سنگ کلیه؛ علائم، دلایل ایجاد، درمان و روش‌های پیشگیری

سنگ کلیه نتیجه تجمع مواد معدنی محلول در پوشش درونی کلیه‌ها است. در حقیقت سنگ کلیه معمولا از اگزالات کلسیم تشکیل شده است، اما امکان دارد از چندین ترکیب دیگر هم تشکیل شده باشد. سنگ کلیه می‌تواند ضمن حفظ ساختار تیز و کریستالی خود به اندازه یک توپ گلف رشد کند.

فراموش نکنید شدت دردی که یک فرد مبتلا به سنگ کلیه تحمل خواهد کرد، کاملا به سایز سنگ کلیه بستگی دارد؛ در حقیقت هر اندازه که سایز سنگ بزرگ‌تر باشد، قطعا درد بیشتری را تجربه خواهد کرد. با اینکه ممکن است سنگ کلیه کوچک باشد و ازطریق مجاری ادراری دفع شود، اما با خروج از بدن هم می‌تواند موجب ایجاد درد شدید شود.

معمولا سنگ کلیه تا زمانی‌که وارد مجاری ادراری می‌شود، هیچ نشانه‌ای نخواهد داشت. هنگامی که علائم سنگ کلیه آشکار شود، معمولا نشانه‌های زیر را مشاهده خواهید کرد:

• درد شدید در کشاله ران یا در طرفین
• مشاهده خون در ادرار
• استفراغ و حالت تهوع
• مشاهده گلبول‌های سفید یا عفونت در ادرار
• کاهش پیدا کردن میزان ادرار
• احساس سوزش هنگام ادرار
• تکرر ادرار
• احتمال بروز تب و لرز به دلیل وجود عفونت

توجه داشته باشید که وجود سنگ‌های کلیه در داخل بدن هم می‌تواند عوارض بسیار زیادی همانند انسداد لوله اتصال کلیه به مثانه را ایجاد کند که این مسئله می‌تواند باعث مسدود شدن راه خروج ادرار در بدن شود. براساس تحقیقات انجام شده، افراد مبتلا به سنگ کلیه، خطر قابل توجهی از ابتلا به بیماری مزمن کلیوی را تجربه خواهند کرد.

همان‌طور که گفته شد، سنگ کلیه‌ها از نظر اندازه متفاوت هستند. وجود سنگ‌های ریز در کلیه می‌تواند درد کمتری را به وجود آورد، اما سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است باعث ایجاد درد، خونریزی، التهاب یا عفونت شوند. البته این علائم تا زمانی‌که سنگ کلیه شروع به حرکت نکند، بروز نمی‌کند. در ادامه به برخی علائم سنگ کلیه اشاره خواهیم کرد که می‌توان آن‌ها را علائم زودهنگام هم به حساب آورد.

گاهی وقت‌ها امکان دارد یک سنگ در مجاری ادراری گیر کند. بد نیست بدانید مجرای ادرار یک لوله‌ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل خواهد کرد. وجود سنگ کلیه باعث بازگشت مجدد ادرار به کلیه خواهد شد که نتیجه آن بروز درد فشار در قسمت تحتانی کمر می‌شود. البته بسته به اینکه کدام کلیه دارای سنگ است، ناحیه این درد هم می‌تواند متفاوت باشد.

براساس اعلام دانشگاه شیکاگو، معمولا درد یا فشار را می‌توان به‌عنوان نخستین علائم سنگ کلیه به حساب آورد. در برخی موارد هم ممکن است علائم ظریف باشند و به آرامی شکل گیرند. همچنین در برخی موارد هم ممکن است به‌طور ناگهانی بروز کنند و هیچ علائم هشداردهنده‌ای از خود نشان ندهند.

معمولا درد سنگ کلیه شدید بوده و امکان دارد باعث حالت تهوع و استفراغ شود؛ البته در بسیاری از موارد هم شاهد بروز هر دو نشانه به‌صورت هم‌زمان هم بوده‌ایم.

