اجرای بیش از ۸۰ کارآزمایی بالینی به‌منظور یافتن درمانی برای عفونت ویروس کرونا

چین بیش از ۸۰ کارآزمایی بالینیِ درحال اجرا یا در انتظار اجرا درزمینه‌ی درمان‌های بالقوه‌ی بیماری کووید ۱۹ دارد. این بیماری که ناشی‌از ویروس کرونا جدید است، تاکنون حداقل ۱۷۰۰ نفر را کشته و بیش از ۷۱ هزار نفر را بیمار کرده است. در این میان، داروهای سنتی چین نیز درکنار داروهای مدرن قرار گرفته‌اند. هیچ درمان شناخته‌شده‌ای وجود ندارد و پزشکان برای کمک به این بیماران اشتیاق زیادی دارند، اما دانشمندان هشدار می‌دهند که تنها کارآزمایی‌هایی که به‌طور دقیق انجام شده باشد، نشان خواهد داد که کدام روش درمانی واقعا تأثیرگذار است.

سومیا سوامیناتان، دانشمند ارشد سازمان جهانی بهداشت می‌گوید تیم‌های این سازمان بسیاری از کارآزمایی‌های بالینی چین را مورد ارزیابی قرار داده و نیز درحال تهیه‌ی طرحی برای یک پروتکل کارآزمایی بالینی هستند که بتواند به‌طور هم‌زمان در سرتاسر جهان اجرا شود. اگر کارآزمایی‌های چین که شمار شرکت‌کنندگان در برخی از آن‌ها به ۶۰۰ نفر نیز می‌رسد، براساس استانداردها و روش‌های دقیقی مانند درنظر گرفتن گروه‌های کنترل، تصادفی‌سازی و اندازه‌گیری نتایج بالینی طراحی نشود، تمام این تلاش‌ها بدون حاصل خواهد بود. بنابراین، سازمان جهانی بهداشت برای تعیین استانداردها از همین آغاز کار، درحال همکاری با دانشمندان چینی است. برای مثال، مراحل بهبود یا افول یک فرد باید بدون توجه به درمانی که مورد آزمایش قرار می‌گیرد و به روش یکسانی اندازه‌گیری شود.

پروتکل کارآزمایی بالینی سازمان جهانی بهداشت به گونه‌ای طراحی شده است که انعطاف‌پذیر باشد و به پژوهشگران سرتاسر جهان این امکان را بدهد که طی زمان، نتایج خود را با هم تلفیق کنند. در این کارآزمایی‌ها دو یا سه درمان دارای پشتوانه‌ی علمی ازجمله یک داروی ترکیبی HIV (لوپیناویر و ریتوناویر) و یک داروی ضدویروسی آزمایشی به‌نام رمدسیویر مورد مقایسه قرار خواهند کرد. سوامیناتان می‌گوید:

هدایت درست کارآزمایی‌های بالینی یک اولویت است زیرا اگر ما اطلاعاتی درمورد چیزی که اثر دارد و چیزی که اثر ندارد، به دست آوریم، از هم‌اکنون بیماران می‌توانند از مزیت آن بهره ببرند.

پزشکان درحال بررسی وضعیت افراد مبتلا به بیماری کووید ۱۹ در بیمارستان جینینتان در ووهان چین

چین از قبل کارآزمایی‌های بالینی خود برای آزمایش داروها را آغاز کرده است. پایگاه Chinese Clinical Trial Registry یک پایگاه داده متشکل‌از اطلاعات زیست‌پزشکی در چین است که این پژوهش‌ها را نیز در میان ده‌ها کارآزمایی بالینی دیگر درزمینه‌ی درمان‌های موجود، رویه‌های آزمایشی و داروهای سنتی جای داده است. حجم شواهد حمایت‌کننده از هریک از این درمان‌ها متفاوت است.

دو داروی HIV که در کارآزمایی‌ها مورد مطالعه قرار می‌گیرند، مهارکننده‌ی آنزیمی هستند که ویروس برای تکثیر به آن نیاز دارد. داروهای مذکور در مطالعات حیوانی موجب کاهش سطوح ویروس‌های کرونای عامل سندرم تنفسی حاد بسیار سخت (سارس) و سندرم تنفسی خاورمیانه (مرس) شده‌اند. رمدسیویر، آنالوگ نوکلئوتیدی ساخته‌شده به‌وسیله‌ی شرکت بیوتکنولوژی گیلیاد (Gilead) در کالیفرنیا است. این دارو نیز نیز در حیوانات تاحدودی دربرابر ویروس کرونا موفق عمل کرده است. پژوهشگران در ماه ژانویه گزارش کردند که یک نفر در آمریکا پس از درمان با رمدسیویر از عفونت کووید ۱۹ جان سالم به در برد.

طی هفته‌ی اول فوریه، چین برای آزمایش داروی رمدسیویر دو کارآزمایی کنترل‌شده با دارونما را راه‌اندازی کرده است که شامل ۷۶۰ نفر مبتلا به بیماری کووید ۱۹ می‌شود. شیبو جیانگ، ویروس‌شناس دانشگاه فودان در شانگهای می‌گوید این مطالعات باید تا پایان ماه آوریل به پایان برسد و رمدسیویر می‌تواند تا ماه مه ازسوی مقامات چینی تأیید شود هرچند تا آن زمان ممکن است اپیدمی برطرف شده باشد.

