تشخیص آسیب قلبی در بیشتر بیماران بهبودیافته از کووید 19

براساس نتایج پژوهش‌های جدید، ویروس کرونای عامل کووید ۱۹ می‌تواند با التهاب پیشرونده که تا چند ماه پس از بهبودی تشخیص‌پذیر است، حتی در بیمارانی که در ابتدا دچار شکل خفیفی از بیماری هستند، مستقیما به عضلات قلبی‌عروقی آسیب برساند.

درحالی‌که بیشتر توجه ما به حجم مرگ‌و‌میر ناشی‌از کووید ۱۹ جلب شده است، اکنون که ۶ ماه است درگیر این دنیاگیری هستیم و پژوهشگران در حال دیدن علائمی از مشکلات سلامتی مزمن در بیماران بهبودیافته هستند. به‌تازگی، پزشکان کسب دانش درباره‌ی پیامدهای سلامتی ماندگار این ویروس جدید را شروع کرده‌اند و دو مطالعه‌ی جدید بینش‌هایی درباره‌ی اثرهای قلبی‌عروقی کووید ۱۹ فراهم می‌کند.

ماه مارس، به‌سرعت آشکار شد احتمال ابتلای بیماران دچار بیماری‌های زمینه‌ای قلبی‌عروقی به کووید ۱۹ بیشتر است؛ اگرچه مشخص نبود آیا ویروس مستقیما به سلول‌های میوکارد آسیب می‌رساند یا آسیب قلبی‌عروقی طولانی‌مدتی پس از بهبودی وجود دارد.

اولین مطالعه ۱۰۰ بیمار بهبودیافته از کووید ۱۹ (با میانگین سنی ۴۹ سال) را تقریبا ۷۱ روز پس از تشخیص اولیه بررسی کرد. این مطالعه با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی قلبی‌عروقی (CMR) ناهنجاری‌های قلبی‌عروقی را در ۷۸ درصد از بیماران بهبودیافته تشخیص داد. همچنین، علائم التهاب میوکارد در ۶۰ درصد از افراد دیده می‌شد. این نتایج با گروه کنترل مقایسه شد که سالم بودند و در همین طیف سنی قرار داشتند. این افراد قبل از بروز کووید ۱۹ دچار بیماری قلبی‌عروقی نبودند و نکته‌ی درخور‌توجه اینکه تنها ۳۳ درصد از گروه مطالعه‌شده در دوره‌ی عفونت کووید ۱۹ به بستری‌شدن نیاز داشتند. این موضوع نشان می‌دهد بدون توجه به‌شدت بیماری یا وجود هرگونه مشکل قبلی، ظاهرا درجه‌ای از آسیب قلبی‌عروقی حاصل از بیماری وجود داشته باشد. پژوهشگران در مطالعه‌ی خود می‌نویسند: «یافته‌های ما نشان می‌دهد شرکت‌کنندگانی که از قبل دچار مشکلات قلبی‌عروقی نبودند و عمدتا در خانه بهبود می‌یافتند، درگیری التهابی قلبی مکرر داشتند که ازنظر شدت و وسعت مشابه زیرگروه بستری‌شده در بیمارستان بود.»

دومین مطالعه‌ بافت قلبی جمع‌آوری‌شده هنگام کالبدشکافی ۳۹ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ را بررسی کرد. میانگین سنی این بیماران ۸۵ سال و شایع‌ترین علت مرگ آن‌ها ذات‌الریه اعلام شده بود. آثاری از ویروس عامل کووید ۱۹، یعنی SARS-CoV-2، در بافت قلب بیش ‌از ۶۰ درصد از افراد بررسی‌شده دیده شد. ۱۶ نفر از این افراد هنگام مرگ میزان چشمگیری از ویروس را در بافت قلب خود داشتند.

بازهم باید گفت در این مرحله شواهدی وجود ندارد که نشان دهد وجود ویروس در بافت قلب به این معنا است که بیماری اثرهای قلبی‌عروقی منفی طولانی‌مدتی دارد؛ اما دو مطالعه همراه هم نشان می‌دهند ویروس جدید مطمئنا روی قلب اثر دارد.

جان سوارتسبرگ، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، می‌گوید این موضوع در حال آشکارشدن است که کووید ۱۹ چیزی بیش از بیماری تنفسی است و عوارض بلندمدتی دارد که هنوز دیده نمی‌شود. سوارتسبرگ معتقد است:

اکنون، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ویروس مستقیما به سلول‌های عضله‌ی قلبی حمله می‌کند و نیز شواهدی در دست است که طوفان سیتوکینی که ویروس در بدن آغاز می‌کند، نه‌تنها به ریه‌ها، بلکه به قلب نیز آسیب می‌زند. ما نمی‌دانیم اثرهای بلندمدت آن چه می‌تواند باشد؛ اما ممکن است این باشد که جمعیتی را خواهیم داشت که از کووید ۱۹ جان سالم به در برده‌اند؛ ولی درادامه دچار مشکلات قلبی مزمن می‌شوند.

کلاید یانسی و گرگ فونارو، از مسئولان مجله‌ی JAMA Cardiology، در تفسیری که همراه دو مطالعه‌ی جدید منتشر شد، انجام پژوهش‌های فوری را برای درک بهتر عوارض قلبی‌عروقی مرتبط با کووید ۱۹ خواستار شدند. به‌عقیده‌ی آن‌ها، ممکن است لازم باشد برای جنبه‌ی دیگری از دنیاگیری آمادگی کسب کنیم. یانسی و فونارو می‌نویسند:

نمی‌خواهیم اضطراب بیشتری ایجاد کنیم؛ بلکه می‌خواهیم باعث آغاز پژوهش‌هایی برای تأیید یا رد این یافته شویم. اگر ارزیابی‌ها نشان‌دهنده‌ی بروز نارسایی‌های قلبی جدید در بیماران بهبودیافته از کووید ۱۹ باشد، می‌توان گفت بحران کووید ۱۹ فروکش نکرده است؛ بلکه به‌شکل نارسایی قلبی و دیگر مشکلات قلبی مزمن تغییر شکل خواهد داد.

نتایج پژوهش‌های مذکور در مجله‌ی JAMA Cardiology منتشر شده است.