در برخی موارد هم فرد مبتلا به سنگ کلیه ممکن است متوجه بروز علائمی مشابه عفونت ادراری (UTI) شود که شامل موارد زیر هستند:

• تکرر ادرار یا ترشح ادرار
• احساس درد یا ناراحتی در هنگام دفع ادرار
• تغییر رنگ ادرار
• وجود خون در ادرار
• تب

هر فردی که هر کدام از علائم بالا را تجربه کرده است، باید به پزشک مراجعه کند. پزشکان می‌توانند آزمایش‌هایی را برای بررسی ادرار و تطبیق آن‌ها با علائم UTI انجام دهند. در صورتی که عفونت وجود نداشته باشد، امکان دارد که فرد در حال دفع ادرار باشد یا آن را دفع کرده است.

در صورتی که سنگ کلیه همراه عفونت وجود داشته باشد، می‌تواند یک نگرانی جدی برای پزشکان به وجود آورد و منجر به تجویز فوریت‌های درمانی شود.

فردی که سنگ کلیه دارد، ممکن است در معده و دستگاه گوارش خود دچار مشکل شود. برخی از علائم دستگاه گوارش که می‌تواند نشان‌دهنده وجود سنگ کلیه باشد را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• ناراحتی معده عمومی پایدار

براساس بنیاد رسمی کلیه در آمریکا، هر فردی که علائم مربوطه را مشاهده کند، باید مراجعه سریع به پزشک را در دستور کار خود قرار دهد.

یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد و شکل‌گیری سنگ کلیه در بدن را می‌توان کمبود مصرف آب دانست. این سنگ‌ها بیشتر در افرادی دیده می‌شوند که در طول روز، کمتر از ۸ تا ۱۰ لیوان آب مصرف می‌کنند. هنگامی که آب کافی برای رقیق کردن اسید اوریک وجود نداشته باشد که یک جزء ادرار هم به حساب می‌آید، خواهید دید که ادرار اسیدی‌تر می‌شود. شکل‌گیری ادرار با مقدار اسید بالا می‌تواند سنگ کلیه را به وجود آورد. شرایط پزشکی همانند بیماری کرون، عفونت ادراری، هایپرپاراتیروئیدیسم و برخی از عوامل دیگر می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.

اگر بخواهیم کمی در این مسئله دقیق‌تر شویم، باید بگوییم که سنگ کلیه انواع مختلفی هم دارد.در حقیقت ۴ نوع اصلی سنگ کلیه شامل موارد زیر می‌شود:

سنگ‌های کلسیمی: اولین مورد از انواع سنگ‌های کلیه را می‌توان سنگ کلسیمی عنوان کرد. دو نوع سنگ کلسیمی وجود دارد که شامل اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم می‌شود. این دو مورد درکنار هم، تقریبا ۸۰ درصد کل سنگ‌های کلیوی را تشکیل می‌دهند.

سنگ‌های استروویتی (Struvite): تقریبا این سنگ‌ها تشکیل‌دهنده ۱۰ درصد انواع سنگ کلیه‌ها هستند. این نوع سنگ را می‌توان نتیجه UTI مزمن دانست که می‌تواند باعث قلیایی‌تر شدن ادرار شود.

سنگ‌های اسید اوریک: در حدود ۵ الی ۱۰ درصد سنگ کلیه‌ها از نوع اسید اوریک هستند که نتیجه وجود اسید اضافی در ادرار هستند.

سنگ‌های سیستین (Cystine): کمتر از یک درصد موارد ابتلا به سنگ کلیه را سنگ‌های سیستین تشکیل می‌دهند؛ یک بیماری ارثی نادر به‌نام سیستینوریا مانع جذب مجدد سیستین از ادرار به کلیه خواهد شد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، معمولا بیشتر از سایر افراد در معرض ابتلا به سنگ‌های سیستین خواهند بود.

بروز سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان دیده می‌شود. افرادی که در رده‌های سنی ۳۰ الی ۵۰ سال هستند، بیشتر از سایر رده‌های سنی سنگ کلیه را تجربه خواهند کرد. البته سابقه خانوادگی یا مسائل مربوط به وراثت را هم نباید در افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه نادیده گرفت.

در حقیقت ایجاد سنگ کلیه در گذشته می‌تواند زنگ خطری باشد که در صورت عدم انجام اقدامات پیشگیرانه، مجددا این مشکل به وجود آید. برخی داروهای خاص می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. پژوهشگران بر این باورند که مصرف داروی Topamax که معمولا برای درمان تشنج و سردردهای میگرنی کاربرد دارد، می‌تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.

