هشدار درمورد بروز اختلالات مغزی جدی در افرادی که علائم خفیف کرونا را نشان می‌دهند

دانشمندان هشدار داده‌اند که پزشکان ممکن است متوجه علائم اختلالات مغزی جدی و به‌طور بالقوه کشنده‌ی ناشی‌از ویروس کرونا نشده باشند، ازآن‌جایی که این علائم در افراد دچار بیماری خفیف یا بیماران بهبودیافته ظهور می‌کند.

متخصصان مغز و اعصاب جزئیات بیش از ۴۰ بیمار بریتانیایی مبتلا به کووید ۱۹ را منتشر کردند که عوارض آن‌ها دارای طیفی از التهاب مغز و روان‌آشفتگی تا آسیب عصب و سکته است. در برخی موارد، مشکل عصبی اولین و اصلی‌ترین نشانه‌ی بیمار بود. این موارد که در مجله‌ی Brain منتشر شد، نشان می‌داد همان‌طور که نخستین موج عفونت در بریتانیا به‌سرعت درحال پیشروی بود، افزایشی در نوعی وضعیت تهدیدکننده‌ی زندگی به‌نام التهاب حاد منتشره مغزی (ADEM) دیده می‌شد. در انستیتوی عصب‌شناسی کالج دانشگاهی لندن (UCL)، موارد ADEM از یک مورد در ماه در دوران پیش از دنیاگیری تا دو یا سه مورد در هفته در ماه‌های آوریل و مه افزایش یافت. یک زن ۵۹ ساله براثر این عارضه درگذشت.

ده‌ها بیمار دچار التهاب سیستم عصبی مرکزی بودند، ۱۰ مورد مبتلا به بیماری مغزی همراه‌با روان‌آشفتگی یا روان‌پریشی بودند، ۸ مورد سکته کرده بودند و ۸ نفر هم دچار مشکلات عصبی محیطی بودند که عمدتا به‌عنوان سندرم گیلین‌باره تشخیص داده شده بود. سندرم گیلین‌باره نوعی واکنش ایمنی است که به اعصاب حمله می‌کند و موجب فلجی می‌شود. این سندرم در ۵ درصد از موارد موجب مرگ می‌شود. مایکل زندی، نویسنده‌ی ارشد مطالعه و مشاور انستیتوی عصب‌شناسی گفت:

ما شاهد تاثیراتی از کووید ۱۹ روی مغز هستیم که پیش از این درمورد ویروس‌های دیگر ندیده‌‌ایم. آن‌چه ما درمورد برخی بیماران دچار ADEM و بیماران دیگر دیده‌ایم، این است که شاید در عین ابتلا به بیماری ریوی جزئی، مشکلات عصبی شدیدی داشته باشید و از این نظر کاملا بیمار باشید. ازنظر زیست‌شناسی، ADEM شباهت‌هایی با مولتیپل اسکلروز (ام‌اس) دارد؛ اما شدیدتر است و معمولا فقط یک بار رخ می‌دهد. برخی بیماران دچار ناتوانی‌های طولانی‌مدتی می‌شوند، برخی دیگر ممکن است به‌خوبی بهبودی حاصل کنند.

موارد مذکور به نگرانی در مورد اثرات طولانی‌مدت سلامتی کووید ۱۹ می‌افزاید که تا مدت‌ها پس از پاک شدن بدن بیمار از ویروس، او همچنان دچار مشکل تنفس و خستگی شدید است و برخی نیز به‌طور طولانی‌مدت دچار بی‌حسی، ضعف و مشکلات حافظه می‌شوند.

زندی گفت: «ما می‌خواهیم پزشکان سراسر جهان نسبت‌به این عوارض ویروس کرونا هوشیار باشند.» او از پزشکان و کارکنان بهداشت‌و‌درمان خواست تا درمورد بیماران دچار نشانه‌های شناختی، مشکلات حافظه، بی‌حسی یا ضعف با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنند. او گفت: «پیام این است که همه‌ی این موارد را به جنبه‌های روانی بهبودی ارتباط ندهیم. به‌نظر می‌رسد که در این بیماری مغز درگیر باشد.»

طیف کامل اختلالات مغزی ناشی‌از کووید ۱۹ ممکن است هنوز به‌طور کامل مشخص نشده باشد، زیرا بسیاری از بیماران بستری شده در بیمارستان‌ها چنان بیمار هستند که نمی‌توانند تحت اسکنرهای مغزی یا رویه‌های دیگر قرار گیرند. زندی گفت: «آنچه اکنون واقعا نیاز داریم، پژوهش بهتر درزمینه‌ی چیزی است که درون مغز رخ می‌دهد.»

یکی از نگرانی‌ها آن است که ویروس بتواند در بخشی از جمعیت آسیبی مغزی نامحسوسی برجای گذارد که اثر آن در سال‌های بعد معلوم شود. چیزی که ممکن است در پی دنیاگیری آنفولانزای سال ۱۹۱۸ رخ داده باشد. در آن زمان، به‌نظر می‌رسید که تا یک میلیون نفر دچار بیماری مغزی شده باشند.

زندی گفت: «این نگرانی وجود دارد که یک همه‌گیری پنهانی بتواند پس از کووید رخ دهد. شاید اثرات را با تأخیر روی مغز ببینید؛ زیرا ممکن است اثرات بیماری درحال‌حاضر نامحسوس باشد، اما به‌آرامی طی سال‌های آینده مشخص شود، اما اکنون برای قضاوت خیلی زود است. ما امیدواریم که چنین چیزی اتفاق نیافتد؛ اما وقتی چنین دنیاگیری بزرگی بخش زیادی از جامعه را تحت‌تأثیر قرار داده، این چیزی است که باید نسبت‌به آن هوشیار باشیم.»

دیوید استرین، مدرس ارشد بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه اکستر گفت که به‌نظر می‌رسد تنها تعداد کمی از بیماران عوارض عصبی جدی را تجربه کنند و برای درک شیوع آن‌ها نیاز به پژوهش‌های بیشتری است. او گفت: «همان‌طور که ما تهیه‌ی برنامه‌های توان‌بخشی پس از کووید ۱۹ را آغاز می‌کنیم، این موضوع نیز بسیار مهم است. ما قبلا دیده‌ایم که ممکن است برخی از مبتلایان به کووید ۱۹ نیاز به دوره‌ی توان‌بخشی طولانی‌مدت داشته باشند، هم توان‌بحشی جسمی مانند ورزش و هم توان‌بخش مغزی. لازم است که درمورد اثر این عفونت روی مغز اطلاعات بیشتری کسب کنیم.»