چرا نباید نگران مطالعاتی باشیم که کاهش آنتی بادی ویروس کرونا را با گذشت زمان نتیجه می‌گیرند
پژوهشگران روز دوشنبه گزارش کردند که نسبتی از مردم بریتانیا که دارای آنتی‌بادی‌های قابل تشخیص ویروس کرونا بودند، طی سه‌ماهه‌ی تابستان حدود ۲۷ درصد کاهش پیدا کرد و موجب ترس از این مسئله شد که ایمنی دربرابر ویروس کرونا کوتاه‌مدت باشد. اما متخصصان متعددی بیان داشتند که این نگرانی‌ها افراط‌آمیز هستند.
کاهش سطح آنتی‌بادی‌ها پس از اینکه بدن عفونتی را پاک‌سازی می‌کند، طبیعی است اما سلول‌های ایمنی، خاطره‌ای از ویروس را با خود حمل می‌کنند و می‌توانند درصورت نیاز آنتی‌بادی‌های تازه‌ای بسازند. اسکات هنسلی ایمونولوژیست دانشگاه پنسیلوانیا گفت:
برخی از این عناوین احمقانه هستند. کاهش سطوح آنتی‌بادی پس از برطرف شدن عفونت حاد نشانه‌ای از پاسخ ایمنی سالم و طبیعی است. این بدان معنا نیست که افراد دیگر آنتی‌بادی ندارند و نیز به آن معنا نیست که آن‌ها از حفاظتی برخوردار نیستند.
پژوهش مذکور همچنین نگرانی‌هایی درمورد توانایی واکسن‌ها برای کمک به جامعه در دستیابی به ایمنی جمعی ایجاد کرد. ایمنی جمعی نقطه‌ای است که در آن تعداد کافی از افراد دربرابر ویروس از مصونیت برخوردار هستند که مانع از شیوع آن شوند. خیلی زود است که بدانیم ایمنی دربرابر ویروس کرونای جدید چقدر دوام دارد و اینکه آیا ممکن است افراد پس از چندین ماه تا یک سال پس از اولین نبرد با ویروس، دوباره عفونی شوند. کارشناسان می‌گویند نگرانی درمورد واکسن‌ها نیز بی‌مورد است. شین کروتی، ویروس‌شناس مؤسسه ایمونولوژی لا هویا گفت: «واکسن لازم نیست که از عفونت طبیعی تقلید یا آن را منعکس کند. قطعا من مردم را با این داده‌ها نمی‌ترسانم.»
نتایج جدید شیوع آنتی‌بادی‌های ویروس کرونا را در کل جمعیت و نه در افراد خاص، نشان می‌دهد. چندین مطالعه که سطوح آنتی‌بادی‌ها را در افراد دنبال کرده‌اند، نشان داده‌اند که پس از قدری کاهش اولیه، سطوح آنتی‌بادی برای حداقل ۴ تا ۷ ماه ثابت می‌ماند.
گزارش بریتانیایی براساس سه نوبت آزمایش خون آنتی‌بادی است که روی ۳۵۰ هزار فرد انتخاب‌شده به‌طور تصادفی از ۲۰ جون تا ۲۸ سپتامبر انجام شده است. شرکت‌کنندگان خود را در خانه با استفاده از روش ایجاد خراش روی انگشت و آزمایش خون (که مانند تست بارداری نتیجه‌ی مثبت یا منفی را نشان می‌دهد) آزمایش کردند.
پژوهشگران گزارش کردند طی دوره‌ی سه‌ماهه، نسبت افراد دارای آنتی‌بادی‌های قابل تشخیص در خون از ۶ درصد به ۴/۸ درصد کاهش پیدا کرده بود. کمترین کاهش در افراد ۱۸ تا ۲۴ ساله و بیشترین کاهش در افراد دارای سن بالاتر از ۷۵ سال دیده می‌شد. دکتر آنتونیو برتولتی ویروس‌شناس دانشکده پزشکی Duke–NUS در سنگاپور خاطرنشان کرد: «با نگاهی متفاوت به داده‌ها درمی‌یابیم که حدود ۷۳ درصد از افرادی که در اوایل آنتی‌بادی داشتند، با گذشت چند ماه هنوز هم نتیجه‌ی مثبت داشتند. این کاهش قابل‌توجهی نیست.»
همچنین آنتی‌بادی‌ها تنها یکی از بازوهای سیستم ایمنی هستند و اندازه‌گیری آن‌ها از همه آسان‌تر است. حداقل سه شاخه‌ی دیگر از سیستم ایمنی وجود دارد که می‌تواند بیماری را دفع کند، بنابراین سطوح آنتی‌بادی تصویر کامل را نشان نمی‌دهد. دکتر پل الیوت، همه‌گیرشناس کالج سلطنتی لندن که هدایت پروژه را برعهده داشته است، گفت: «این کل پاسخ ایمنی نیست. وقتی بدن با پاتوژنی رو‌به‌رو می‌شود، به‌سرعت آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که مهاجم را شناسایی می‌کنند. وقتی عفونت برطرف می‌شود، سطوح آن‌ها کاهش پیدا می‌کند که علل کاملا معقولی دارد. دکتر هنسلی گفت: «سیستم لنفاوی ما که سلول‌های ایمنی در آن قرار دارند، فضای محدودی دارد.»