همچنین ممکن است استفاده طولانی مدت از مکمل‌های ویتامین D و کلسیم هم در افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه نقش داشته باشد. البته نباید تأثیر مصرف رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین و سدیم، زندگی بدون تحرک، چاقی، فشار خون بالا، اسهال مزمن، بیماری التهابی روده را در ایجاد سنگ کلیه فراموش کرد.

اگر بخواهیم به‌صورت کوتاه اشاره‌ای به عوامل تأثیرگذار در ایجاد سنگ کلیه داشته باشیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• مرد بودن
• داشتن سوابق خانوادگی سنگ کلیه
• مصرف رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین حیوانی
• مصرف مکمل‌های خاص همانند ویتامین C و کلسیم
• مصرف برخی داروهای خاص همانند دیورتیک‌ها و آنتی اسیدها

توجه داشته باشید که برخی شرایط پزشکی هم می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را در افراد افزایش دهند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• چاقی
• دیابت نوع دوم
• شرایط خاص روده همانند کولیت و بیماری کرون
• نقرس
• رشد غیرطبیعی یک یا هر دو غده پاراتیروئید
• بیماری‌های کلیوی کیستیک
• ناهنجاری کلیه‌ها از زمان تولد همانند ناقص بودن یا عملکرد ناصحیح کلیه‌ها

درمان سنگ کلیه در درجه اول بر مدیریت علائم متمرکز است. در حقیقت دفع سنگ کلیه می‌تواند بسیار دردناک باشد. در صورتی که یک فرد سابقه سنگ کلیه داشته باشد، امکان دارد به درمان خانگی پاسخ مثبت دهد. افرادی که تاکنون سابقه دفع سنگ کلیه نداشته‌اند هم بهتر است با یک پزشک مشورت کنند. استفاده از داروهای مسکن می‌تواند در تحمل درد ناشی از دفع سنگ کلیه مؤثر باشد. همچنین در افرادی که حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند هم می‌توان از داروهای ضدمیکروبی استفاده کرد.

در برخی موارد یک متخصص اورولوژی می‌تواند ازطریق لیتوتریپسی، سنگ کلیه را به قطعات کوچک‌تر تبدیل کند تا امکان خروج آن امکان‌پذیر شود. افرادی که سنگ‌های کلیه بزرگ دارند و امکان دارد که لیتوتریپسی برایشان قابل انجام نباشد، احتمالا باید با نظر پزشک، جراحی یا استفاده از لوله نازک در مجاری ادراری را تجربه کنند.

البته فراموش نکنید که سنگ‌های کلیه کوچک‌تر ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند و با مصرف مداوم آب و فعالیت، دفع شوند. حتی این گروه از سنگ‌های کلیه می‌توانند درد کمتری هم ایجاد کنند. در صورتی که سنگ‌های کلیوی از بدن خارج نشوند، ممکن است در صورت عدم درمان باعث ایجاد عوارض شوند که شامل موارد زیر می‌شود:

• عفونت
• انسداد یا باریک شدن مجرای ادراری
• تجمع ادرار که فشار اضافی را به کلیه‌ها وارد خواهد کرد
• افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی

روش‌هایی برای درمان خانگی سنگ کلیه وجود دارد. اولین و مهم‌ترین گام برای سنگ کلیه را می‌توان مصرف آب کافی معرفی کرد تا جایی که رنگ ادرار، کاملا روشن شود. در صورتی که رنگ ادرار یک فرد، زرد یا قهوه‌ای باشد، قطعا به اندازه کافی آب مصرف نکرده است. ممکن است برخی پزشکان از افراد مبتلا به سنگ کلیه درخواست کنند که ازطریق یک جوراب ساق بلند، ادرار را تحت کنترل قرار دهند تا بتوانند بخشی از سنگ کلیه را پیدا کنند. این کار می‌تواند منجر به بررسی نوع سنگ کلیه شود و در نهایت می‌تواند در یافتن بهترین نوع درمان، تأثیرگذار باشد.

غذاهای مختلفی وجود دارد که می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی روی سلامت کلیه‌ها داشته باشد. این مواد غذایی می‌تواند در کاهش خطر و تأثیر سنگ کلیه نقش مستقیم داشته باشد. برخی از مواد غذایی که می‌توانند از کلیه‌ها در برابر سنگ کلیه محافظت به عمل آورند را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• ریحان
• کرفس
• سیب
• انگور
• انار

مکمل‌های ویتامین B6 و مکمل‌های پیروکسیدین هم به‌عنوان درمان‌های مؤثر سنگ کلیه توصیه شده‌اند.

