دوریگزینی اجتماعی؛ توصیه‌های فضانوردان در زمینه انزوا و قرنطینه خانگی
در روزهای اخیر، بسیاری از مردم به‌منظور مقابله با گسترش بیماری کرونا، در خانه‌های خود مانده‌اند. اما عادت کردن به دوریگزینی اجتماعی و قرنطینه‌ی خانگی می‌تواند بسیار سخت باشد؛ به‌ویژه برای کسانی که به رفت‌وآمد، مسافرت و گشت‌وگذار با دوستان و آشنایان عادت کرده‌اند.
خوشبختانه فضانوردان تجربه‌ی زیادی در رابطه با انزوا و زندگی در محیط‌های محدود دارند و برخی از آنان توصیه‌های خود دراین‌زمینه را با ما به اشتراک گذاشته‌اند. در ادامه با توصیه‌های پگی ویتسون، اسکات کلی و کریس هدفیلد در رابطه با زندگی در محیط‌های محدود آشنا می‌شویم.
توصیه‌های پگی ویتسون
پگی ویتسون، فضانورد بازنشسته‌ی ناسا، در سال ۲۰۱۷ مجموع روزهای اقامت خود در فضا را به ۶۶۵ روز رساند تا در میان فضانوردان ناسا رکورد دار مجموع روزهای سپری‌شده در فضا باشد. وی در رابطه با زندگی در محیط‌های محدود می‌گوید:
زندگی در انزوا کاملا امکان‌پذیر است، اما تعامل مناسب با افرادی که در کنارشان هستید و با آن‌ها زندگی می‌کنید بسیار مهم است.
او در ادامه، جزئیات بیشتری را برای مقایسه‌ی وضعیت زندگی فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی و وضعیت کنونی مردم ارائه می‌دهد. توصیه‌های او در ارتباط با مشکلاتی است که در شرایط انزوا ایجاد می‌شوند:
بسیاری از مردم تلاش می‌کنند تا از خانه به کار بپردازند، مسئولیت‌های خود به‌عنوان پدر یا مادر را به انجام برسانند و زندگی خانوادگی‌شان را ادامه دهند؛ اما این کار بسیار چالش‌برانگیز است. البته این همان کاری است که ما در ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام دادیم. افراد ساکن در ایستگاه به خانواده‌ی ما تبدیل شدند. البته نه‌تنها مجبور بودیم در تمام طول روز با آن‌ها کار کنیم، بلکه شب‌‌ها نیز قرار نبود به خانه بازگردیم. ما در ایستگاه می‌ماندیم و باید با یکدیگر تعامل می‌کردیم.
برای آسان شدن کارها، فضانوردان پیش از سفر به فضا، برای تنش‌های ایجاد‌شده در روابط بین‌فردی آماده می‌شوند.
ما به فضانوردان آموزش می‌دهیم که این مهارت‌های (ارتباطی) را بهبود دهند. چرا که می‌خواهیم به خوبی با دیگر افراد حاضر در ایستگاه فضایی تعامل کنیم. ما نمی‌توانیم دیگر همراهان خود را انتخاب کنیم، پس تلاش می‌کنیم تا از هر شرایط بیشترین بهره را ببریم.
البته شرایط در ایستگاه فضایی به‌مراتب پیچیده‌تر است، به‌گفته‌ی پگی:
حیات ما به یکدیگر وابسته است، بنابراین این (تعامل) بسیار حائز اهمیت است.
در همین راستا، فضانوردان دست به بهبود مهارت‌هایی می‌زنند که از آن با نام «مهارت‌های مأموریتی» یاد می‌شود. مهارت‌هایی مانند کارِ تیمی و زندگی در قالب گروه از جمله مهارت‌هایی هستند که کار در شرایط انزوا را آسان می‌کنند. ویتسون در این رابطه می‌گوید:
باید توانایی ارتباط مؤثر داشته باشید.
