تغییر نحوه شناسایی افراد مبتلا به ویروس کرونا، دلیل بالابودن آمار مبتلایان است

این روزها شاهد انتقادهای مکرر به اعلام زمان شیوع ویروس کرونا در کشور در شبکه‌های اجتماعی هستیم. سعید نمکی، وزیر بهداشت، دراین‌باره سخنانی ارائه داده و به برخی از پرسش‌ها دراین‌زمینه پاسخ داده است.

نمکی درمورد تأخیر در اعلام فوت بیماران مبتلا به کرونا گفت:

نمونه ترشحات ریه دو بیمار از قم برای ما ارسال شد و ما هم نمونه‌ها را به آزمایشگاه مرجع تهران فرستادیم. بیماران، در حضور من فوت نکرده بودند. آنچه در تهران مورد آزمایش قرار گرفت، نمونه ترشحات ریه بود و من هم فقط نمونه و نتیجه آزمایش را در اختیار داشتم. بعد از ارسال نتیجه آزمایش به قم، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم به ما خبر داد که این بیماران فوت کرده‌اند.ما نتایج آزمایش را دیده بودیم ولی فوت بیمار را ندیدیم.

وزیر بهداشت درمورد کمبود کیت تشخیصی کرونا نیز گفت:

کیت در اختیار بیمارستان قرار نمی‌گیرد، مگر در موارد نادری که بیمارستان به دلایل خاص از جمله توان بالای علمی، برای تحویل کیت مناسب تشخیص داده شده و در روال معمول، نمونه ترشحات ریه فرد مشکوک به آلودگی ویروس کرونا، توسط رابطان بهداشتی بیمارستان‌ها و مراکز بهداشت به انیستیتو پاستور یا آزمایشگاه مرجع معین ارسال می‌شود.اما هیچ کمبودی از بابت کیت نداشتیم و تمام موارد مشکوک به آلودگی ویروس کرونا، با کیت‌های ارسالی سازمان بهداشت جهانی آزمایش شد. تنها دلیلی که برای این ادعا می‌توان در نظر گرفت این سؤال است که چرا بیمار مشکوکی که روز ۲۲ بهمن بستری شده، روز ۲۸ بهمن تحت آزمایش قرار گرفته و چرا نتیجه‌ی این آزمایش، روز ۳۰ بهمن اعلام شده. پاسخ به این سؤال هم مربوط به تعریف ما از بیمار مشکوک به آلودگی ویروس کروناست.

نمکی توضیح داد که تا پیش از شناسایی اولین بیمار آلوده در ایران، تعریف از مورد مشکوک به آلودگی ویروس کرونا، براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، این بود که هر فرد دارای علائم شبه آنفلوآنزا که در ۱۴ روز گذشته، سابقه‌ی مسافرت به استان هوبی یا شهر ووهان چین داشته یا مواجهه نزدیک با یک فرد چینی یا مواجهه نزدیک با یک بیمار کرونا داشته، مشکوک به آلودگی است. نمکی افزود:

