ویروس کرونا نباید به بهانه‌ای برای نژادپرستی تبدیل شود
سه هفته پیش، ترانگ دونگ، شهروند ویتنامی‌آمریکایی ۲۱ ساله، ویدئویی در شبکه‌ی اجتماعی تیک‌تاک منتشر کرد. دانگ و خواهرزاده‌‌اش در این کلیپ با صدای بلند سوپ نودل ویتنامی را سر می‌کشند. قسمت بامزه‌ی ماجرا این بود که آن‌ها قاشق خود را با چاپستیک (چوب‌های غذاخوری چینی) نگه داشته بودند.
در روزهای گذشته، ویدئو دانگ به محلی برای کامنت‌های نژادپرستانه تبدیل شده است؛ مواردی مثل «پس خفاش کجاست؟». کاربر دیگری با اشاره به ویروس کرونا نوشته بود: «حالا وقت کرونا است». از اواخر سال ۲۰۱۹، منشأ ویروس کورونا استان ووهان چین اعلام شده است و تقریبا ۱۹ هزار نفر در چین به این ویروس مبتلا شده‌اند. دانگ می‌گوید:
آن‌ها حتی با مسائل جدی هم شوخی می‌کنند.
درست از زمانی‌که سازمان جهانی بهداشت (WHO) وضعیت اضطراری جهانی را برای ویروس کرونا اعلام کرد، نژادپرستی ضدآسیایی و زنوفوبیا (بیگانه‌هراسی) شدت گرفت. در سایت سرگرمی 9gag، گیف‌های متعددی از ویروس کرونایی منتشر شد که با ولع به زنی در حال خوردن سوپ خفاش نگاه می‌کند. در وایرال‌های توییتر، یکی از حساب‌های کاربری ویدئویی از زنی در حال خوردن خفاش را با این کپشن منتشر کرد: «وقتی خفاش و موش بامبو می‌خوری و به آن می‌گویی خوراک لذیذ چینی، چرا از ویروس کرونا تعجب می‌کنی؟» برخی مردم هم به غلط تصور می‌کنند کل غذاهای رستوران‌های چینی حامل این ویروس خطرناک هستند.
کایرا انگوین، شهروند ویتنامی‌آمریکایی ۲۰ ساله و ساکن لس‌آنجلس، درباره‌ی گسترش تهمت‌ها در فضای توییتر و پیشنهاد برای خروج هواپیماهایی چینی از آسمان آمریکا می‌گوید:
پس از آنکه خبر انتشار ویروس کرونا در آمریکا منتشر شد، کامنت‌ها و دیدگاه‌های نژادپرستانه آغاز شد. قبل‌از‌آن، همه تصور می‌کردند منشأ ویروس در چین است و نگرانی زیادی وجود نداشت.
بسیاری از پست‌های فیسبوک و توییتر به سرزنش مردم چین و حتی افرادی مثل دانگ و انگوین اختصاص یافتند که با چینی‌ها اشتباه گرفته شدند و آن‌ها را عامل ساخت و گسترش ویروس کرونا دانستند. بسیاری از کاربرها، این پست‌ها و کامنت‌ها را نوعی شوخی می‌دانند؛ اما دانگ به‌عنوان دانشجوی دانشگاه برکلی کالیفرنیا معتقد است این کلمات و تصاویر هویت و سلامت روانی او را تخریب می‌کنند. او می‌گوید:
اینکه همه بگویند از دوستان آسیایی یا دانشجویان بین‌المللی دوری کنید، واقعا ناراحت‌کننده است. احساس می‌کنم در کشوری که در آن متولد و بزرگ شده‌ام، غریبه هستم.
از وقتی ویروس کرونا در سطح بین‌المللی منتشر شد، مردم چین در آسیا و به‌طورکلی مردم آسیا در سطح جهان با رفتارهای مشکوکی روبه‌رو شدند. ارین‌وین آی‌چیو، کارآفرین ۳۷ ساله‌ی چینی‌تبار، درباره‌ی تجربه‌ی اخیر خود در فرودگاه استرالیا می‌گوید:
زنی سفیدپوست به تمام آسیایی‌هایی خیره شده بود که از اطراف او عبور می‌کردند، به‌ویژه افرادی که ماسک زده بودند؛ گویی در جست‌وجوی علائم بیماری در آن‌ها بود. چو عمدا نزدیک به زن سرفه و زن با تعجب و هراس اطراف خود را نگاه می‌کند.انتظار این نوع رفتار را داریم. می‌دانیم افرادی به موی سیاه و پوست زرد ما نگاه می‌کنند و ما را هدف می‌گیرند. وقتی بیرون می‌رویم هدف خشم و آزار و وحشت زیادی قرار می‌گیریم. ما درمعرض نژادپرستی قرار داریم.