برای افرادی که از وضعیت سلامت خوبی برخوردار هستند، جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه می‌تواند ساده و وابسته به مصرف آب باشد.

چندین آزمایش مختلف می‌تواند وجود سنگ کلیه را تأیید کند. معاینه فیزیکی می‌تواند بروز درد در کشاله ران را به‌طور کامل نشان دهد؛ این نشانه را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین روش تشخیص سنگ کلیه به حساب آورد.

تجزیه و تحلیل ادرار هم می‌تواند باعث شناسایی خون در آن شود. بد نیست بدانید آزمایش خون، تجربه و تحلیل داده‌های مرتبط با آن توسط پزشک هم می‌تواند باعث شناسایی سنگ کلیه شود.

یکی دیگر از روش‌های تشخیص سنگ کلیه، سی تی اسکن است. در حقیقت انجام این کار می‌تواند اندازه و محل دقیق سنگ کلیه را نشان دهد. همچنین سونوگرافی هم توانایی خود را در تشخیص سنگ کلیه نشان داده و می‌تواند بسیاری از عوارض ناشی از آن را هم نمایش دهد. زنان باردار باید به منظور دوری از تشعشعات غیر ضروری، سونوگرافی را جایگزین سی تی اسکن کنند.

در حالت کلی می‌توان گفت که درد، تعیین کننده زمان مراجعه شما به پزشک است. سنگ‌های کلیه کوچک‌تر ممکن است به خودی خود دفع شوند و ناراحتی بسیار کمی به وجود آورند، اما سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند باعث درد بسیار زیادتری شوند و همین مسئله باعث ایجاد خطر و بروز عوارض مختلف سلامتی شود.

در صورت بروز علائم زیر باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرد:

• درد شدید و مداوم در ناحیه کمر یا پهلو
• ادرار حاوی مقادیری از خون
• احساس سوزش در زمان ادرار
• تب و لرز
• استفراغ

کلیه‌ها مسئول اصلی ازبین‌بردن اوره و مواد معدنی اضافی از خون هستند. معمولا بدن این مواد اضافی را ازطریق ادرار دفع خواهد کرد. بااین‌حال در برخی موارد، مقادیر زیادی از این مواد معدنی در کلیه‌ها جمع خواهند شد و موجب تشکیل سنگ‌های کریستالی می‌شوند.

همان‌طور که گفته شد، امکان دارد سنگ‌های کلیه کوچک‌تر بدون هیچ مشکلی دفع شوند و باعث بروز درد نشوند. همان اندازه هم ممکن است سنگ‌های بزرگ‌تر باعث ایجاد درد شوند. عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند روی سرعت عبور و دفع سنگ کلیه تأثیرگذار باشند. در ادامه شما را با این عوامل مهم و تأثیرگذار آشنا خواهیم کرد.

اندازه سنگ کلیه نقش مهمی در عبور سریع آن از بدن ایفا خواهد کرد. در حالت کلی سنگ‌های کلیه کوچک‌تر، سریع‌تر و با درد کمتری عبور خواهد کرد. در این بخش یک جدول زمان‌بندی تقریبی مربوط به دفع سنگ کلیه را آورده‌ایم که می‌تواند راهنمای خوبی باشد:

• چیزی در حدود ۸۰ درصد سنگ‌های کلیوی کوچک‌تر از ۴ میلی‌متر با گذشت ۳۱ روز به خودی خود دفع می‌شوند.
• تقریبا ۶۰ درصد از سنگ‌های کلیه که ابعاد آن‌ها معادل ۴ الی ۶ میلی‌متر است، با گذشت ۴۵ روز و به خودی خود دفع می‌شوند.
• حدود ۲۰ درصد از سنگ‌های کلیوی که سایز آن‌ها از ۶ میلی‌متر بزرگ‌تر است، با گذشت ۱۲ ماه و به خودی خود دفع می‌شوند. بااین‌حال اگر سایز سنگ کلیه شما بزرگ است، بهتر است به‌دنبال سایر روش‌ها باشید که البته باید با پزشک مشورت کنید.