پرونده بیماران متوفی قمی هم موجود است و بنا به‌گفته‌ی اقوام این متوفیان، نه‌تنها هیچ‌کدام سابقه خروج از کشور و سفر به چین یا سابقه‌ی مواجهه با فرد چینی نداشتند، نمونه آزمایش هم، یک روز قبل از فوت بیماران برای آزمایشگاه مرجع ارسال شده. پزشکان بیمارستان هم براساس پروتکل ابلاغی ما، مورد مشکوک به آلودگی ویروس کرونا را تعریف کرده بودند و تا زمانی‌که شرایط بیمار، تابلوی متفاوتی از آنفلوآنزا نداشت، هیچ تردیدی نسبت به این تعریف وجود نداشت اما به‌دنبال نحوه‌ی شناسایی مبتلایان در قم، این تعریف تغییر کرد و امروز، سفر به چین یا حتی مواجهه با یک فرد چینی، ملاک تردید و تشخیص ما نیست و به‌دنبال تعریف بیماریابی، حالا تعداد موارد شناسایی هم رو به افزایش است چون حتی درخواست آزمایش‌ها و نمونه‌گیری‌ها هم تغییر کرد. درواقع اگر ایرادی نسبت به نحوه بیماریابی در ایران مطرح است، ایراد متوجه پروتکل نحوه شناسایی است که بسیاری افراد در اصفهان و مشهد و تبریز و زنجان و یزد را در مظان آلودگی تعریف می‌کرد اما نتیجه‌ی تست‌ها منفی بود و همچنین، تعدادی از افراد را هم اصلا در فهرست موارد مشکوک آلودگی به ویروس کرونا قرار نمی‌داد اما نتیجه‌‌ی آزمایش این افراد، مثبت شد.تغییر نحوه شناسایی مبتلایان به ویروس کرونا دلیل بالابودن آمار کنونی است

وی درمورد انتشار خبری در فضای مجازی از سوی یک منبع آگاه در وزارت بهداشت که اعلام کرده بود روز چهارشنبه ۳۰۰ بیمار آلوده به ویروس کرونا در قم شناسایی شده ولی به دلیل مسائل امنیتی، این عدد اعلام نشده است نیز گفت:

این عدد، قطعا دروغ است. وقتی صحبت از ابتلا می‌شود یعنی فرد آلوده، تحت آزمایش با کیت اختصاصی کرونا بوده و نتیجه آزمایش هم مثبت است. ۳۰۰ ابتلا در قم به این معنا است که حالا بیمارستان کامکار به‌علاوه یک بیمارستان پشتوانه‌اش، باید انباشته از مبتلایان کرونا باشد. محل بیمارستان کامکار، تغییر نکرده و می‌توانید بروید و بازدید کنید و ببینید کل موارد مبتلا و مشکوک در این بیمارستان چند نفر است. بعید می‌دانم مبتلای کرونا ظرف دو روز بهبود پیدا کند. متاسفانه در انتشار برخی اخبار مجعول، اهداف سیاسی وجود دارد. وقتی نامه وزیر کشور و نامه وزیر بهداشت و نامه معاون وزیر بهداشت، به‌صورت جعلی و با محتوای جعلی منتشر می‌شود، انتظار انتشار اخبار صحیح نداشته باشید.

نمکی تأکید کرد که قرار نیست موارد مشکوک آلودگی ویروس کرونا به اورژانس بیمارستان‌های خصوصی مراجعه کنند. وی افزود:

بنا به ابلاغ ما، تمام افراد با علائم مشکوک به آلودگی ویروس کرونا باید با سامانه ۱۹۰ یا سامانه ۱۱۵ تماس و راهنمایی بگیرند که به کدام اورژانس‌های بیمارستانی مراجعه کنند. اما اگر مراجعه‌ای هم به اورژانس بیمارستانی بود و در تریاژ اولیه، فرد مراجعه‌کننده مشکوک به آلودگی ویروس کرونا ارزیابی شد، تیم اورژانس با لباس‌های محافظ و آمبولانس‌های مجزا، این فرد را به بیمارستان معین منتقل می‌کنند. بیماری که به این شیوه شناسایی شود، به بیمارستان اشتباه هم نخواهد رفت.

خبر دیگری که درمیان مردم از آن صحبت می‌شد این بود که مدیران بیمارستان‌های خصوصی، تیم درمانی را از استفاده از وسایل بهداشتی منع کرده‌اند؛ با این توجیه که استفاده از ماسک و دستکش، باعث وحشت مراجعان شده و تعداد بیماران و درآمد بیمارستان کاهش خواهد یافت. وزیر بهداشت دراین مورد گفت:

وسایل محافظ برای کادر درمان بیمارستان توزیع می‌شود اما مقدار آن تابع نسخه‌ی واحدی نیست. شرایط آلودگی و مراقبت‌های ضروری در بیمارستان محل مراجعه موارد مشکوک به آلودگی ویروس کرونا با بیمارستان معین محل بستری موارد آلوده متفاوت است. تیم درمان در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی که در سه نوبت از بیماران مبتلای کرونا مراقبت می‌کنند، نیازمند عینک و لباس کامل ایمنی و ماسک N۹۵ هستند اما بخش مراقبت‌های ویژه یک بیمارستان دیگر، به دلیل سطح مواجهه کمتر با آلودگی ویروسی، صرفا به ماسک‌های جراحی و روکش‌های یک بار مصرف و دستکش نیاز خواهد داشت. چرا بیمارستان معین تعیین کردیم؟ چون نوع مواجهه و سطح ایمنی در این بیمارستان با سایر بیمارستان‌ها متفاوت خواهد بود. سطح ایمنی در یک کلینیک، در شهری با ۱۰ میلیون نفر جمعیت که شاید فقط ۷ بیمار آلوده به ویروس کرونا آن هم در بیمارستانی در سوی دیگر شهر دارد، حتما در حدی نیست که کادر درمان این مرکز، نیازمند استفاده از تجهیزات کامل محافظتی باشند. اغلب بیمارستان‌های خصوصی هم پذیرش و بستری بیمار آلوده به ویروس کرونا ندارند و بنابراین، سطح ایمنی‌شان بسیار پایین‌تر تعریف شده مگر آنکه به‌عنوان بیمارستان معین، تعیین شده باشند که در این‌صورت، تجهیزات محافظتی در بالاترین سطح ممکن به آن‌ها تحویل داده می‌شود.

مورد دیگر درارتباط‌با جلوگیری از مراجعه‌ی مردم به بیمارستان‌ها بود. نمکی در پاسخ به این سوال که آیا مراکز درمانی اجازه دارند از پذیرش بیماران مشکوک به آلودگی ویروس کرونا خودداری کنند، گفت:

هیچ فردی اجازه‌ی چنین کاری ندارد. آن مسئولی هم که چنین اظهارنظری کرده متخلف است و باید به‌عنوان فرد متخلفی که به‌طور غیرمجاز در امر درمان مداخله کرده، به دستگاه‌های مربوط ارجاع شود.

نمکی گفت که آمار مبتلایان به ویروس کرونا در کشور کاملا شفاف اعلام می‌شود و نمی‌دانیم در بقیه‌ی کشورها، وضعیت ثبت داده‌ها و ارائه‌ی اطلاعات تا چه حد شفاف است؛ وی افزود حتی اگر رده‌ی دوم در تعداد فوتی‌ها برای ایران تعریف شده باشد هم از نظر ما مهم نیست. بنابه گفته‌ی نمکی، مهم این است که بیماریابی فعال داریم و آمار را شفاف اعلام می‌کنیم و به‌دنبال رکوردگیری یا انکار و کتمان هم نیستیم و سلامت شهروندان و مدیریت و کنترل بیماری، از رده‌بندی جدول برای‌مان مهم‌تر است.

نمکی گفت که رفتار دیگر دولت‌ها در بستن مرزهای خود با ایران، تا میزانی طبیعی است و بخشی از این رفتار هم، سیاسی است و مصرف داخلی در این کشورها دارد؛ چون می‌خواهند به مردم خودشان اطمینان بدهند که اقداماتی انجام داده‌اند، همان‌طورکه ما هم پروازهای مستقیم حامل مسافر به چین را لغو کردیم. او افزود:

اما یک نکته مهم است؛ اگر در کشورهای اطراف ما و بعضا در کشورهایی که ساختار درستی برای تشخیص و ثبت داده‌های بیماری‌های ویروسی یا سایر بیماری‌ها ندارند و تا امروز، موارد آلوده را صفر گزارش کرده‌اند، مطمئن باشید که این اعلام واقعیت ندارد. چون ما امروز در کشورهای توسعه‌یافته شاهد عددهای دورقمی و در آینده نزدیک شاهد عددهای سه‌رقمی از تعداد مبتلایان خواهیم بود و در چنین شرایطی، صفر بودن ابتلا در کشورهای اطراف ما واقعیت ندارد چون صفر بودن ابتلا در این کشورها، به دلیل نقص در ساختار بیماریابی این کشورها است.