واکنش‌های سیاسی نیز به مسئله‌ی نژادپرستی در بحران کرونا دیده می‌شود. با وجود شواهد علمی اندک درباره‌ی گسترش ویروس ازطریق سفر و جابه‌جایی، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از ورود مجدد چینی‌هایی به خاک آمریکا جلوگیری کرد که ۱۴ روز گذشته به چین رفته بودند. این اقدام مغایر با راهبرد سازمان جهانی بهداشت درباره‌ی نفی ممنوعیت تجارت و سفر است و کمک به کشورها برای مبارزه با شیوع بیماری را دشوارتر می‌سازد.
جوّ فعلی بازتابی از ویروس‌های قبلی است. در سال ۲۰۰۳، نوع متفاوتی از ویروس کرونا در استان گوان‌دونگ چین ظهور کرد: سندروم تنفسی حاد (سارس). این بیماری به مرگ تقریبا ۸۰۰ نفر در سراسر دنیا منجر شد. به‌گفته‌ی کاترین میسون، انسان‌شناس دانشگاه پزشکی براون، مقام‌های سلامت عمومی هنوز از نحوه‌ی ظهور ویروس سارس مطمئن نیستند؛ اما به‌عقیده‌ی کارشناسان، این بیماری از خفاش‌ها به حیوانات دیگری مانند گربه‌های زباد منتقل شده است که یکی از غذاهای متداول در جنوب چین هستند و سپس به انسان منتقل شده است. انتقال ژنتیکی در بازار تره‌بار آغاز شده که محل نگه‌داری حیوانات زنده و فروش و کشتار آن‌ها در همان محل است. مجاورت نزدیک بسیاری از گونه‌ها ممکن است عاملی برای گسترش بیماری‌های جدید باشد.
بیماری سارس الگویی برای ایجاد هراس نژادپرستانه در بیماری‌های پس از خود به‌وجود آورد. بسیاری از پست‌های مرتبط با ویروس کرونا در هفته‌های اخیر، این ویروس را به ذائقه‌ی مردم چین برای خوردن خفاش ربط داده‌اند و با برچسب‌هایی مثل تهوع‌آور و خطرناک و آنچه مردم در دنیای عادی نمی‌خورند، از آن یاد کرده‌اند. بخش زیادی از مردم دنیا نیز ذائقه‌ی آمریکایی‌ها برای مصرف قسمت‌های مجزای بدن حیوانات را عجیب می‌دانند. برخی پست‌ها به سرچشمه‌ی ویروس در بازار تره‌بار اشاره و با اهانت و تمسخر از آن یاد می‌کنند؛ در‌حالی‌که طبق گمانه‌های علمی، ممکن است سرچشمه‌ی ویروس در جای دیگری باشد.
بسیاری از افراد ذائقه‌ی مردم چین را عامل اصلی شیوع کرونا می‌دانند
راجر کیل، استاد مطالعات محیطی دانشگاه یورک، در گذشته تأثیر ویروس سارس بر شهر تورنتو را بررسی کرده بود. او معتقد است تنها برخی شیوع‌ها شکل نژادپرستانه به‌خود می‌گیرند. برای مثال، بیماری H1N1 که در آمریکای‌شمالی و بیماری جنون گاوی که در بریتانیا ظهور کرد، هیچ‌کدام تا این اندازه شکل نژادپرستانه و قومیتی به‌خود نگرفتند. با‌این‌حال، بیماری‌هایی مثل سارس و ویروس کرونا که منشأ چینی دارند و همچنین بیماری ابولا که در آفریقا ظهور کرد، رابطه‌ی نزدیکی با بیگانه‌هراسی دارند. کیل می‌گوید:
یکی از نکات جالب در بیماری اخیر، ترس از دیگری و این تصور بود که همیشه چیزهای بد از جای دیگری سرچشمه می‌گیرند.
این بیماری همچنین بازتابی از تعصبات قدیمی است. در قرن نوزدهم، اروپایی‌ها از نژاد زرد و قدرت نوظهور جهانی آن‌ها هراس داشتند. شایعه‌سازان در ایالات متحده مردم آسیا را حامل بیماری می‌دانستند. برای مبارزه با نژادپرستی، مردم ازجمله سیاست‌مداران و رسانه‌ها باید حساب بیماری را از منشأ آن جدا کنند. انگوین اهل لس‌آنجلس معتقد است ویروس کرونا می‌تواند عاملی برای تغییرات اجتماعی باشد. او می‌گوید:
در طول زندگی خود، با خشونت‌های کلامی نامحسوسی روبه‌رو شدم. برای مثال، می‌پرسیدند: «اوه تو سگ می‌خوری؟» بسیاری از مردم این خشونت‌ها را در دسته‌ی نژادپرستی قرار نمی‌دهند و آن را شوخی تلقی می‌کنند. برای مبارزه با کرونا، هرروز صبح باید دو کار را انجام دهید: دستان خود را به‌خوبی بشویید و نژادپرست نباشید.
نظرات