چین چندین آزمایش نیز راه‌اندازی کرده است که داروی کلروکین را مورد آزمایش قرار می‌دهند. کلروکین یک داروی ضدمالاریا است که در محیط کشت سلولی موجب مرگ ویروس کرونای جدید شده است که اخیرا SARS-CoV-2 نام گرفته است. پژوهشگران همچنین درحال مطالعه‌ی این موضوع هستند که آیا استروئیدها موجب کاهش التهاب در افراد دچار عفونت شدید کووید ۱۹ شده یا به آن‌ها آسیب می‌رسانند. یزدان یزدان‌پناه، اپیدمیولوژیست آژانس بهداشت فرانسه (INSERM) در پاریس می‌گوید:

دیدن این نتایج جالب خواهد بود. درصورت ادامه‌ی شیوع بیماری، پزشکان سرتاسر جهان به این اطلاعات نیاز خواهند داشت.

در مطالعه‌ای دیگر که یک کارآزمایی کنترل‌شده‌ی ۳۰۰ نفری است، سرم بازماندگان کووید ۱۹ مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. ایده‌ی اصلی آزمایش آن است که آنتی‌بادی‌هایی که فرد مبتلا به ویروس برای مبارزه با ویروس می‌سازد، می‌تواند به‌سرعت به فردی که تازه دچار ویروس شده، کمک کند تا با ویروس مبارزه کند. این رویکرد هنگام استفاده درمورد ویروس‌های دیگر در دهه‌های گذشته، موفقیت متوسطی حاصل کرده است.

دو کارآزمایی مبتنی‌بر سلول‌های بنیادی نیز در این فهرست دیده می‌شود. در یک مورد، گروهی از پژوهشگران در بیمارستان دانشگاه چجیانگ، سلول‌های بنیادی حاصل‌از خون قاعدگی را وارد بدن ۲۸ نفر می‌کنند و نتایج حاصل از این رویه را با افرادی که این درمان را دریافت نکرده‌اند، مقایسه می‌کنند. تا به امروز، شواهد ناچیزی وجود دارد که نشان دهد سلول‌های بنیادی می‌توانند عفونت‌های ویروس کرونا را پاک کنند.

سوامیناتان می‌گوید سازمان جهانی بهداشت نمی‌تواند آنچه را که پژوهشگران انجام می‌دهند، کنترل کند اما این سازمان در زمان شیوع سال ۲۰۱۶، دستورالعمل‌هایی را درمورد اخلاقیات اجرای کارآزمایی‌ها منتشر کرده است و به‌زودی نیز گزارش مختصر و ساده‌تری دراین مورد منتشر خواهد کرد.

درزمینه‌ی آزمایش داروهای سنتی نیز حدود ۱۵ کارآزمایی در رجیستری چین ثبت شده است که انتظار می‌رود درمجموع بیش از ۲ هزار نفر در این آزمایش‌ها شرکت داشته باشند. یکی از بزرگ‌ترین این آزمایش‌ها، آزمایشی است که داروی شوانگ‏هوانگ‏لیان را مورد بررسی قرار می‌دهد. شوانگ‏هوانگ‏لیان یک داروی گیاهی چینی است که حاوی عصاره‌هایی از میوه‌ی خشک لیان کیائو (Forsythiae Fructus) است که گیاهی از خانواده یاس زرد است. گفته می‌شود که بیش از دو هزار سال است که گیاه مذکور برای درمان عفونت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کارآزمایی ۴۰۰ شرکت‌کننده خواهد داشت، ازجمله یک گروه کنترل که تحت درمان‌های استاندارد قرار می‌گیرند.

ما برای آزمایش داروهای سنتی نیاز به یک روش علمی داریم.

درحالی‌که کارآزمایی‌های مذکور درحال انجامند، پژوهشگران درحال جستجوی داروهای جدیدی هستند که بتوانند با ویروس‌های کرونای مختلف ازجمله ویروس‌هایی که هنوز ظاهر نشده‌اند، مبارزه کنند. پروتئین میخ‌مانندی که روی سطح ویروس‌های عامل سارس، مرس و کووید ۱۹ دیده می‌شود، ممکن است بتواند به‌عنوان هدف دارویی مورد استفاده قرار گیرد. جیانگ و پژوهشگران دیگر ترکیبات و آنتی‌بادی‌هایی را پیدا کرده‌اند که آن برجستگی‌ها را اشغال می‌کنند و شاید بتوانند مانع‌از حمله‌ی ویروس‌های کرونا به سلول‌های انسانی شوند.

امیلی اربلدینگ، میکروبیولوژیست مؤسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا در مریلند هشدار می‌دهد که چنین مطالعاتی هنوز در مراحل اولیه قرار دارند و هنوز لازم است که ترکیبات به شکل دارو درآمده و روی حیوانات آزمایش شوند. این مؤسسه در اوایل فوریه اعلام کرد که برای پیشبرد پژوهش‌های مرتبط با کووید ۱۹ اعتبار مالی فوری اعطا می‌کند. جیانگ با اشاره به وجود امکانات و محدودیت زمانی، می‌گوید سازمان جهانی بهداشت باشد پیشرفت کارآزمایی‌ها را تحت نظارت قرار داده و همگام با آن‌ها، توصیه‌هایی در زمینه‌ی اینکه کدام درمان‌ها باید بیشتر بررسی شوند و کدام درمان‌ها را باید رها کرد، ارائه کند. او امیدوار است که پس از پایان شیوع نیز پژوهش درمورد درمان‌های بهتر و گسترده‌تر ادامه پیدا کند. او می‌گوید:

من از این مسئله نگرانم که این بار نیز مانند وضعیت زمان سارس شود و کارها آغاز شده و سپس به پایان برسد (ادامه پیدا نکند).