همه‌گیری ویروس کرونا در ایران از نگاه آمار و ارقام [به‌روزرسانی: ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰]

کروناویروس‌ها خانواده‌ای بزرگ از ویروس‌ها هستند که می‌توانند انسان‌ها یا حیوانات را بیمار کنند. ویروس های کرونا در انسان به بروز عفونت‌های تنفسی از سرماخوردگی ساده تا بیماری‌های شدیدتر نظیر سندرم تنفسی حاد خاورمیانه (MERS) منجر می‌شوند.

شایع‌ترین علائم ویروس کرونا (کووید ۱۹) تب، تنگی نفس و سرفه‌ی خشک است. برخی بیماران ممکن است بدن‌درد، گرفتگی بینی، آبریزش بینی، گلودرد یا اسهال نیز داشته باشند. امکان دارد برخی افراد آلوده شوند، اما هیچ علائمی در آن‌ها ظاهر نشود و احساس ناخوشی نداشته باشند. ۸۰ درصد افراد مبتلا به کووید ۱۹ بدون نیاز به درمان ویژه سلامتی خود را بازمی‌یابند.

کووید ۱۹ می‌تواند ازطریق قطرات ریز از بینی یا دهان افراد بیمار پس از سرفه یا بازدم منتقل شود. این قطرات روی اجسام و سطوح اطراف می‌نشینند و سایر افراد می‌توانند با لمس آن‌ها و سپس لمس چشمان، بینی و دهان خود بیمار شوند. امکان ابتلا به کووید ۱۹ با تنفس قطرات ناشی از سرفه یا بازدم بیماران نیز وجود دارد و به‌همین‌دلیل باید حتما از فرد آلوده بیش از یک متر فاصله داشت.

شستن منظم دست‌ها با آب و صابون یا مایع ضدعفونی‌کننده‌ی الکلی می‌تواند ویروس را از بین ببرد. حفظ فاصله‌ی دست‌کم یک متر از فردی که سرفه یا عطسه می‌کند. پرهیز از لمس چشمان، بینی و دهان با دستان آلوده و رعایت مناسب بهداشت شخصی. پرهیز از حضور در شلوغی‌ها.

بیماری ناشی از عفونت کووید ۱۹ عموما به‌ویژه برای کودکان و بزرگسالان جوان خفیف است. بااین‌حال، یک نفر از هر ۵ نفر به مراقبت بیمارستانی نیاز پیدا می‌کند. درنتیجه نگرانی درباره‌ی این بیماری کاملا طبیعی است؛ اما با انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توان از ابتلا به کووید ۱۹ جلوگیری کرد.

براساس شناخت کنونی ما از ویروس کرونا جدید به‌نظر می‌آید که مسن‌ترها و افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای نظیر فشار خون بالا، بیماری قلبی، سرطان یا دیابت بیش از دیگران درمعرض ابتلای شدید به کووید ۱۹ هستند.

خیر. آنتی‌بیوتیک تنها برای درمان عفونت‌های باکتریایی مفید است و هیچ تأثیری بر ویروس‌ها ندارد. کووید ۱۹ براثر آلودگی به ویروس ایجاد می‌شود؛ درنتیجه نباید از آنتی‌بوتیک برای پیشگیری یا درمان آن استفاده کرد.

هرچند برخی داروهای موجود و ساخته‌شده برای بیماری‌های دیگر می‌توانند باعث تسکین و کاهش علائم کووید ۱۹ شوند، هنوز هیچ داروی تأیید‌شده‌ای برای درمان کووید ۱۹ ساخته نشده است. بااین‌حال، به‌لطف تلاش شرکت‌های مختلف داروسازی در سرتاسر جهان، اکنون واکسن‌های متعددی برای پیشگیری از ابتلا به کووید ۱۹ ساخته و عرضه شده است.

هرچند درباره‌ی میزان کارآمدی ماسک بین دانشمندان اتفاق‌نظر وجود ندارد، استفاده از هر نوع پوشش صورت ازجمله ماسک‌های جراحی و ماسک‌های پارچه‌ای به درجات مختلف از انتقال قطرات خارج‌شده از بدن دراثر تنفس، سرفه یا عطسه جلوگیری می‌کند. درنتیجه به‌طور کلی استفاده از ماسک توصیه می‌شود.

دوره‌ی نهفتگی به‌معنای زمان بین گرفتن ویروس و آغاز ظهور علائم بیماری است. پژوهشگران دوره‌ی نهفتگی کووید ۱۹ را بین یک تا ۱۴ روز و در تازه‌ترین برآورد معمولا درحدود ۵ روز تخمین می‌زنند.

هرچند یک نمونه از آلودگی خفیف سگی در هنگ‌کنگ به ویروس کرونا جدید وجود دارد، فعلا هیچ شواهدی دردست نیست که تأیید کند سگ، گربه یا هرنوع حیوان خانگی قادر به انتقال کووید ۱۹ است.

ماندگاری ویروس کرونا عامل کووید ۱۹ روی سطوح هنوز به‌طور دقیق معلوم نیست. برخی مطالعات به ماندگاری چند ساعته تا چند روزه اشاره کرده‌اند؛ اما دوام عامل بیماری‌زا به شرایط مختلف نظیر نوع سطح، دما یا رطوبت محیط بستگی دارد. پژوهش‌های جدید، نقش انتقال هوابرد در شیوع ویروس کرونا را بسیار مهم‌تر از انتقال از سطوح بی‌جان دانسته‌اند.

خیر. برخلاف آنچه بسیاری در ابتدای دنیاگیری انتظار داشتند، تابستان و گرمای هوا بر توقف یا حتی کاهش شیوع ویروس کرونا تأثیر چندانی نداشت.

این موضوع به سن، نوع علائم و داشتن بیماری زمینه‌ای بستگی دارد. اگر زیر ۵۰ سال هستید و یکی از علائم تب یا را سرفه دارید، در خانه بمانید و خود را قرنطینه کنید. اگر بیش از یک علامت (به‌غیر از تنگی نفس) دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر ۵۰ سال به بالا هستید یا بیماری‌ زمینه‌ای یا تنگی نفس دارید و به‌همراه آن یکی از علائم بیماری را نیز در خود مشاهده می‌کنید، به بیمارستان مخصوص پذیرش بیماران کووید ۱۹ در استان خود مراجعه کنید.

بله. ویروس کرونا در محیط‌های بسته و فاقد تهویه‌ی مناسب می‌تواند ازطریق ذرات بسیار ریز معلق در هوا (آئروسل‌ها) جابه‌جا شود. برای درک بهتر  چگونگی انتقال هوابرد ویروس کرونا در محیط‌های مختلف خواندن این مقاله توصیه می‌شود.

خیر. الکل تنها برای ضدعفونی‌کردن دست‌ها یا سطوح کاربرد دارد و درصورت ورود ویروس به بدن مصرف خوراکی الکل هیچ تأثیری در دفع آن ندارد. همچنین نوع صنعتی الکل (متانول) به‌شدت سمی است و مصرف آن می‌تواند به مرگ منجر شود.