غذاهای فوق فرآوری‌شده با تسریع پیری در سطح مولکولی ارتباط دارند
دانشمندان در کنفرانسی که اخیرا درمورد چاقی برگزار شد، گزارش کردند که مصرف سه وعده یا بیشتر از غذاهای فوق‌فرآوری شده در طی روز احتمال کوتاه‌تر بودن تلومر را نسبت‌به کسانی که به‌ندرت سراغ چنین غذاهایی می‌روند، دوبرابر می‌کند. تلومرها رشته‌هایی از DNA و پروتئین هستند که در انتهای کروموزوم‌ها یافت می‌شوند. تلومرهای کوتاه نشانه‌ای از پیری بیولوژیکی در سطح سلولی هستند و این مطالعه نشان می‌دهد که رژیم غذایی محرکی درجهت تسریع پیری سلول است. البته نویسندگان هشدار دادند درحالی‌که این همبستگی قوی است، رابطه‌ی سببی میان مصرف غذاهای به‌شدت فرآوری‌شده و کوتاه شدن تلومرها در حد حدس است.
هر سلول انسان دارای ۲۳ جفت کروموزوم است که حاوی کد ژنتیکی ما هستند. تلومرها اطلاعات ژنتیکی را حمل نمی‌کنند؛ اما برای حفظ ثبات و انسجام کروموزوم‌ها حیاتی هستند. همان‌طور که پیرتر می‌شویم، تلومرها به‌طور طبیعی کوتاه‌تر می‌شوند؛ زیرا با هر بار تقسیم سلول، بخشی از تلومر از بین می‌رود. مدت‌ها است که کاهش طول تلومر به‌عنوان شاخصی از پیری بیولوژیکی شناخته می‌شود. دانشمندان دانشگاه ناوارا در اسپانیا می‌خواستند ارتباط مشکوک میان مصرف مداوم غذاهای به‌شدت فرآوری‌شده بی‌کیفیت و کوتاه شدن تلومرها را بررسی کنند. مطالعات گذشته به ارتباط احتمالی میان نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند، گوشت‌های فرآوری‌شده و سایر غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع و قند اشاره کرده بودند؛ اما یافته‌های آن‌ها غیرقطعی بوده است.
غذاهای فوق فرآوری‌شده، مواد تولیدشده صنعتی هستند که از ترکیبی از روغن‌ها، چربی‌ها، قندها، نشاسته و پروتئین‌ها تشکیل شده‌اند که حاوی مواد غذایی طبیعی کمی بوده یا اصلا دارای این نوع مواد غذایی نیستند. آن‌ها اغلب حاوی طعم‌دهنده‌های مصنوعی، رنگ‌دهنده‌ها، امولسیفایرها، مواد نگهدارنده و افزودنی‌های دیگری هستند که موجب افزایش ماندگاری و حاشیه سود می‌شود. اگرچه همین خصوصیات به این معنا است که این غذاها درمقایسه‌با غذاهای کمترفرآوری شده ازنظر غذایی فقیر هستند.
مطالعات گذشته، همبستگی‌های قوی را میان غذاهای فوق فرآوری‌شده و فشار خون بالا، چاقی، افسردگی، دیابت نوع ۲ و برخی انواع سرطان‌ها نشان داده است. این شرایط اغلب مرتبط با سن هستند و مشخص شده است با استرس اکسیداتیو و التهاب که روی طول تلومر اثر می‌گذارند، ارتباط دارند.
پژوهشگران داده‌های سلامتی حدود ۹۰۰ فرد دارای سن ۵۵ سال و بیشتر را مورد بررسی قرار دادند. نمونه‌های DNA این افراد در سال ۲۰۰۸ گرفته شده بود و پس از آن، هر دو سال یک بار پرسش‌نامه‌های مفصلی را درمورد عادات غذاخوردن خود تکمیل می‌کردند. شرکت‌کنندگان مطالعه بسته به میزان مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده به‌طور مساوی به چهار گروه تقسیم شدند. احتمال داشتن سابقه‌ی خانوادگی بیماری قلبی‌عروقی، دیابت و چربی خون ناهنجار در کسانی که در گروه مصرف بالا قرار داشند، بیشتر بود. آن‌ها همچنین مقادیر کمتری از غذهای مرتبط با رژیم غذایی مدیترانه‌ای (فیبر، روغن زیتون، میوه‌ها، سبزیجات و آجیل) مصرف می‌کردند. درمقایسه‌با گروهی که کمترین غذاهای فوق فرآوری‌شده را مصرف می‌کردند، احتمال داشتن تلومرهای کوتاه در سه گروه دیگر بیشتر بود.
نتایج این پژوهش در مجله‌ی American Journal of Clinical Nutrition منتشر شده است.
نظرات