ویتسون اضافه می‌کند که یک عامل مهم برای حفظ دیدگاه مثبت در این محیط، داشتن یک «هدف بزرگ‌تر» است. هرچند هدف اصلی فضانوردان انجام کاوش‌های فضایی و تعالی دانش بشری است، اما به‌عقیده‌ی ویتسون، در شرایط کنونی هم مردم یک «هدف بزرگ‌تر» دارند:
[مقابله با] بیماری کووید ۱۹، مانند زندگی در فضا، یک هدف بزرگ‌تر را پیش روی ما قرار می‌دهد. هدف ما نجات زندگی‌ها از طریق قرنطینه است. مهم است که این هدف بزرگ‌تر را درک کرده و آن را بپذیریم. این کار به ما دلیلی می‌دهد تا با وضعیت کنونی کنار بیاییم.
آخرین توصیه‌ی پگی برای افرادی است که از در خانه ماندن خسته‌شده‌اند. ویتسون می‌گوید که در ایستگاه فضایی، او در چنین شرایطی کارهای اضافه‌ای را انجام می‌داده که قبلا به آن‌ها فکر کرده بود. او به مردمی که در خانه مانده‌اند پیشنهاد می‌کند تا از خود بپرسند:
اگر وقت بیشتری داشتم چه کاری را انجام می‌دادم؟ آیا کتاب می‌خواندم؟ یا اینکه شعر می‌سرودم یا اثری هنری خلق می‌کردم؟ چه چیزی وجود دارد که از مدت‌ها پیش به فکر انجامش بودم؟
توصیه‌های اسکات کلی
اسکات کلی، فضانورد ناسا بیش از هرچیز به‌خاطر شرکت در «مطالعه‌ی دوقلوها» در زمان سکونت‌اش در ایستگاه فضایی، مابین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ شناخته‌شده است. وی نیز در مصاحبه با نشریه‌ی نیویورک تایمز، توصیه‌هایی را در رابطه با انزوا و زندگی در محیط‌های محدود ارائه داده است.
اول از همه، کلی اذعان دارد که برنامه‌ی سخت‌گیرانه‌ی فضایی وی (از جمله زمان‌هایی دقیق برای رفتن به رختخواب) باعث می‌شده تا به کار خود ادامه داده و انگیزه‌اش را حفظ کند. او می‌گوید:
متوجه خواهید‌شد که داشتن برنامه به شما و خانواده‌تان کمک می‌کند تا به محیط کاری و زندگی متفاوتی عادت کنید. وقتی به زمین بازگشتم، برای نظمی که در فضا داشتم احساس دلتنگی می‌کردم و زندگی بدون این [نظم] برایم سخت شده بود.
البته به‌گفته‌ی کلی، لازم است تا کارها را با سرعت مناسبی انجام دهید؛ درنتیجه با حجم بزرگی از کارها و برنامه‌های تل‌انبار شده روبه‌رو نخواهید شد. وی می‌گوید:
برای فعالیت‌های مفرح زمانی در نظر بگیرید. من و همکارانم برای تماشای فیلم دور هم جمع می‌شدیم، حین فیلم دیدن چیزهایی می‌خوردیم و حتی تمام قسمت‌های سریال بازی تاج‌وتخت را یکجا تماشا کردیم.
البته در فضا، امکان حضور در فضای آزاد و لذت بردن از هوای تازه برای کلی وجود نداشته است؛ تفاوتی که کلی نیز از آن آگاه است. وی می‌گوید:
پس از اینکه برای ماه‌ها در فضایی کوچک محدود بودم، هوای دیدن طبیعت به‌سرم می‌زد - رنگ سبز، بوی خاک تازه و احساس گرمی آفتاب روی صورتم.
او توصیه می‌کند که افراد اندکی هم در فضای آزاد وقت بگذرانند و از هوای تازه استفاده کنند:
خوشحالم که در شرایط بغرنج کنونی، هر وقت خواستم پیاده‌روی کنم، می‌توانم به فضای آزاد قدم بگذارم؛ بدون آن که به لباس فضایی نیاز داشته باشم. تحقیقات نشان داده‌اند که در کنار ورزش، سپری کردن وقت در طبیعت نیز برای سلامت ذهن و بدن مفید است.