وزیر بهداشت درمورد روند توزیع لوازم بهداشتی که طی روزهای اخیر با مشکلات جدی مواجه شده، بیان کرد:

روز چهارشنبه، یک نفر در فضای مجازی، مطلب بی‌پایه‌ای درباره خاصیت پیشگیری ویتامین سی منتشر کرد. همان روز و ظرف ۶ ساعت، در قم و استان‌های همجوارش، کل موجودی ویتامین سی داروخانه‌ها فروش رفت. این روزها تقاضای ناموجه ایجاد شده درحالی‌که ظرفیت بازار براساس نیاز و مصرف سابق بوده و حالا انبارها خالی شده؛ هرچند که در این میان، افراد سوداگر و سودجو و منفعت‌طلب هم بیکار نبودند. گرانفروشی این اقلام هم از دیگر اتفاقات این روزها بود که باتوجه به ابلاغ سازمان غذا و دارو، با متخلفان گران فروشی و احتکار این اقلام برخورد می‌شود؛ چنانکه ظرف روزهای گذشته هم چند داروخانه در سراسر کشور با حضور دادستان‌های محل پلمب و انبار اقلام مورد نیاز در شهر قم و سایر شهرها کشف و بازگشایی شد. اما هنوز توصیه می‌کنیم که جمعیت عادی نیازی به استفاده از ماسک ندارند چون شواهد نشان می‌دهد که ممکن است استفاده از ماسک، حتی افراد را بیشتر در معرض خطر آلودگی به ویروس قرار دهد. با این حال، تولید روزانه ۲ میلیون ماسک آغاز شده و تولیدکنندگان موظف شدند در سه نوبت تولید داشته باشند اما کل تولید در درجه‌ی اول، باید دپوی استراتژیک و ضروری را تأمین کند. هیات امنای ارزی هم موظف شده کل تولید را به‌صورت نقد و روی خط تولید خریداری کند و برای پاسخ به نیاز روانی بازار، صرفا در زمان و مکان مقتضی از جمله ایستگاه‌های مترو و بر حسب ضرورت بین شهروندان توزیع خواهد شد.

نمکی تصریح کرد که توزیع این اقلام در داروخانه‌ها از اولویت خارج می‌شود؛ اولویت اول، تأمین دپوی استراتژیک و نیاز مراکز درمانی است و اولویت سوم، توزیع در داروخانه‌ها خواهد بود.

نمکی در واکنش به اینکه اگر استفاده از ماسک ضروری نبود، چرا دو میلیون ماسک به چین ارسال شد، گفت:

وزارت بهداشت، دو میلیون و جمعیت هلال‌ احمر هم یک میلیون ماسک جراحی به چین اهدا کردند اما ماسک‌های اهدایی ایران برای جمعیت عادی چین نبود بلکه به سیستم بهداشت و درمان چین اهدا شد که برای درمانگران استفاده شود. یک درمانگر، در هر نوبت کاری، باید از یک ماسک یک بار مصرف استفاده کند. اگر فرض کنیم کشور چین، یک میلیون نفر تیم درمانی داشته باشد و آن‌ها در طول شبانه روز، سه نوبت کاری داشته باشند، سه میلیون ماسک اهدای ایران فقط برای یک روز کفایت می‌کند. محموله‌ی اهدایی ما با هدف انسان‌دوستانه ارسال شد و سهم خودمان را ادا کردیم چنان‌که بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی هم مشابه این محموله را به چین اهدا کردند.