راستی‌آزمایی: واکسن کرونای فایزر واقعا موجب مرگ ۶ نفر شده است؟

در چند روز گذشته، بسیاری از خبرگزاری‌های داخلی و کاربران شبکه‌های اجتماعی چندین ادعا درباره‌ی اثرهای منفی جدی واکسن کرونای فایزر و بایون‌تک مطرح کرده‌اند. بزرگ‌ترین ادعا این است که در مراحل آزمایشی واکسن ساخت دو شرکت، ۶ نفر از دنیا رفته‌اند. براین‌اساس، از بین ۶ فرد جان‌باخته دو متوفی دارونما و چهار نفر دیگر داروی واقعی دریافت کردند؛ اما حقیقت چیست؟

خبر ازدنیارفتن ۶ نفر به‌گونه‌ای اعلام شده که ظاهرا مرگ آن‌ها ناشی از دریافت واکسن بوده است؛ درحالی‌که رابطه‌ای علّی بین واکسن و دارونما و مرگ دریافت‌کنندگان وجود ندارد. درواقع، یکی از گیرندگان واکسن ۶۲ روز پس از دریافت دُز دوم دچار ایست قلبی شد و سه روز بعد از دنیا رفت. فرد دیگر نیز سه روز پس از دریافت دُز اول دراثر آرتریوسکلروز (تصلب شرایین) از دنیا رفت. همچنین از بین گیرندگان دارونما، یک نفر دراثر سکته‌ی قلبی و دیگری دراثر سکته هموراژیک و دو نفر دیگر دراثر عوامل نامعلوم جان باختند.

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به‌صراحت اعلام کرده است که مرگ افراد درارتباط‌با واکسن تلقی نمی‌شود. به‌نقل از این سازمان، مرگ هیچ‌کدام از جان‌باختگان به شرکت در کارآزمایی بالینی واکسن ارتباطی نداشت. تمام مرگ‌ها ناشی از رخدادهایی هستند که با نرخ مشابه در جمعیت‌های عمومی گروه‌های سنی به‌وقوع می‌پیوندد. به‌عبارت‌دیگر، طبیعی است که از بین گروهی ۴۴ هزار نفره که در کارآزمایی بالینی واکسن کرونا شرکت کردند، چند نفر براثر عوامل مختلف از دنیا بروند.

اسناد سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد که در بین گیرندگان واکسن، چهار مورد ابتلا به فلج بل (فلج جزئی صورت) وجود دارد. فلج بل ضعف یا ازکارافتادگی ناگهانی عضلات یک طرف صورت است که در اغلب موارد، به‌طورموقت ظاهر می‌شود. اسناد FDA می‌گوید فراوانی فلج بل در گروه واکسن با نرخ پیش‌بینی‌شده در جمعیت عمومی تطابق دارد. همچنین، درحال‌حاضر مبنای روشنی وجود ندارد که بتوان براساس آن نتیجه گرفت بین فلج بل و واکسن رابطه علّی وجود دارد. بااین‌حال، سازمان غذا و دارو نظارت بر موارد فلج بل را هم‌زمان با توزیع واکسن در گروه‌های جمعیتی بزرگ‌تر توصیه می‌کند.

به‌نقل از سازمان نظارت بر دارو و محصولات بهداشتی بریتانیا (MHRA)، هر فرد با سابقه‌ی آنافیلاکسی، نوعی واکنش آلرژیک جدی به دارو و غذا یا سابقه‌ی آلرژی‌های چشمگیر نباید واکسن فایزر و بایون‌تک را دریافت کند. این توصیه پس‌از‌آن مطرح می‌شود که دو گزارش از آنافیلاکسی و یک گزارش از واکنش آلرژیک جدی از زمان آغاز واکسیناسیون در بریتانیا منتشر شد. برای اطلاع دقیق از مفاد توصیه‌ی MHRA و جزئیات بیشتر درباره‌ی بروز واکنش آلرژیک می‌توانید این مقاله را مطالعه کنید.

حال عمومی مارگارت کینان، نخستین دریافت‌کننده‌ی واکسن کرونای فایزر و بایون‌تک، نیز به‌اندازه‌ای خوب بود که نهم دسامبر از بیمارستان مرخص شود. ویدئوهای بی‌بی‌سی و اسکای‌نیوز نشان می‌دهد که وضعیت او با شرایط حاد بسیار فاصله دارد. کینان همان روز در بیانیه‌ای حال خود را عالی توصیف کرد. علاوه‌براین، گزارش معتبری از بروز بیماری در او پس از ترک بیمارستان منتشر نشده است.