وقتی صحبت از پیشنهادهایی برای گذراندن وقت در دوران تنهایی شد، کلی مواردی مانند مطالعه، ساز زدن، خلق آثار هنری و خاطره‌نویسی را توصیه کرد. او همچنین به این مسئله اشاره کرد که برای حفظ رابطه با دوستان و خانواده، فضانوردان از کنفرانس ویدئویی استفاده می‌کنند. در این راستا، او پیشنهاد داد افراد از طریق تماس تصویری با دوستان و اعضای خانواده‌شان در ارتباط باشند. هرچند لازم است تا خود را از دیگران جدا کنیم و ایمن بمانیم؛ اما انزوای فیزیکی به‌معنای قطعه رابطه‌هایی که می‌تواننددر این شرایط به ما کمک کنند نیست.
توصیه‌های کریس هدفیلد
فضانورد بازنشسته‌ی کانادایی، کریس هدفیلد، در زمینه‌ی انتشار ویدئوهای آنلاین بسیار فعال است. او در گذشته ویدئوهایی از دوران اقامت خود در ایستگاه فضایی بین‌المللی را منتشر کرده است که به‌خوبی نشان‌دهنده‌ی چگونگی زندگی فضانوردان در فضا است. او در این ویدئوها مواردی همچون شستن دست‌ها، مسواک زدن و پختن غذا در فضا را به نمایش گذاشته است.
هدفیلد در ویدئویی با عنوان «توصیه‌های یک فضانورد برای انزوای شخصی» که در کانال یوتیوب شخصی‌اش منتشر کرده است، به مخاطبان کمک می‌کند تا در شرایط ایجاد‌شده به‌واسطه‌‌ی همه‌گیری بیماری کرونا، به زندگی خود ادامه دهند. هدفیلد در ویدئوی خود می‌گوید:
می‌دانید که من مدتی را در محیطِ محدود یک فضاپیما گذرانده‌ام. هرچند محیط ایستگاه فضایی محیطی خطرناک است؛ اما ما راه‌هایی را پیدا می‌کنیم که باوجود دوری از زندگی عادی، مفید باشیم و پیشرفت کنیم.
در این ویدئو، هدفیلد از یک فرایند چهار مرحله‌ای صحبت می‌کند که فضانوردان از آن برای گذراندن شرایط تنهایی در ایستگاه فضایی استفاده می‌کنند و مردم عادی نیز می‌توانند در شرایط کنونی از آن بهره ببرند. اول از همه، او از مردم می‌خواهد تا مخاطراتی که با آن مواجه هستند را درک کند؛ اما از چیزی نترسند. وی می‌گوید:
به منابع معتبر رجوع کنید و از این آگاهی کسب کنید که شما، خانواده‌تان، دوستان‌تان و افرادی که برای شما مهم هستند واقعا با چه خطراتی مواجه هستید.
دومین مرحله، بررسی اهداف است:
می‌خواهید چه چیزی را به دست آورید؟ هدف شما چیست؟ مأموریت کنونی شما چیست؟
در سومین مرحله، هدفیلد از مخاطبان می‌خواهد تا به محدودیت‌های ایجاد‌شده در رابطه با این هدف فکر کنند. او می‌گوید:
چه کسی به شما می‌گوید که باید چه‌کاری انجام دهید؟ چه منابع مالی در اختیار دارید؟ چه الزاماتی دارید؟
چهارمین و آخرین مرحله، اقدام کردن است:
وقتی که خطرات، هدف و الزامات را درک کردید، باید هدف خود را عملی کنید. لازم نیست کارهایی را انجام دهید که همیشه در گذشته انجام می‌داده‌اید. از خانواده‌تان مراقبت کنید، پروژه‌ی جدیدی را شروع کنید، گیتار زدن یاد بگیرید، زبان جدیدی را بیاموزید، کتاب بخوانید، بنویسید یا چیزی بسازید. این موقعیتی است برای انجام دادن کاری متفاوت که شاید در گذشته انجام نداد‌اید. سپس همین رویه را تکرار کنید.
هدفیلد اضافه می‌کند که به لطف اینترنت، دوران کنونی زمان بهتری برای دوریگزینی اجتماعی هستند. چرا که می‌توانیم به مجموعه‌ی نامحدودی از اطلاعات دسترسی داشته باشیم و از آن‌ها لذت ببریم. وی صحبت خود را این‌گونه به پایان می‌رساند:
مراقب خود، خانواده‌تان و دوستان‌تان باشید. مراقب فضاپیمای خود باشید. برای همه فرودی شاد آرزو می‌کنم.