چگونه خون بازماندگان ویروس کرونا جان افراد بیمار را نجات می‌دهد؟
بیمارستان‌های شهر نیویورک در تلاش هستند تا از خون افرادی که از بیماری کووید ۱۹، بیماری ناشی از ویروس کرونا بهبود یافته‌اند، به‌عنوان پادزهر احتمالی برای این بیماری استفاده کنند. پژوهشگران امیدوار هستند که رویکرد تزریق خون سرشار از آنتی‌بادی کسانی که از عفونت جان سالم به در برده‌اند، به شهرهای بزرگ آمریکا کمک کند تا به سرنوشت ایتالیا دچار نشوند. در کشور ایتالیا بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها چنان پر شده است که پزشکان دیگر بیمارانی را که برای تنفس نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی دارند، قبول نمی‌کنند. این تلاش‌ها به‌دنبال مطالعات انجام‌شده در چین انجام می‌شود که سعی کرده‌اند برای درمان بیماران مبتلا به کووید ۱۹ از پلاسمای افرادی که بهبود یافته‌اند، استفاده کنند. پلاسما بخشی از خون است که حاوی آنتی‌بادی بوده ولی فاقد سلول‌های قرمز خون است. اما این مطالعات تاکنون فقط نتایج اولیه را گزارش کرده‌اند.
رویکرد تزریق پلاسمای افراد بهبودیافته، در جریان شیوع سندرم تنفسی حاد بسیار سخت (سارس) و ابولا موفقیت متوسطی کسب کرد اما پژوهشگران آمریکایی امیدوار هستند با انتخاب اهداکنندگانی که سطح آنتی‌بادی‌های آن‌ها بالا است و انتقال آن به بیمارانی که احتمال اثربخشی این آنتی‌بادی‌ها در آن‌ها بیشتر است، ارزش این روش درمانی را افزایش دهند. از مزیت‌های کلیدی این روش آن است که فورا در دسترس است. این درحالی است که توسعه‌ی دارو و واکسن چند ماه طول می‌کشد. به‌نظر می‌رسد تزریق خون به این روش نسبتا بی‌خطر باشد البته به شرطی که خون برای ویروس‌ها و عوامل عفونی دیگر مورد غربالگری قرار گیرد.
دانشمندانی که درصدد انجام این کار هستند، می‌خواهند در شرایط فعلی از آن به‌عنوان روش موقتی استفاده کنند تا بتوانند مانع‌از بروز عفونت‌های شدید شوند تا بیمارستان‌ها جا داشته باشد چرا که ممکن است طوفانی از موارد مبتلا در راه باشد. مایکل جوینر، متخصص بیهوشی و فیزیولوژی در کلینیک مایو در روچستر مینه‌سوتا می‌گوید:
هر بیماری که بتوانیم او را در خارج از بخش مراقبت‌های ویژه حفظ کنیم، یک پیروزی بزرگ است زیرا در بیمارستان‌ها ترافیک زیادی وجود دارد. ما باید بتوانیم در اسرع وقت از این روش استفاده کنیم و دعا کنیم که در مکان‌هایی مانند نیویورک و ساحل غربی با افزایش شدید موارد روبهرو نشویم.
بیمارستان‌های شهر نیویورک با ازدحام بیماران مبتلا به ویروس کرونا روبهرو شده‌اند
در تاریخ ۲۳ مارس، اندرو کومو فرماندار نیویورک اعلام کرد که قصد دارد از پلاسمای افراد بهبودیافته برای کمک به درمان بیماران این ایالت که بیش از ۲۵ هزار مورد عفونی و ۲۱۰ مرگ داشته است، استفاده کند.
