ورزش با سوخت‌رسانی به سیستم ایمنی، سرطان را مهار می‌کند

بس از فعالیت بدنی شدید، افزایش سطح متابولیت‌های خاصی مانند لاکتات، ممکن است سلول‌های ایمنی مهم موجود در خون را تغذیه کند. این نتایج عمدتا بر اساس آزمایش‌هایی است که روی موش‌ها انجام شده؛ اما آزمایش‌های اولیه در مردان نشان می‌دهد ممکن مکانیسم مشابهی است در انسان نقش داشته باشد. هلن راﻧﺪﮐﻮﯾﺴـﺖ، پژوهشگر سرطان در مؤسسه کارولینسکا در سوئد، می‌گوید: «پژوهش ما نشان می‌دهد ورزش روی تولید مولکول‌ها و متابولیت‌های مختلفی که سلول‌های ایمنی مبارزه‌کننده با سرطان را فعال می‌کنند، اثر می‌گذارد و از این طریق رشد سرطان را مهار می‌کند.»

پژوهش‌های گذشته نشان داده‌اند که ورزش با اندکی کاهش خطر تشکیل تومور در مثانه، سینه، روده بزرگ، کلیه و معده همراه است و شواهد بالینی محکمی داریم که نشان می‌دهند حرکت بدنی می‌تواند به برخی بیماران کمک کند بر بیماری غلبه کنند و بهبود یابند. ورزش حتی ممکن است طول عمر آن‌ها را بیشتر کند. پژوهش‌هایی که روی حیوانات انجام شده، نتایج مشابهی نشان داده است: فعالیت بدنی منظم به طریقی از رشد تومورهای بدخیم می‌کاهد.

هنوز مکانیسم پشت‌صحنه‌ی این ارتباط مشخص نشده است. مزایای ورزش جسمی در زمینه‌ی مبارزه با سرطان ممکن است با تغییر در وزن بدن، هورمون‌ها یا سیستم ایمنی افراد مرتبط باشد. در پژوهش جدید احتمال آخر مورد بررسی قرار می‌گیرد. پژوهشگران موش‌ها را به دو گروه تقسیم کردند (گروهی که به چرخ گردان دسترسی داشتند و گروهی که به ابزاری برای فعالیت بدنی دسترسی نداشتند) و متوجه شدند رشد سرطان در موش‌هایی که به‌طور مرتب ورزش می‌کردند، آهسته‌تر است و این موش‌ها نرخ ماندگاری بالاتری دارند.

به ‌نظر می‌رسد این تغییرات با لاکتات ارتباط داشته باشد؛ لاکتات متابولیتی است که هنگام ورزش در عضلات تولید و وارد جریان خون می‌شود. در موش‌ها، متابولیت‌های مرتبط با ورزش پس از ورزش تا ۸ برابر افزایش پیدا می‌کرد. همان‌طور که انتظار می‌رفت، سلول‌های T موجود در خون افزایش میزان جذب این عامل را نشان می‌دادند.

نتایج مطالعه‌ی جدید از یافته‌های مطالعه‌ی پیشین حمایت می‌کند که برخی از نویسندگان مطالعه‌ی جدید در آن مشارکت داشتند. مطالعه‌ی مذکور نشان می‌داد لاکتات می‌تواند به سوخت‌رسانی به سلول‌های T موجود در خون کمک کند و به‌طور بالقوه فعالیت ضد تومور آن‌ها را افزایش دهد. در این مورد، وقتی به‌طور روزانه دوزهای بالایی از لاکتات به موش‌ها تزریق می‌شد و حتی بدون ورزش، حیوانات افزایش سلول‌های T درون تومور و کاهش رشد کلی تومور نشان می‌دادند. پژوهش‌گران می‌نویسند: «این یافته‌ها نشان می‌دهد تزریق لاکتات برخی از اثرات ورزش را تقلید می‌کند؛ اما ورزش به‌جز افزایش سطوح لاکتات اثرات دیگری هم دارد.»

درحالی‌که پژوهش‌های گذشته عمدتا روی مدل‌های حیوانی تمرکز داشته‌اند، در مطالعه‌ی جدید آزمایش مقدماتی روی انسان‌ها انجام شد که نتایج تقریبا مشابهی حاصل کرد. پژوهشگران نمونه خون ۸ مرد سالم را قبل و بعد از ۳۰ دقیقه دوچرخه‌سواری گرفتند و متوجه افزایش در برخی از همان متابولیت‌هایی شدند که در موش‌های دارای فعالیت بدنی افزایش پیدا کرده بود.

اگر افزایش متابولیت‌ها در انسان پس از ورزش مانند افزایش در متابولیت‌ها در موش‌ها باشد، عوامل حاصل از ورزش مانند لاکتات ممکن است سیستم ایمنی را تقویت کنند و سلول‌های T انسانی را از نظر کشتن سرطان کارآمدتر کنند. البته برای بررسی این ارتباط در انسان‌ها به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. راﻧﺪﮐﻮﯾﺴـﺖ می‌گوید: «ما امیدواریم این نتایج بتواند به درک عمیق‌تر از نحوه‌ی تأثیر سبک زندگی روی سیستم ایمنی کمک کند و به توسعه‌ی ایمنی‌درمانی‌های جدید برای مبارزه علیه سرطان بینجامد.»

نتایج این مطالعه پیشرفت هیجان‌انگیزی است؛ اما همچون بیشتر موارد، در پژوهش‌های سرطان نباید به ورزش به‌عنوان نوعی راه‌ حل جادویی نگاه کرد. برای مثال، پژوهشگران در فراتحلیلی که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، دریافتند در افرادی که بیشترین فعالیت بدنی را انجام می‌دادند و در مقایسه‌ با افرادی که میزان فعالیت بدنی آن‌ها کمتر از همه بود، خطر کلی سرطان ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کرد. اگر خطر ابتلا به سرطان در طول زندگی ۴۰ درصد باشد، این میزان تأثیر احتمال سرطان را از ۴۰ درصد به ۳۶ درصد می‌رساند که کاهش قابل‌ توجهی است؛ اما در کل زیاد نیست.

بااین‌حال اگر ورزش واقعا بتواند قدرت سلول‌های T کشنده را در انسان‌ها بهبود بخشد، تقلید اثرات پشت‌صحنه‌ی آن ممکن است یکی از امیدوارکننده‌ترین مسیرها برای درمان‌های آینده سرطان باشد. اکنون باید مکانیسم عمل آن را کشف کنیم.

نتایج این مطالعه در مجله‌ی eLife منتشر شده است.