چرا افراد واکسینه‌شده برای کووید ۱۹ همچنان باید از ماسک استفاده کنند
به نظر می‌رسد واکسن‌های کووید ۱۹ فایزر و مدرنا به‌طور چشمگیری در پیشگیری از بیماری جدی مؤثر باشند؛ اما مشخص نیست تا چه حد انتشار ویروس کرونا را مهار می‌کنند. علت آن است که کارآزمایی‌های مدرنا و فایزر تنها این موضوع را پیگیری کرد که چه تعدادی از افراد واکسینه‌شده، بر اثر کووید ۱۹ بیمار می‌شوند. بنابراین احتمال دارد برخی از افراد واکسینه‌شده بدون ایجاد علائم عفونی شوند و بتوانند به‌طور خاموش ویروس را منتقل کنند؛ خصوصا اگر در تماس نزدیکی با دیگران باشند یا ماسک نزنند. اگر افراد واکسینه‌شده ناقل خاموش ویروس باشند، ممکن است ویروس را در جامعه منتشر کنند و افراد واکسینه‌نشده را در معرض خطر قرار دهند.
در بیشتر عفونت‌های ویروسی از جمله ویروس کرونای جدید، بینی ورودی اصلی است. ویروس به‌سرعت در آنجا تکثیر می‌شود و موجب می‌شود سیستم ایمنی نوعی آنتی‌بادی بسازد که مخصوص مخاط است. مخاط بافت مرطوبی است که بینی، دهان، ریه‌ها و معده را می‌پوشاند. اگر همان فرد برای بار دوم در معرض ویروس قرار گیرد، آن آنتی‌بادی‌ها و نیز سلول‌های ایمنی که ویروس را به خاطر دارند، به‌سرعت و قبل از اینکه ویروس فرصتی برای رسیدن به قسمت‌های دیگر بدن پیدا کند، آن را در بینی متوقف می‌کنند.
در مقابل، واکسن ویروس کرونا در عمق عضلات تزریق و سریعا جذب خون می‌شود و در آنجا سیستم ایمنی را برای تولید آنتی‌بادی تحریک می‌کند. به نظر می‌رسد این امر برای محافظت از فرد واکسینه‌شده در برابر بیمار شدن کافی باشد. مقداری از آن آنتی‌بادی‌ها به مخاط بینی می‌رسد؛ اما مشخص نیست چه مقدار و با چه سرعتی. اگر آنتی‌بادی‌های زیادی به بینی نرسد، ویروس‌ها می‌توانند در آن زیاد شوند و ازطریق عطسه یا تنفس دیگران را آلوده کنند. ماریون پپر، ایمونولوژیست دانشگاه واشینگتن، می‌گوید: «این یک مسابقه است و به این مسئله بستگی دارد که آیا ویروس می‌تواند سریع‌تر تکثیر پیدا کند یا اینکه سیستم ایمنی می‌تواند آن را سریع‌تر کنترل کند.»
به گفته‌ی کارشناسان، به همین دلیل است که واکسن‌های مخاطی مانند اسپری بینی FluMist یا واکسن خوراکی فلج اطفال در مبارزه با ویروس‌های تنفسی بهتر از تزریق عضلانی هستند. واکسن‌های ویروس کرونای نسل بعدی ممکن است در بینی و سایر بخش‌های دستگاه تنفسی که بیش از همه به ایمنی نیاز دارد، ایمنی ایجاد کنند.
ثابت شده است که واکسن ویروس کرونا محافظ قدرتمندی در برابر بیماری شدید است؛ اما هیچ تضمینی در مورد کارآیی آن در بینی وجود ندارد. ریه‌ها که محل بروز علائم شدید بیماری هستند، در مقایسه با بینی یا گلو بیشتر در دسترس آنتی‌بادی‌های در گردش قرار دارند و محافظت از آن‌ها آسان‌تر است. دیپتا باتاچاریا، ایمونولوژیست دانشگاه آریزونا، می‌گوید:
پیشگیری از بیماریِ شدید ساده‌ترین راه، پیشگیری از بیماری خفیف سخت‌تر و پیشگیری از تمامی عفونت‌ها سخت‌ترین کار است. اگر واکسن در پیشگیری از عفونت‌های علامت‌دار ۹۵ درصد مؤثر باشد، مطمئنا در پیشگیری از کل عفونت‌ها کمتر از این حد مؤثر خواهد بود.
اما باتاچاریا و کارشناسان دیگر دراینباره خوش‌بین بودند که واکسن بتواند ویروس را به اندازه‌ی کافی حتی در گلو و بینی سرکوب کند تا مانع از انتقال ویروس به‌وسیله‌ی افراد واکسینه‌شده شود. آکیکو ایواساکی، ایمونولوژیست دانشگاه ییل، می‌گوید: «به نظر من، وقتی نوعی ایمنی با واکسن به دست می‌آورید، امکان عفونی شدن شما نیز کاهش پیدا می‌کند. حتی اگر عفونی شوید، سطحی از ویروس که در بینی تکثیر می‌شود، باید کاهش پیدا کند.»
