تفکیک روزبه‌روز علائم ویروس کرونا نحوه پیشرفت بیماری را نشان می‌دهد

براساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، حداکثر ۴۰ درصد از موارد ویروس کرونا بدون علامت هستند و حدود ۲۰ درصد از موارد دارای علائم بیماری نیز به حالت شدید یا بحرانی درمی‌آیند. در میان بیمارانی که دچار علائم می‌شوند، معمولا تب و سرفه اولین علائمی است که ظاهر می‌شود و پس‌از‌آن، غالبا فرد دچار گلودرد، سردرد، دردهای عضلانی، تهوع یا اسهال می‌شود؛ اگرچه در موارد شدید، مشکلات گوارشی ممکن است در دوره‌ی عفونت زودتر بروز کند.

بیماران دچار عفونت‌های شدید معمولا حدود پنج روز پس از آغاز علائم، دچار مشکل تنفسی، یکی از علائم بارز ویروس کرونا می‌شوند؛ اما درست پس از عفونی‌شدن فرد، معمولا علائم بروز نمی‌کند. بنا به‌گفته‌ی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، دوره نهفتگی ویروس به‌طورمتوسط حدود چهار تا پنج روز است. در آن زمان، احتمالا فرد آلوده هنوز نمی‌داند بیمار است؛ ولی شواهد نشان می‌دهد در مرحله‌ی پیش از ظهور علائم، می‌تواند ویروس را به دیگران انتقال دهد.

پس از مشاهده‌ی هزاران بیمار طی شیوع کووید ۱۹ در اوایل سال جاری در چین، بیمارستان‌های این کشور الگویی از علائم و نشانه‌های کووید ۱۹ را در بیماران شناسایی کردند که به‌ترتیب زیر است:

روز سوم: این مدت زمانی است که به‌طورمتوسط طول می‌کشید تا بیماران در ونژو پس از شروع علائم در بیمارستان بستری شوند. مطالعه‌ای روی بیش از ۵۵۰ بیمارستان در سراسر چین نشان داد که بیماران بستری‌شده در روز سوم بیماری خود دچار ذات‌الریه می‌شدند.

روز پنجم: در موارد شدید، علائم می‌تواند وخیم‌تر شود. بیماران ممکن است دچار مشکل تنفسی شوند؛ خصوصا اگر مسن‌ یا ازقبل دچار مشکلات سلامتی بوده باشند.

روز هفتم: این مدت زمانی است که به‌طورمتوسط طول می‌کشید تا برخی بیماران در ووهان پس از آغاز علائم در بیمارستان بستری شوند. دیگر بیماران ووهان در این روز دچار تنگی‌نفس می‌شدند.

روز هشتم: در این مرحله، بیماران مبتلا به موارد شدید به‌احتمال زیاد دچار تنگی‌تنفس‌ یا ذات‌الریه یا سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) می‌شدند. این سندرم ممکن است به لوله‌گذاری نای نیاز داشته باشد و اغلب کشنده است.

روز نهم: برخی از بیماران ووهان در این روز دچار سپسیس می‌شدند که عفونتی ناشی از پاسخ ایمنی تهاجمی است.

روزهای دهم و یازدهم: اگر علائم بیمار رو به بدترشدن باشد، این زمانی در روند پیشرفت بیماری است که احتمالا آن‌ها در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بستری می‌شوند. این بیماران درمقایسه‌با بیماران مبتلا به موارد خفیف‌تر، با احتمال بیشتری درد شکمی و کاهش اشتها را تجربه می‌کنند.

روز دوازدهم: در برخی موارد، بیماران تقریبا تا دو هفته پس از آغاز بیماری دچار ARDS نمی‌شوند. مطالعه‌ای در ووهان نشان داد که به‌طور‌متوسط قبل از اینکه بیماران در بخش ICU بستری شوند، دوازده روز طول می‌کشد. بیماران بهبودیافته ممکن است پس از دوازده روز تبشان برطرف شود.

روز شانزدهم: براساس مطالعه‌ای در ووهان، سرفه بیماران در این روز ممکن است برطرف شود.

روز هفدهم تا بیست‌ویکم: به‌طور‌متوسط افراد در ووهان پس از دوونیم تا سه هفته یا از ویروس بهبود می‌یافتند و از بیمارستان مرخص می‌شدند یا از دنیا می‌رفتند.