درنتیجه‌ی تلاش پژوهشگران، سازمان غذا و داروی آمریکا به‌تازگی اعلام کرده است که استفاده‌ی اضطراری از پلاسما را برای درمان بیماران نیازمند تأیید می‌کند. جوینر می‌گوید تا هفته‌ی دیگر حداقل دو بیمارستان در شهر نیویورک (مانت‌ساینای و کالج پزشکی آلبرت اینشتین) امیدوار هستند که استفاده از پلاسمای افراد بازمانده‌ی ویروس کرونا را برای درمان بیماران مبتلا به این بیماری آغاز کنند.
پژوهشگران امیدوار هستند پس از مرحله‌ی اولیه بتوانند این روش درمانی را برای افرادی که درمعرض خطر بالای ابتلا به کووید ۱۹ قرار دارند، مانند پرستاران و پزشکان به کار ببرند. این امر می‌تواند به پیشگیری از بیمار شدن این افراد کمک کند و بدین ترتیب در این شرایط اضطراری نیروی کار بیمارستان‌ها فعال بمانند.
بیمارستان‌های دانشگاهی در سرتاسر آمریکا درحال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی یک کارآزمایی بالینی کنترل‌شده با دارونما هستند تا درزمینه‌ی میزان اثربخشی این روش درمانی شواهد محکمی جمع‌آوری کند. دنیا منتظر نتایج این پژوهشگران خواهد بود زیرا برخلاف داروها، خون بازماندگان نسبتا ارزان بوده و در هر کشوری که مورد هجوم ویروس قرار گرفته باشد، وجود دارد.
همکاری دانشمندان
آرتورو کازادوال، متخصص ایمنی‌شناسی دانشگاه جانز هاپکینز در بالتیمور مریلند از اواخر ماه ژانویه در تلاش است تا از خون به‌عنوان درمانی برای کووید ۱۹ استقاده کند. این روش درمانی «آنتی‌بادی تراپی پاسیو» نامیده می‌شود زیرا به‌جای آن که فرد خود پاسخ ایمنی تدارک ببیند، آنتی‌بادی‌های خارجی را دریافت می‌کند (پاسیو به‌معنای غیرفعال است).
قدمت این رویکرد به دهه‌ی ۱۸۹۰ بازمی‌گردد. یکی از بزرگ‌ترین مطالعات موردی دراین‌زمینه، در جریان همه‌گیری جهانی آنفلوانزای H1N1 در سال ۱۹۱۸ انجام شد. بیش از ۱۷۰۰ بیمار سرم خون بازماندگان را دریافت کردند اما نتیجه‌گیری از چنین مطالعاتی که طبق استانداردهای حاضر طراحی نشده، دشوار است.
در زمان شیوع سارس در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳، کارآزمایی ۸۰ نفره‌ای در این مورد در هنگ‌کنگ انجام شد و مشخص شد احتمال ترخیص بیمارانی که طی دو هفته از نشان دادن علائم این درمان را دریافت کرده بودند، نسبت‌به کسانی که تحت این درمان قرار نگرفته بودند، بالاتر بود. خون بازماندگان حداقل در دو شیوع ویروس ابولا در آفریقا با قدری موفقیت مورد آزمایش قرار گرفت. در مطالعه‌ای که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد و در کشور کنگو انجام شده بود، به‌نظر می‌رسید که این روش به بیشتر بیماران کمک کرده باشد اما مطالعه کوچک بود و با دارونما کنترل نشده بود. کارآزمایی که در سال ۲۰۱۵ در گینه انجام شد، نتیجه‌ی مشخصی نداشت اما در این مطالعه، پلاسما برای سطوح بالای آنتی‌بادی‌ها مورد غربالگری قرار نگرفته بود. کازادوال معتقد است که اگر پژوهشگران تنها شرکت‌کنندگانی را ثبت‌نام می‌کردند که در مراحل اولیه‌ی این بیماری کشنده بوده و احتمال سود بردن آن‌ها از این درمان بیشتر بود، شاید رویکرد کارآیی بیشتری داشت.
