نتایج مطالعه‌ای بزرگ: هیدروکسی کلروکین از ابتلا به کووید ۱۹ پیشگیری نمی‌کند

به‌نظر نمی‌رسد که وضعیت نهایی هیدروکسی هنوز کلروکین کاملا مشخص شده باشد، اما شواهد بیشتری اکنون نشان می‌دهند که این داروی ضدمالاریا قرار نیست به مبارزه دربرابر کووید ۱۹ کمک کند. یک مطالعه‌ی دوسوکور کنترل‌شده با دارونما که در نشریه‌ی پزشکی نیوانگلند منتشر شده است، چنین گزارش می‌کند که هیدروکسی کلروکین در افراد دارای مواجهه‌ی شناخته‌شده با بیماران مبتلا به ویروس کرونا، در پیشگیری از بیماری عملکرد بهتری نسبت‌به دارونما ندارد.

پژوهشگرانی از مینه‌سوتا و کانادا ۸۲۱ فرد را که به‌مدت بیش از ۱۰ دقیقه و در فاصله‌ی کمتر از ۱/۸ متری یک فرد مبتلا به کووید ۱۹ قرار گرفته بودند، درحالی‌که از هیچ تجهیزات محافظی استفاده نکرده یا تنها یک ماسک صورت پوشیده بودند، در مطالعه به‌کار گرفتند. نیمی از این افراد طی چهار روز پس از مواجهه، دوز نسبتا بالایی از هیدروکسی کلروکین مصرف می‌کردند درحالی‌که گروه دیگر قرص‌های دارونما را دریافت می‌کردند. پژوهشگران پس از گذشت ۱۴ روز آن‌ها را مورد پیگیری قرار دادند تا ببینند که کدامیک بیمار شده‌اند. در پایان، ۱۳ درصد از تمام شرکت‌کنندگان دچار کووید ۱۹ شدند (در کل ۱۰۷ نفر). حدود ۱۲ درصد از افراد گروه هیدروکسی کلروکین بیمار شدند و حدود ۱۴ درصد نیز در گروه دارونما دچار کووید ۱۹ شدند که این اختلاف ازنظر آماری معنی‌دار نیست.

مصرف دارو عوارضی نیز داشت. حدود ۴۰ درصد از افرادی که هیدروکسی کلروکین مصرف می‌کردند، تا روز پنجم دچار عوارض جانبی شدند. این نسبت در گروه دارونما ۱۶/۸ درصد بود. خوشبختانه هیچ‌یک از عوارض جانبی جدی نبود و هیچ مورد آریتمی قلبی گزارش نشد. براساس برخی داده‌ها که قبل گزارش شده است، آریتمی قلبی یکی از نگرانی‌ها درمورد مصرف این دارو بوده است (اگرچه ظاهرا آن داده‌ها خود دچار مشکلاتی بوده‌اند). بااین‌حال، حدود ۲۳ درصد از افراد تهوع و اسهال را گزارش کردند. در گروه دارونما، تنها ۷/۷ و ۴/۳ درصد از افراد به ترتیب این نشانه‌ها را گزارش کردند.

ترامپ هیدروکسی کلروکین را به‌عنوان دارویی امیدبخش ترویج کرده است اما اخیرا چندین کشور عضو اتحادیه اروپا به‌خاطر نگرانی‌ درمورد ایمنی و فقدان شواهدی که اثربخشی آن را نشان دهند، استفاده از آن را برای درمان ویروس کرونا ممنوع کرده‌اند.

نویسندگان مطالعه‌ی جدید خاطرنشان می‌کنند که یک محدودیت بالقوه از کار آن‌ها این است که شرکت‌کنندگانی را در مطالعه ثبت‌نام کردند که به‌طور متوسط جوان و سالم بودند. ممکن است هیدروکسی کلروکین در یک گروه درمعرض خطر اثربخشی بیشتری داشته باشد، اگرچه این احتمال نیز وجود دارد که این گروه از افراد، نسبت‌به عوارض جانبی خطرناک دارو نیز حساس‌تر باشند.

مطالعه‌ی جدید همچنین به این احتمال نمی‌پردازد که آیا ممکن است مصرف هیدروکسی کلروکین قبل از قرار گرفتن درمعرض کووید ۱۹، از عفونت ممانعت کند، اما با فرض اثرات جانبی شناخته‌شده‌ی دارو، بیشتر کارشناسان موافقند که مصرف آن به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه ایده‌ی خوبی نیست. همچنین به‌علت فقدان دسترسی به آزمایش در آمریکا، پژوهشگران اغلب مجبور بودند که برای تعیین اینکه کدام‌یک از شرکت‌کنندگان دچار کووید ۱۹ شدند، به نشانه‌های بیماری و نه یک آزمایش تأییدشده‌ی آزمایشگاهی تکیه کنند. این بدان معنا است که ممکن است تعداد بیشتری از افراد دچار بیماری شده اما بدون علامت بوده باشند.

مطالعه‌ی مذکور ممکن است یکی از بهترین تلاش‌هایی باشد که تاکنون برای ارزیابی هیدروکسی کلروکین انجام شده است اما کاستی‌های خود را دارد و همان‌طور که درمورد همه‌ی مطالعات فردی دیگر مصداق دارد، نمی‌تواند چیزی را به‌طور قطعی تأیید کند. درحال‌حاضر مطالعه‌ی بزرگی با حمایت سازمان جهانی بهداشت برای بررسی هیدروکسی کلروکین درحال انجام است و آن پژوهش یقینا به دانش درمورد این دارو خواهد افزود.

اگرچه در همین حین، شواهد اندکی نشان می‌دهند که داروی هیدروکسی کلروکین مفید بوده و تقاضای ناگهانی برای این دارو به این معنا است که بیمارانی که برای درمان مالاریا، لوپوس و روماتیسم مفصلی به این دارو نیاز دارند، قادر به دریافت داروی خود نیستند. در آینده، ممکن است مجبور شویم این پژوهش‌ها را کنار گذاشته و به بررسی دیگر داروها روی آوریم یا بیشتر بر توسعه‌ی واکسنی برای کووید ۱۹ تمرکز کنیم. پژوهشگران دانشگاه آکسفورد می‌گویند که آن‌ها پیشرفت خوبی در زمینه‌ی توسعه‌ی واکسنی برای کووید ۱۹ داشته‌اند، اگرچه زمان‌بندی که آن‌ها اعلام کرده‌اند ممکن است خوشبینانه باشد.