نتایج یک مطالعه: رایج‌ترین داروی مسکن جهان باعث بروز رفتارهای پرخطر می‌شود

براساس نتایج مطالعه‌ای که تغییر در رفتار افراد را تحت اثر داروی بدون نسخه‌ی رایج استامینوفن مورد سنجش قرار داده است، این دارو باعث افزایش ریسک‌پذیری می‌شود. استامینوفن با نام پاراستامول نیز شناخته می‌شود و تحت نام‌های تجاری تیلنول و پانادول به فروش می‌رسد. بالدوین وی، دانشمند عصب‌شناس دانشگاه ایالتی اوهایو می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد استامینوفن موجب می‌شود افراد هنگام فعالیت‌های پرخطر، احساسات منفی کمتری داشته باشند. باتوجه‌به این مسئله که تقریبا ۲۵ درصد مردم آمریکا هر هفته استامینوفن مصرف می‌کنند، کاهش درک خطر و افزایش ریسک‌پذیری می‌تواند اثرات مهمی بر جامعه داشته باشد.»

یافته‌های مطالعه‌ی جدید به شواهد موجود می‌افزاید که نشان می‌دهد اثرات استامینوفن روی کاهش درد به فرایندهای روانشناختی مختلف نیز کشیده می‌شود و باعث کاهش قدرت پذیرش احساسات آسیب، تجربه‌ی همدلی کمتر و حتی تضعیف عملکردهای شناختی می‌شود. پژوهش جدید نشان می‌دهد هنگام مصرف استامینوفن توانایی عاطفی فرد در درک و ارزیابی خطر می‌تواند دچار اختلال شود. گرچه این اثرات ممکن است ناچیز باشد، باتوجه‌به اینکه استامینوفن، رایج‌ترین ترکیب دارویی در آمریکا است که در بیش از ۶۰۰ نوع مختلف از داروهای بدون نسخه و با نسخه وجود دارد، قطعا ارزش توجه کردن را دارد.

وی و گروهش در مجموعه‌ای از آزمایش‌ها که شامل بیش از ۵۰۰ دانشجو به‌عنوان شرکت‌کننده می‌شد، به مطالعه‌ی این موضوع پرداختند که چگونه یک دوز ۱۰۰۰ میلی‌گرمی از استامینوفن روی رفتار ریسک‌پذیری اثر می‌گذارد. در این مطالعه شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه استامینوفن دریافت کردند و به گروه دیگر دارونما داده شد (شرکت‌کنندگان نمی‌دانستند کدام‌یک را دریافت کرده‌اند). در هر یک از آزمایش‌ها، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا بالون بی‌بادی را روی صفحه‌ی کامپیوتر باد کنند و با هر باد پولی خیالی به‌دست آورند. دستورالعمل آن‌ها به دست آوردن پول بیشتر با باد کردن بالون تا بیشترین حد ممکن بود؛ اما درعین‌حال باید مراقب می‌بودند که بالون نترکد وگرنه تمام پول آن‌ها از دست می رفت.

شرکت‌کنندگان علاوه‌بر شبیه‌سازی بالون نظرسنجی‌هایی را نیز پر کردند. در این نظرسنجی‌ها سطوح خطری که آن‌ها در سناریوهای فرضی مختلف درک می‌کردند (مانند شرط‌بندی درآمد یک روز در رویدادی ورزشی، پرش بانجی از پلی بلند یا راندن اتومبیل بدون کمربند ایمنی)، درجه‌بندی می‌شد. در یکی از نظرسنجی‌ها، به‌نظر می‌رسید مصرف استامینوفن خطر ادارک‌شده را درمقایسه‌با گروه کنترل کاهش داده باشد؛ اگرچه در نظرسنجی مشابه دیگر این اثر دیده نشد. پژوهشگران براساس میانگین نتایج آزمایش‌های مختلف، چنین نتیجه‌گیری کردند که حتی اگر اثر مشاهده‌شده کم باشد، رابطه‌ی معناداری میان مصرف استامینوفن و انتخاب خطر بیشتر وجود دارد.

البته پژوهشگران مطالعه‌ی جدید اذعان می‌کنند که اثرات دارو بر رفتار ریسک‌پذیری می‌تواند ازطریق فرایندهای روانشناختی دیگر نظیر کاهش اضطراب نیز تفسیر شود. آن‌ها توضیح می‌دهند: «این امکان وجود دارد که با افزایش اندازه‌ی بالون، افرادی که در گروه دارونما قرار دارند، درمورد احتمال ترکیدن آن اضطراب بیشتری داشته باشند. وقتی سطح اضطراب آن‌ها زیاد شود، آزمایش را به پایان می‌رسانند. استامینوفن ممکن است این اضطراب را کاهش داده و بنابراین به ریسک‌پذیری بالاتری منجر شود.»

پژوهشگران می‌گویند توضیحات روانشناختی دیگر برای این پدیده و نیز بررسی مکانیسم‌های زیستی مسئول اثرات استامینوفن روی انتخاب‌های افراد در چنین موقعیت‌هایی باید در پژوهش‌های آینده مورد توجه قرار گیرد. حین مطالعه‌ی این اثرات، دانشمندان فرصت‌هایی برای بررسی بیشتر و گسترده‌تر نقش و اثربخشی استامینوفن در تسکین درد خواهند داشت. مطالعات سال‌های اخیر نشان داده‌اند در بسیاری از سناریوهای پزشکی این دارو در تسکین درد بی‌اثر است و علاوه‌بر‌این با خطر بروز مشکلات سلامتی دیگر نیز همراه است.

با وجود اهمیت این یافته‌ها، استامینوفن همچنان یکی از پرمصرف‌ترین داروهای جهان است که ازسوی سازمان جهانی بهداشت به‌عنوان یک داروی ضروری درنظر گرفته می‌شود و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها نیز توصیه می‌کند درصورتی‌که مشکوک به ابتلا به کووید ۱۹ هستید، آن را مصرف کنید.

وی می‌گوید باتوجه‌به آنچه ما درمورد استامینوفن دریافته‌ایم، شاید بهتر باشد درمورد برخی از توصیه‌ها تجدیدنظر کنیم. وی می‌گوید: «شاید فرد مبتلا به علائم خفیف کووید ۱۹، درصورت مصرف استامینوفن، ترک خانه و ملاقات با دیگران را به‌عنوان کار خطرناکی درنظر نگیرد. برای بررسی تأثیر استامینوفن و دیگر داروهای بدون نسخه روی انتخاب‌ها و خطراتی که می‌پذیریم، باید پژوهش‌های بیشتری انجام دهیم.»

نتایج این پژوهش در مجله‌ی Social Cognitive and Affective Neuroscience گزارش شد.