آیا خوردن ماهی از مغز دربرابر آلودگی هوا محافظت می‌کند؟
طبق پژوهشی جدید که نتایج آن ۱۵ ژوئیه‌ی ۲۰۲۰ در مجله‌ی Neurology منتشر شد، زنان مسنی که در هفته بین یک یا دو وعده ماهی کبابی یا تنوری یا صدف می‌خورند، به‌اندازه‌ی کافی اسید چرب امگا ۳ دریافت می‌کنند و آثار آلودگی هوا روی مغز آن‌ها کمتر است.
طبق یافته‌های پژوهشگران روی زنان مسنی که در نواحی آلوده زندگی می‌کنند، در‌صورتی‌که اسید چرب امگا ۳ خون در بدن این افراد کم باشد، با اختلال‌های مغزی بیشتری روبه‌رو می‌شوند. کا هی، از دانشگاه کلمبیای نیویورک و یکی از نویسندگان این مقاله، بیان می‌کند:
ماهی منبعی غنی از اسید چرب امگا ۳ است و به‌راحتی می‌توان آن را به برنامه‌ی غذایی اضافه کرد. اسیدهای چرب امگا ۳ برای مبارزه با ورم مغزی و حفظ ساختار مغز در سال‌خوردگی اهمیت دارند. همچنین، این اسیدها می‌توانند آسیب‌های مغزی نوروتوکسین‌ها (سم‌های عصبی) مثل قلع و جیوه را کاهش دهند. ناگفته نماند نوروتوکسین‌ها در آلودگی هوا هم مؤثرند، پس آیا می‌توان اسیدهای چرب امگا ۳ را راه مؤثری برای مبارزه با آن‌ها در نظر گرفت؟
در پژوهش یادشده، ۱،۳۱۵ زن با میانگین سنی ۷۰ سال شرکت کردند که از ابتدا مشکل زوال عقلی نداشتند. این گروه پرسشنامه‌هایی درباره‌ی برنامه‌ی غذایی و فعالیت فیزیکی و تاریخچه‌ی پزشکی تکمیل کردند. پژوهشگران از پرسشنامه‌ی غذایی برای محاسبه‌ی میانگین مصرف ماهی هر شرکت‌کننده در هفته استفاده کردند. انواع ماهی شامل ماهی تنوری یا گریل‌شده، کنسرو ماهی، سالاد ماهی، ماهی تابه‌ای و صدف غیرسوخاری هستند. در این مطالعه، ماهی سوخاری در نظر گرفته نشده است؛ زیرا سرخ‌کردن به اسیدهای چرب امگا ۳ آسیب می‌زند.
پژوهشگران برای بررسی تأثیر آلودگی هوا روی شرکت‌کنندگان از آن‌ها نشانی پرسیدند. سپس برای اندازه‌گیری نواحی مختلف مغزی ازجمله ماده‌ی سفید، از مغز شرکت‌کنندگان اسکن MRI (پردازش تصویر رزونانس مغناطیسی) گرفتند. ماده‌ی سفید مغز ترکیبی از فیبرهای عصبی است که سیگنال‌هایی را به مغز و هیپوکامپوس، ناحیه‌ی مرتبط با حافظه، ارسال می‌کنند.
پژوهشگران پس از بررسی سن، میزان تحصیلات، اعتیاد به دخانیات و معیارهای دیگری تأثیرگذار بر کوچک‌شدن مغز، متوجه شدند حجم ماده‌ی سفید در زنان برخوردار از بیشترین میزان اسید چرب امگا ۳ در خون بیشتر است. حجم ماده‌ی سفید در این افراد به ۴۱۰ سانتی‌مترمکعب و در گروه دیگر به ۴۰۳ سانتی‌مترمکعب می‌رسد. پژوهشگران متوجه شدند به‌ازای یک‌چهارم افزایش سطح آلودگی هوا، حجم میانگین ماده‌ی سفید در افراد دارای امگا ۳ کمتر به‌اندازه‌ی ۱۱.۵۲ سانتی‌متر مکعب کوچک‌تر می‌شود و برای افراد دارای امگا ۳ بیشتر، تنها ۰/۱۲ سانتی‌مترمکعب کاهش می‌یابد. شایان ذکر است حجم هیپوکامپوس در زنان با سطح بیشتر امگا ۳، بیشتر است. هی اعتقاد دارد:
یافته‌ها نشان می‌دهند سطح بیشتر اسید چرب امگا ۳ در خون که با مصرف ماهی جذب می‌شود، تأثیر زیادی بر حفظ حجم مغزی در زنان سال‌خورده می‌گذارد و می‌تواند از آن‌ها دربرابر آثار سمی آلودگی هوا محافظت کند. البته این پژوهش صرفا به رابطه‌ی بین حجم مغزی و خوردن ماهی پرداخته است و ثابت نمی‌کند مصرف ماهی حجم مغز را حفظ می‌کند. همچنین، پژوهش‌های متعدد به وجود سم‌های محیطی در برخی گونه‌های ماهی اشاره کرده‌اند؛ بنابراین، باید درباره‌ی نوع ماهی مصرفی و اضافه‌کردن آن به برنامه‌ی غذایی با پزشک مشورت کرد.
این پژوهش به زنان سفیدپوست مسن محدود بود؛ بنابراین، نمی‌توان نتایج را به گروه‌های دیگر تعمیم داد. همچنین، پژوهشگران فقط میزان آلودگی در سنین پیری را بررسی کردند و اطلاعاتی از میزان آلودگی در سنین جوانی نداشتند؛ درنتیجه، پژوهش‌های آینده باید آلودگی را در طول عمر افراد مطالعه کند.
نظرات