کارآزمایی‌های واکسن داده‌ای دراینباره فراهم نکرده است که چه تعداد از افراد واکسینه‌شده، به ویروس آلوده شده بودند اما علائم بیماری را نشان ندادند. البته سرنخ‌هایی در این زمینه در حال ظاهر شدن است.
به‌گفته‌یآسترازنکا که بخشی از نتایج کارآزمایی خود را در ماه نوامبر اعلام کرد، داوطلبان به‌طور منظم خود را برای ویروس آزمایش می‌کردند و نتایج نشان می‌دهد که واکسن ممکن است از برخی عفونت‌ها پیشگیری کند. فایزر مجموعه‌ای از شرکت‌کنندگان در کارآزمایی خود را از نظر آنتی‌بادی‌های علیه یکی از پروتئین‌های ویروسی به نام N آزمایش خواهد کرد. جریکا پیتس، سخنگوی شرکت فایزر، می‌گوید ازآن‌جایی که واکسن‌ها هیچ ارتباطی با این پروتئین ندارند، آنتی‌بادی‌های N نشان می‌دهد که آیا داوطلبان پس از واکسیناسیون به ویروس آلوده شده‌اند یا نه. مدرنا نیز قصد دارد نمونهی خون تمام شرکت‌کنندگان را تجزیه‌و‌تحلیل کند و برای آنتی‌بادی‌های N آزمایش انجام دهد؛ ولی به‌گفته‌ی کالین هاسی، سخنگوی مدرنا، چند هفته طول می‌کشد تا نتایج اعلام شود.
کارآزمایی‌ها تاکنون فقط خون را تجزیه‌و‌تحلیل کرده‌اند؛ اما آزمایش برای آنتی‌بادی‌های موجود در مخاط تأیید می‌کند که آیا آنتی‌بادی‌ها می‌توانند به بینی و دهان بروند. تیم دکتر میخال تال، ایمونولوژیست دانشگاه استنفورد، قصد دارد نمونه‌های خون و بزاق شرکت‌کنندگان در کارآزمایی جانسون اند جانسون را تجزیه‌و‌تحلیل کند تا ببیند سطح آنتی‌بادی‌های موجود در خون و بزاق در مقایسه با هم چه وضعیتی دارد. در همین حین، دکتر باتاچاریا می‌گوید از پژوهشی اخیر که نشان می‌داد افرادی که واکسن داخل عضلانی آنفلوانزا را دریافت کردند، آنتی‌بادی‌های فراوانی در بینی خود داشتند، دلگرم شده است. مطالعه‌ی بیماران کووید ۱۹ نیز نشان می‌داد سطوح آنتی‌بادی در بزاق و خون تطابق نزدیکی دارد و نشانگر این مسئله است که پاسخ ایمنی قوی در خون از بافت‌های مخاطی نیز محافظت می‌کند. انتظار می‌رود فقط افرادی که بینی و گلوی آن‌ها سرشار از ویروس است، ویروس را منتقل کنند و فقدان علائم در افراد واکسینه‌شده که عفونی شده‌اند، نشان می‌دهد واکسن ممکن است سطوح ویروس را کنترل کند.
دکتر ایوان مالدونادو که نماینده آکادمی پزشکی اطفال در جلسه‌های کمیته مشورتی فدرال در زمینه‌ی اقدامات ایمن‌سازی است، خاطرنشان می‌کند که برخی مطالعات نشان داده‌اند حتی افراد بدون علامت ممکن است مقادیر زیادی ویروس کرونا در بینی خود داشته باشند. اولین فردی که ابتلای مجدد او به کووید ۱۹ تأیید شد، مردی ۳۳ ساله در هنگ‌کنگ بود که علائم عفونت نداشت؛ اما به اندازه‌ی کافی ویروس در بدن وی وجود داشت که دیگران را آلوده کند. دکتر مالدونادو می‌گوید افراد واکسینه‌شده که دارای بار ویروس بالایی هستند اما علائمی ندارند، از بعضی جهات حتی ناقلان بدتری هستند؛ زیرا ممکن است دارای حس کاذب امنیت باشند.
دکتر تال نگران مطالعات انجام‌شده روی میمون‌ها است که نشان می‌داد برخی از حیوانات واکسینه‌شده بیمار نمی‌شدند اما ویروس هنوز در بینی آن‌ها وجود داشت. اما به گفته‌ی جان مور، ویروس‌شناس پزشکی وایل کرنل در نیویورک، آن میمون‌ها به‌طور عمد در معرض مقادیر بسیار زیادی ویروس قرار گرفته بودند و با‌این‌حال نسبت به حیوانات واکسینه‌نشده بار ویروسی پایین‌تری داشتند. دکتر مور می‌گوید: «هرچه بار ویروسی را کاهش دهید، احتمال اینکه بتوانید آن را به دیگران منتقل کنید، کاهش پیدا می‌کند. اما برای تأیید این احتمالات به داده‌های بیشتری نیاز داریم.»
نظرات