شخصی که از عفونت ویروس کرونا بهبود یافته است، پلاسمای خون خود را در زوپینگ اهدا می‌کند
کازادوال در سرمقاله‌ای که در ۲۷ فوریه در مجله‌ی Wall Street Journal منتشر کرد، از ایده‌ی خود حمایت کرد و در آن خواستار استفاده از سرم افراد بهبودیافته شد زیرا توسعه‌ی داروها و واکسن زمان زیادی می‌برد. او می‌گوید:
من می‌دانستم اگر این ایده را در روزنامه منتشر کنم، مردم دربرابر آن واکنش نشان می‌دهند اما اگر آن را در یک مجله‌ی علمی عنوان کنم، ممکن است با همان واکنش مواجه نشوم.
کازادوال مقاله‌ی خود را برای ده‌ها تن از همکاران خود در رشته‌های مختلف ارسال کرد و بسیاری از آن‌ها با اشتیاق به او پیوستند. جوینر یکی از آن‌ها بود. حدود ۱۰۰ پژوهشگر در گروه‌های مختلف مشغول به کار شدند. ویروس‌شناسان به‌دنبال یافتن آزمایش‌هایی بودند که بتوانند مشخص کنند که آیا خون فرد حاوی آنتی‌بادی‌های ویروس کرونا است. متخصصان کارآزمایی‌های بالینی درمورد نحوه‌ی شناسایی و ثبت‌نام کاندیداهای این روش درمانی فکر کردند. آماردانان، مخازن داده‌ها را ایجاد کردند. این گروه برای گرفتن مجوزهای مقرراتی، اسناد لازم را در اختیار هیئت‌های بررسی اخلاقی و سازمان غذا و دارو گذاشتند.
نشانه‌های امیدوارکننده
سرانجام، تلاش‌ها نتیجه داد. سازمان غذا و دارو به‌تازگی پلاسمای فرد بهبودیافته را به‌عنوان یک داروی تحقیقاتی جدید برای ویروس کرونا طبقه‌بندی کرد که به دانشمندان اجازه می‌دهد پیشنهادهای خود را برای آزمایش آن در کارآزمایی‌های بالینی ارائه دهند و به پزشکان اجازه می‌دهد بیماران دچار وضعیت جدی یا عفونت‌های مرگبار کووید ۱۹ را حتی در شرایطی که این روش هنوز تأیید نشده است، به این روش تحت درمان قرار دهند. جوینر می‌گوید:
این امر به ما اجازه می‌دهد تا کار را شروع کنیم. پزشکان اکنون می‌توانند تصمیم بگیرند که این روش درمانی را برای افرادی که دچار حالت بسیار پیشرفته بیماری بوده یا کسانی که به‌نظر می‌رسد در این مسیر قرار دارند، استفاده کنند.
جوینر می‌گوید بیمارستان‌ها گزارش موارد درمانی را ارائه خواهد داد تا سازمان غذا و دارو متوجه شود که کدام رویکرد بهترین نتیجه را می‌دهد. پژوهشگران همچنین سه پروتکل را درزمینه‌ی کارآزمایی‌های بالینی کنترل‌شده با دارونما برای آزمایش رویکرد انتقال پلاسما به سازمان ارائه داده‌اند و امیدوار هستند این آزمایش‌ها در چند بیمارستان آمریکا انجام شود.