بسته به نوع آزمایشی که استفاده می‌شود، مقدار آنتی‌بادی‌هایی که در خون در گردش است، ممکن است برای سیگنال مثبت کافی نباشد. آزمایش مورد استفاده در این مطالعه دارای حساسیت ۸۴/۴ درصد است که کاملا کمتر از آزمایش‌های آزمایشگاهی است که حساسیت آن‌ها حدود ۹۹ درصد است. این بدان معنا است که افرادی که سطوح آنتی‌بادی در آن‌ها کم باشد، با این آزمایش شناسایی نمی‌شوند. برای مثال، ممکن است افراد دارای علائم خفیف یا بدون علامت نسبت‌به افراد مبتلا به بیماری شدید آنتی‌بادی‌های کمتری تولید کرده باشند.
بیشتر افراد دارای نتایج مثبت در ماه مارس یا آوریل یعنی در اوج شیوع کووید ۱۹ در بریتانیا، بیمار بودند اما حدود ۳۰ درصد هیچ علائمی از کووید ۱۹ را به خاطر نمی‌آوردند. حتی کاهش ناچیزی در مقدار آنتی‌بادی‌ها ممکن است سطوح آنتی‌بادی‌ها را به کمتر از محدوده‌ی تشخیص برساند. دکتر الیوت گفت: «ما می‌گوییم پاسخ آنتی‌بادی‌ها به زیر آستانه‌ی تشخیص کاهش یافته است. این موضوع برای کسی که در این زمینه کار می‌کند، عجیب نیست.»
داده‌های حاصل‌از مطالعات انجام‌شده روی میمون‌ها نشان می‌دهد سطوح پایین آنتی‌بادی حتی اگر مانع از عفونت مجدد نشود، می‌تواند از بیماری شدید پیشگیری کند. حتی اگر سطوح آنتی‌بادی در گردش، قابل تشخیص نباشد، بدن خاطره‌ی پاتوژن را حفظ می‌کند و اگر دوباره با ویروس مواجه شود، سلول‌های بالون‌مانندی که در مغز استخوان زندگی می‌کنند، می‌توانند طی چند ساعت مقادیر زیادی آنتی‌بادی تولید کنند.
تعداد بسیار کمی از افراد ممکن است هیچ آنتی‌بادی نسازند. اما حتی آن افراد ممکن است دارای نوعی از سلول‌های ایمنی باشند که سلول‌های T نامیده می‌شوند و می‌توانند ویروس را شناسایی کرده و آن را از بین ببرند.
براساس چندین مطالعه‌ی اخیر، بیشتر افرادی که به ویروس کرونا آلوده می‌شوند، پاسخ‌های سلولی پایداری نشان می‌دهند. دکتر کروتی گفت بعید است که سلول‌های T از عفونت پیشگیری کنند اما حداقل ممکن است با کاستن از شدت حمله، از ابتلا به بیماری شدید ممانعت کنند. او گفت باتوجه‌به این موارد، تفسیر سطوح پایین آنتی‌بادی به‌عنوان «ناپدید شدن ایمنی» یا «عدم اثربخشی واکسن‌های ویروس کرونا»، اشتباه است. برای مثال، ویروس پاپیلوم انسانی موجب پاسخ ایمنی ضعیف و تولید آنتی‌بادی کم می‌شود. اما واکسن با یک بار ایمن‌سازی موجب تولید آنتی‌بادی‌هایی می‌شود که در افراد دارای سن بیش از ۱۰ سال تا ۹۹ درصد محافظ هستند. وی افزود: «واکسن‌ها همچنین می‌توانند به گونه‌ای طراحی شوند تا نسبت‌به عفونت طبیعی پاسخ بسیار قوی‌تر را موجب شوند.»
گرچه بسیاری از افراد از تفاسیر مطالعه‌ی بریتانیایی انتقاد می‌کنند، برخی کارشناسان می‌گویند نتایج مطالعه نگاه اجمالی جالبی به شیوع آنتی‌بادی‌ها در سطح جمعیت است. همین گروه پژوهشی درحال آزمایش صدها فرد برای حضور ویروس هستند. دکتر الیوت گفت این مطالعات همراه‌با هم ابزار قدرتمندی را برای سیاست‌گذاران فراهم می‌کنند تا بتوانند وسعت همه‌گیری را در یک کشور تعیین کنند.