روز نوزدهم: براساس مطالعه‌ای از ووهان، ممکن است تنگی‌نفس بیماران در این روز رفع شود.

روز بیست‌وهفتم: برخی بیماران مدت بیشتری در بیمارستان می‌مانند. متوسط مدت ماندن در بیمارستان برای بیماران ونژو ۲۷ روز بود.

روند معمول پیشرفت کووید ۱۹

البته ترک بیمارستان لزوما به این معنا نیست که علائم بیماران کاملا از بین رفته است. برخی از بیماران ویروس کرونا گزارش می‌کنند که تا چندین ماه دچار علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی‌نفس، تهوع، تپش قلب و از‌دست‌دادن حس بویایی و چشایی هستند.

همچنین، افرادی که بیمار می‌شوند؛ ولی هرگز بستری نمی‌شوند، ممکن است علائمی را به‌مدت طولانی داشته باشند. گزارش ماه جولای پژوهشگران مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری نشان می‌داد که از بین حدود ۳۰۰ بیمار دارای علائم بیماری، ۳۵ درصد دو تا سه هفته پس از آزمایش مثبت هنوز به وضعیت عادی سلامتی خود بازنگشته بودند. به‌گفته‌ی بیمارانی که پس از چند هفته احساس بهتری داشتند، علائم آن‌ها معمولا چهار تا هشت روز پس از انجام آزمایش برطرف شد. آنان می‌گفتند مشکل از‌دست‌دادن حس بویایی و چشایی معمولا طولانی‌تر ماندگار بود و حدود هشت روز طول کشید تا برطرف شود.

گرچه ویروس کرونا ابتدا به ریه‌ها حمله می‌کند، قلب، کلیه‌ها، کبد، مغز و روده‌ها را نیز می‌تواند درگیر کند. برخی پژوهش‌ها حاکی از آن است که کووید ۱۹ به‌جای بیماری تنفسی، نوعی بیماری عروقی است؛ یعنی می‌تواند ازطریق عروق خونی حرکت کند. این امر علت عوارض اضافی مانند آسیب قلبی یا سکته است.

دانشمندان درباره‌ی این مسئله چندین تئوری مطرح کرده‌اند که چرا بیماری برخی بیماران ویروس کرونا با سرعت وخیم‌تر می‌شود. یکی از تئوری‌ها آن است که سیستم ایمنی با ایجاد طوفان سیتوکین واکنش بیش‌ازحدی نشان می‌دهد. طوفان سیتوکین آزادشدن سیگنال‌های شیمیایی است که موجب می‌شود بدن به سلول‌های خودش حمله کند. دکتر پاناگیس گالیاتساتوس، پزشک متخصص ریه در مرکز JHBMC، این فرایند را با زمین‌لرزه مقایسه کرد. وی به این موضوع اشاره کرد که به‌طورکلی این ساختمان‌های در حال سقوط هستند که فرد را می‌کشند، نه خود زمین‌لرزه. گالیاتساتوس افزود اگر سیستم ایمنی شما به‌خوبی سازمان‌دهی نشده باشد، به‌سمت فروپاشی می‌رود.

با ظهور علائم، برخی از علائم اولیه باید درمقایسه‌با علائم دیگر با احتیاط بیشتری درمان شوند. مگان کافی، پزشک متخصص بیماری‌های عفونی، داده‌های ونژو را تجزیه‌و‌تحلیل کرده است. او معتقد است: «همیشه قبل از هر چیز درباره تنگی‌نفس می‌پرسم؛ زیرا باید سریعا به فرد دچار این مشکل کمک کرد.» البته باید توجه کرد بررسی عفونت‌های کرونا براساس میانگین‌ها، می‌تواند این واقعیت را پنهان کند که بیماری اغلب به‌صورت خطی پیشرفت نمی‌کند. کافی گفت:

روند بیماری گاهی قدم‌به‌قدم و به‌تدریج بدتر می‌شود یا ممکن است به‌طور متناوب شدیدتر و خفیف‌تر شود؛ یعنی یک روز خوب باشد و روز بعد بدتر شود. گاهی ‌اوقات مرد سال‌خورده‌ی ۸۰ ساله دچار مشکلات پزشکی می‌تواند روند خوبی داشته باشد و گاهی زن ۴۰ ساله بدون مشکل پزشکی نمی‌تواند به‌خوبی بیماری را پشت‌سر بگذارد.