مسیرهای آینده
آزمایش‌های آمریکا درزمینه‌ی استفاده از پلاسمای فرد بهبودیافته در درمان افراد مبتلا به عفونت، اولین آزمایش‌هایی نیست که دراین‌زمینه انجام می‌شود. از اوایل ماه فوریه، پژوهشگران در کشور چین چندین مطالعه را با استفاده از پلاسما آغاز کرده‌اند. این پژوهشگران هنوز گزارشی درمورد وضعیت و نتایج این مطالعات ارائه نکرده‌اند. اما لیانگ یو، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه چه‌جیانگ به مجله‌ی Nature گفت که در مطالعه‌ای مقدماتی، پزشکان ۱۳ فرد بیمار را که در شرایط بحرانی بودند به این روش درمان کردند. او می‌گوید که در ظرف چند روز به‌نظر می‌رسید ویروس دیگر در بدن بیماران در گردش نباشد و این موضوع نشان می‌داد که آنتی‌بادی‌ها با ویروس مبارزه کرده‌اند. البته به‌گفته‌ی یو، وضعیت بیماران همچنان رو به وخامت بود. این امر ممکن است نشان‌دهنده‌ی این موضوع باشد که درمان دیر به کار گرفته شده است. بیشتر آن‌ها برای بیش از دو هفته بیمار بودند.
لیز آنه پیروفسکی متخصص بیماری‌های عفونی از دانشکده‌ی پزشکی آلبرت انیشتین می‌گوید در یکی از کارآزمایی‌های بالینی پیشنهادی آمریکا، پژوهشگران قصد دارند این روش درمانی را در مراحل اولیه‌ی بیماری به کار ببرند و ببینند که چه تعداد از بیماران تا مرحله‌ی بحرانی پیش می‌روند. در کارآزمایی دیگر، موارد شدید ثبت‌نام می‌شوند. در کارآزمایی سوم، استفاده از پلاسما به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای افرادی که در تماس نزدیک با مبتلایان به کووید ۱۹ هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد و این مسئله بررسی می‌شود که احتمال بیمار شدن این افراد نسبت‌به افراد مشابهی که درمعرض بیماران قرار گرفته ولی این درمان را دریافت نکرده‌اند، چقدر است. او می‌گوید:
نتایج این مطالعات طی یک ماه قابل اندازه‌گیری است. داده‌های مربوط به کارآیی می‌تواند خیلی سریع به دست آید.
حتی اگر روش مذکور به‌خوبی عمل کند، ممکن است بتواند در اواخر سال جاری با روش‌های درمانی مدرن جایگزین شود. گروه‌های پژوهشی و شرکت‌های بیوتکنولوژی درحال‌حاضر درحال شناسایی آنتی‌بادی‌های ضدویروس کرونا هستند تا بتوانند آن‌ها را به شکل فرمول‌های دارویی دقیقی توسعه دهند. جوینر می‌گوید:
سواره‌نظام‌های بیوتکنولوژی درزمینه‌ی جداسازی آنتی‌بادی‌ها، آزمایش آن‌ها و توسعه‌ی آن‌ها به شکل دارو و واکسن تلاش خواهند کرد اما این کار زمان می‌برد.
پیروفسکی فوریتی را به‌خاطر می‌آورد که وقتی او پزشک جوانی بود، در آغاز همه‌گیری HIV در اوایل دهه‌ی ۱۹۸۰ احساس می‌کرد. او می‌گوید:
من هفته‌ی گذشته با رزیدنت‌های پزشکی ملاقات کردم و آن‌ها به‌شدت از بیماری می‌ترسیدند و تجهیزات محافظ کافی نداشتند. آن‌ها یا درحال بیمار شدن یا نگران بیمار شدن هستند.
پیروفسکی می‌گوید از زمانی‌که درگیر موضوع استفاده از خون به‌عنوان درمانی برای کووید ۱۹ شده است، جنبه‌ی دیگری از درمان نیز باعث علاقه‌ی او شده است: برخلاف محصولات دارویی که از شرکت‌ها خریداری می‌شود، این درمان به‌وسیله‌ی افرادی تولید می‌شود که عفونی شده‌اند. او می‌گوید:
من روزانه چندین ایمیل از افرادی دریافت می‌کنم که می‌گویند من زنده مانده‌ام و می‌خواهم به مردم دیگر کمک کنم. تمام این مردم می‌خواهند برای کمک به این وضعیت وارد عمل شوند.
نظرات