توجه داشته باشید که محل قرارگیری سنگ در کلیه هم نقش زیادی در زمان دفع و در حالت کلی امکان‌پذیر بودن این مسئله دارد. سنگ‌های کلیه که در قسمت فوقانی مجرای ادراری تشکیل می‌شود در فاصله کمی به کلیه قرار دارد. آن‌هایی که در قسمت پایین شکل می‌گیرند هم نزدیک به مثانه هستند. براساس نتایج یکی پژوهش‌های انجام شده در سال ۲۰۱۴ میلادی می‌توان گفت ۴۸ درصد از سنگ‌های نزدیک به کلیه بدون مداخله دفع خواهند شد و این درصد برای سنگ‌های نزدیک به مثانه تا ۷۹ درصد افزایش خواهد یافت.

بهترین راه برای کمک کردن و تسریع دفع سنگ کلیه، مصرف آب زیاد است. مایعات اضافی باعث ایجاد ادرار زیاد می‌شود و همین مسئله باعث تأثیر زیادی در حرکت سنگ کلیه خواهد داشت. همچنین فرد مبتلا می‌تواند برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های جدید یا جلوگیری از بزرگ‌تر شدن آن‌ها، اقدامات زیر را انجام دهد:

• محدود کردن مصرف پروتئین
• کاهش میزان مصرف کلسیم
• کاهش مصرف نمک
• افزایش مصرف مرکبات

سنگ کلیه هنگام دفع می‌تواند درد زیادی را ایجاد کند و به همین علت، مصرف برخی از داروهای بدون نسخه پزشک همانند ایبوپروفن می‌توانند در کاهش درد مؤثر باشند. در صورتی که درد ناشی از سنگ کلیه زیاد باشد، باید پس از مشورت با پزشک، داروهای خاص تجویز شده مصرف شود.

در ادامه بد نیست اشاره‌ای به روش‌های پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه هم داشته باشیم.

با اینکه ایجاد سنگ کلیه می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد و به نوع رژیم غذایی و سبک زندگی افراد وابسته است، اما روش‌هایی برای پیشگیری از آن وجود دارد که در این بخش به ۱۰ مورد از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

هنگامی که ادرار حاوی مایعات بیشتری باشد، احتمال رسوب مواد معدنی و نمک‌ها که نتیجه آن تشکیل سنگ کلیه است، کمتر خواهد بود. هر اندازه ادرار تیره‌تر باشد، یعنی بدن دچار کم آبی بیشتری شده است. زمانی‌که رنگ ادرار، زرد کمرنگ باشد، می‌توان گفت شرایط ایدئال است؛ البته فراموش نکنید که تمام سعی شما در مصرف آب باید به گونه‌ای باشد که رنگ ادرار، سفید باشد.

پزشکان معتقدند که هر فرد در طول روز باید به‌صورت میانگین، ۸ لیوان آب مصرف کند. البته تمام رنگ‌های ادرار دارای معانی خاصی هستند که بیان هر کدام از آن‌ها از حوصله این مقاله خارج است.

سدیم یا نمک می‌تواند باعث شود که بدن دچار کم آبی شود. سازمان غذا و داروهای ایالات متحده آمریکا (FDA) اعلام کرده است که بزرگسالان باید مصرف نمک خود را پایین‌تر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم در طول روز حفظ کنند؛ این میزان معادل یک قاشق چای‌خوری است.

بانوان در منزل که معمولا وظیفه مهم آشپزی را بر عهده دارند، باید به این مسئله توجه ویژه داشته باشند. مصرف نمک زیاد و درکنار آن، مصرف پایین مایعات، نتیجه‌های بسیار بدی را به‌دنبال خواهد داشت که یکی از آن‌ها می‌تواند سنگ کلیه باشد.

اضافه وزن یا چاقی می‌تواند استرس زیادی به کلیه‌ها وارد کند. بااین‌حال، کاهش وزن تدریجی بسیار مهم‌تر از کاهش وزن سریع است که قطعا خطر زیادی را به‌دنبال خواهد داشت. توجه داشته باشید که رژیم‌های غذایی سرشار از پروتئین حیوانی می‌توانند خطر سنگ کلیه را افزایش دهند.

البته این مسئله بدان معنا نیست که نباید تحت هیچ شرایطی این پروتئین‌ها را مصرف کرد، زیرا بدن انسان به این مواد غذایی هم نیاز دارد، اما باید به‌صورت مدیریت‌شده مصرف شوند تا هیچگونه مشکلی هم ایجاد نشود.

