندان از شیوع ویروس کرونا؛ مرگ ۶۵ میلیون نفر در ۱۸ ماه

ویروس کرونا که از شهر ووهان چین نشئت گرفته است، تاکنون موجب مرگ ۱۳۲ نفر و عفونی‌شدن بیش از ۶ هزار نفر در چین شده است. این ویروس در چندین کشور دیگر و ازجمله آمریکا نیز گزارش شده است. سال گذشته، دانشمندی از دانشگاه جانز هاپکینز این موضوع را مدل‌سازی کرد که اگر کروناویروس فرضی موجب بروز همه‌گیری جهانی شود، چه اتفاقی می‌افتد. در سناریو شبیه‌سازی‌شده‌ی او، در ۱۸ ماه ۶۵ میلیون نفر مُردند.

کروناویروس‌ها معمولا بر دستگاه تنفسی تأثیر می‌گذارند و می‌توانند به بروز بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه یا سرماخوردگی معمولی منجر شوند. نوعی کروناویروس مسئول شیوع سندرم تنفسی حاد بسیار سخت (سارس) در چین بود که در اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰، حدود ۸ هزار نفر را مبتلا کرد و ۷۷۴ نفر را کشت. تونر گفت:

مدت‌ها است فکر می‌کنم ویروسی که بتواند موجب شیوع جهانی جدیدی شود، احتمالا کروناویروس خواهد بود.

در‌حال‌حاضر، شیوع بیماری در ووهان همه‌گیری جهانی محسوب نمی‌شود؛ اما در تایلند، ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان، ویتنام، سنگاپور و عربستان سعودی ویروس کرونا گزارش شده است. آمریکا نخستین مورد خود را در روز سه‌شنبه اعلام کرد: مردی ۳۰ ساله که در شمال سیاتل ایالت واشنگتن زندگی می‌کرد و اخیرا به ووهان سفر کرده بود. البته از آن زمان، در کشور آمریکا دست‌کم پنج نفر دیگر نیز مبتلا به این عفونت شناسایی شده‌اند. تونر گفت:

هنوز نمی‌دانیم این ویروس چقدر مسری است. می‌دانیم از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود؛ اما از قدرت انتقال آن چیزی نمی‌دانیم.

تصور اولیه آن است که بیماری ناشی از این ویروس بسیار خفیف‌تر از سارس است؛ ولی شاید قابلیت انتقال آن از سارس بیشتر باشد. شبیه‌سازی تونر از همه‌گیری جهانی کشنده‌ی کروناویروس فرضی نشان می‌داد پس از ۶ ماه، تقریبا در هر کشوری مواردی از این ویروس دیده خواهد شد و در ۱۸ ماه، ۶۵ میلیون نفر از دنیا خواهند رفت.

در شبیه‌سازی تونر، ویروس فرضی به‌نام CAPS تعریف شد. در این تجزیه‌و‌تحلیل، به این موضوع پرداخته شد که اگر شیوع جهانی ویروس از مزارع خوک در برزیل نشئت بگیرد، چه اتفاقی خواهد افتاد (ویروس ووهان از بازار غذاهای دریایی نشئت گرفت که در آن حیوانات زنده فروخته می‌شوند). ویروس تعریف‌شده در شبیه‌سازی تونر دربرابر تمام واکسن‌های مدرن مقاوم و از سارس کشنده‌تر، ولی قدرت انتقال آن مانند آنفلوانزا بود.

شیوع در ابتدا به‌صورت محدود آغاز شد: کشاورزان دچار علائمی می‌شدند که شبیه آنفلوانزا یا ذات‌الریه بود و از آنجا ویروس به محله‌های شلوغ و فقیرنشین آمریکای‌جنوبی منتشر شد. پروازها لغو شد؛ میزان رزرو سفرها ۴۵ درصد کاهش پیدا کرد؛ پس از ۶ ماه، ویروس در سرتاسر جهان پراکنده؛ و یک سال بعد، این ویروس موجب مرگ ۶۵ میلیون نفر شد. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، شیوع جهانی ویروس آنفلوانزا اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ موجب مرگ ۵۰ میلیون نفر شد.

مأموران بهداشت در لباس‌های محافظ دمای بدن مسافرانی را بررسی می‌کنند که از ووهان آمده‌اند.

همه‌گیری جهانی شبیه‌سازی‌شده‌ی تونر موجب آغاز بحران مالی در جهان شد؛ به‌گونه‌ای که بازارهای سهام ۲۰ تا ۴۰ درصد سقوط کرد و تولید ناخالص داخلی جهانی ۱۱ درصد کاهش یافت. تونر گفت:

نکته‌ای که قصد داشتیم در کارمان نشان دهیم، این بود که چنین مسئله‌ای فقط پیامدهای بهداشتی ندارد؛ بلکه پیامدهای اقتصادی و اجتماعی نیز دارد.

تونر افزود اگر شمار موارد درگیر به هزاران نفر برسد، کروناویروس ووهان نیز اثرهای اقتصادی چشمگیری به‌همراه خواهد داشت. به‌دنبال شیوع این بیماری در چین، بازار سهام هنگ‌کنگ سقوط کرده است و این افت ناشی‌ از بخش‌های گردشگری و حمل‌ونقل شامل خطوط هوایی، آژانس‌های گردشگری، هتل‌ها، رستوران‌ها و پارک‌های موضوعی است.

در شبیه‌سازی CAPS، دانشمندان نمی‌توانستند به‌موقع واکسنی برای توقف شیوع بیماری بسازند. این فرضی واقعی است: حتی ویروس‌های واقعی مانند سارس یا مرس هنوز واکسن ندارند. مرس ویروسی است که از سال ۲۰۱۲ موجب مرگ بیش از ۸۴۰ نفر شده است. تونر گفت:

اگر بتوانیم به‌موقع واکسن تهیه کنیم، مثلا در چند ماه به‌جای چند سال یا دهه، این امر می‌تواند نتیجه را تغییر دهد؛ اما این فقط به شناسایی واکسن‌های بالقوه مربوط نیست و درباره‌ی نحوه‌ی تولید آن‌ها در مقیاس جهانی و رساندن آن به دست مردم باید بیشتر فکر کنیم.

به‌گفته‌ی تونر، اگر دانشمندان راهی برای توسعه سریع‌تر واکسن‌ها پیدا نکنند، شیوع‌های خطرناک همچنان ادامه خواهد داشت و گسترده‌تر نیز خواهد شد. علت آن است که شهرها شلوغ‌تر می‌شوند و انسان‌ها به فضاهایی نزدیک‌تر می‌شوند که معمولا به حیات‌وحش تعلق دارد و زمینه‌ای برای ایجاد بیماری‌های عفونی فراهم می‌شود. تونر گفت:

این جزئی از دنیایی است که در آن زندگی می‌کنیم. ما در عصر شیوع بیماری‌ها قرار داریم.