یکی از رایج‌ترین انواع سنگ کلیه شامل اگزالات کلسیم می‌شود. در یکی از مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۴ میلادی، چیزی در حدود ۴۴ هزار سنگ کلیه مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد ۶۷ درصد آن‌ها ناشی از اگزالات کلسیم هستند. معمولا پزشکان محدود کردن میزان مصرف اگزالات کلسیم را برای کسانی که در معرض سنگ کلیه قرار دارند یا کسانی که سطح اگزالات بالایی دارند، توصیه می‌کنند. مصرف کلسیم درکنار مواد غذایی سرشار از اگزالات ممکن است با اتصال مواد شیمیایی به یکدیگر قبل از رسیدن به کلیه، خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهند.

مواد غذایی که حاوی مقادیر بسیار زیادی از اگزالات هستند را می‌توان موارد زیر عنوان کرد، از جمله:

• آب گریپ فروت
• سیب زمینی
• سویا
• اسفناج
• برخی از آجیل‌ها همانند بادام زمینی
• شکلات
• چغندر
• مارچوبه
• انواع توت‌ها
• کرفس و جعفری
• غلات کامل
• چای

کافئین باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود و درنتیجه می‌تواند کم آبی را برای بدن به ارمغان آورد. پژوهشگران میزان مناسب مصرف کافئین را ۴۰۰ میلی‌گرم در طول روز عنوان کرده‌اند که حدودا معادل ۴ فنجان قهوه است. بد نیست یادآوری کنیم که نوشابه‌های خاص، شکلات‌ها، چای و سایر نوشیدنی‌های انرژی‌زا هم می‌توانند مقادیر قابل توجهی از کافئین را داشته باشند.

نتایج برخی از مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که نوشیدنی‌های حاوی شکر با فروکتوز بالا می‌توانند تأثیر زیادی در پیشرفت سنگ کلیه داشته باشند. حداقل نیمی از مصرف مایعات هر فرد باید از آب خالص باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند، همان‌طور که می‌توانند نوشیدنی‌ها و نوشابه‌ها را شیرین کنند.

با اینکه اگزالات کلسیم را می‌توان رایج‌ترین ترکیب سنگ کلیه عنوان کرد، اما مصرف اندکی کلسیم در رژیم غذایی می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه هم مؤثر باشد. بخش زیادی از لبنیات را می‌توان به‌عنوان منبع مناسبی از کلسیم به حساب آورد.

چیزی در حدود ۶۰ درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه هم دارای اسید سیتریک پایین هستند.

ادرار بسیار اسیدی می‌تواند خطر سنگ کلیه‌های اسید اوریک را افزایش دهد و حتی درد بیشتری را هم به وجود آورد. همچنین مقادیر زیاد اسید در ادرار هم کلیه‌ها را به جذب مجدد سیترات به‌جای دفع آن سوق می‌دهد. اگر با سیترات آشنا نیستید، بهتر است بدانید که می‌تواند تأثیر زیادی در دفع سنگ‌های کلیه کلسیمی داشته باشد و حتی رشد آن‌ها را هم کاهش دهد.

غذاهایی که شامل مقادیر زیادی اسید هستند را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• گوشت قرمز
• مرغ
• انواع ماهی‌ها
• بیشتر پنیرها
• تخم مرغ

توجه داشته باشید که این مواد غذایی منابع بسیار خوبی از پروتئین هستند و افراد به پروتئین نیازمند هستند. بااین‌حال و در صورتی که یک فرد به‌صورت مداوم با سنگ کلیه دست‌وپنجه نرم کند، باید میزان مصرف این مواد غذایی را تا حد ممکن کاهش یا بهتر بگوییم، مدیریت و کنترل کند.

آیا می‌دانستید که طیف وسیعی از مکمل‌ها و ویتامین‌های طبیعی دردسترس قرار دارند که می‌توانند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کنند؟

برخی از این مکمل‌ها و ویتامین‌ها را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

• پتاسیم سیترات
• ویتامین B6 که در غذاهایی همانند موز، انبه، سویا، آووکادو موجود است
• سایر ویتامین‌های گروه B همانند ریبوفلاوین، تیامین و B12
• ویتامین D
• کلسیم
• روغن ماهی

بااین‌حال، بهتر است قبل از استفاده از این مکمل‌ها و ویتامین‌ها، ابتدا با پزشک مشورت کنید تا بتوانید انتخاب صحیحی داشته باشید.