جهش ویروس کرونا و احتمال آغاز موج خطرناک‌تر کووید ۱۹
برای پژوهشگران کووید ۱۹، سال جدید حس شدیدی از آشناپنداری به همراه دارد. همچون آغاز سال ۲۰۲۰، جهان با نگرانی شاهد انتشار ویروس در یک کشور است و سعی می‌کند خطر آن را برای کشورهای دیگر تجزیه‌و‌تحلیل کند. البته این بار، تهدید کاملا جدید نیست؛ اما واریانتی از SARS-CoV-2 است که با سرعت زیادی منتشر می‌شود. به گزارش ساینس، در جنوب شرقی انگلیس، جایی که واریانت B.1.1.7 ماه گذشته برای اولین بار توجه دانشمندان را به خود جلب کرد، واریانت مذکور به‌سرعت جایگزین واریانت‌های دیگر شده است و ممکن است قاصد مرحله‌ی جدید و خطرناکی از دنیاگیری باشد. جرمی فرار، متخصص بیماری‌های عفونی و رئیس بنیاد پژوهشی ولکام‌تراست، می‌گوید:
یکی از نگرانی‌ها این است که B.1.1.7 به دلیل قدرت انتقال بیشتر، به واریانت غالب در جهان تبدیل شود و موجب آغاز موج بسیار بدی از بیماری شود. مسیر دنیاگیری در سال ۲۰۲۰ نسبتا قابل پیش‌بینی بود؛ اما فکر می‌کنم در نتیجه‌ی تکامل ویروس، در حال وارد شدن به مرحله‌ای غیر قابل پیش‌بینی باشیم.
این نگرانی موجب شده است که برخی کشورها در تأیید واکسن عجله کنند یا هدفشان مقادیری از واکسن باشد که بتواند به‌سرعت از افراد بیشتری محافظت کنند. همان‌طور که واریانت جدید در چند کشور ظاهر می‌شود، بسیاری از دانشمندان از دولت‌ها می‌خواهند اقدامات کنترلی موجود را تشدید کنند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، در ۴ ژانویه محدودیت‌های سخت جدیدی وضع کرد؛ از جمله تعطیلی مدارس و درخواست از مردم برای ترک نکردن خانه مگر در موارد کاملا ضروری؛ اما کشورهای دیگر تردید کرده‌اند. اِما هودکرافت، ویروس‌شناس دانشگاه بازل سوئیس، می‌گوید:
احساس می‌کنم اکنون در موقعیت دیگری هستیم که در آن بیشتر اروپا به‌نوعی نشسته است و تماشا می‌کند. واقعا امیدوارم این بار بتوانیم تشخیص بدهیم که این زنگ هشدار اولیه ما و فرصتی است که از این واریانت پیش بیفتیم.
جانسون در هنگام اعلام محدودیت‌های جدید بریتانیا، گفت توانایی انتقال واریانت جدید ۵۰ تا ۷۰ درصد بیشتر است. البته پژوهشگران به عدم قطعیت در این مورد اشاره می‌کنند. الیور پیباس، زیست‌شناس دانشگاه آکسفورد، می‌گوید موارد عفونت طی ماه گذشته در بریتانیا افزایش پیدا کرده است؛ اما این افزایش درحالی رخ داده که قسمت‌های مختلف کشور دارای سطوح متفاوتی از محدودیت بوده است و در آستانه‌ی کریسمس، رفتار مردم و نرخ عفونت منطقه‌ای تغییر کرده و این سناریوی پیچیده‌ای است که تعیین اثر واریانت جدید را دشوار می‌کند.
بر اساس شواهد، جهش‌ها در واریانت جدید SARS-CoV-2 به افزایش عفونت‌ها در ماه گذشته در بریتانیا کمک کرده است
بر اساس شواهد زیاد، بسیاری از جهش‌های B.1.1.7 از جمله هشت جهش که در پروتئین مهم اسپایک رخ داده است، باعث افزایش سرعت انتشار ویروس می‌شوند. آدام کوچارسکی، مدل‌سازی از دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن، می‌گوید: «ما به چند جریان از شواهد ناقص متکی هستیم؛ اما اکنون تقریبا تمامی شواهد به جهت یکسانی اشاره می‌کنند.» به‌عنوان مثال، تجزیه‌و‌تحلیل سازمان بهداشت عمومی انگلیس نشان داد که نتیجه آزمایش حدود ۱۵ درصد از تماس‌های افراد آلوده به B.1.1.7 در انگلیس مثبت است؛ درمقایسه با ۱۰ درصد از تماس‌های افرادی که به واریانت‌های دیگر آلوده شده بودند. اگر کشورهای دیگری که B.1.1.7 را شناسایی کرده‌اند نیز شاهد افزایش موارد باشند، این محکم‌ترین مدرکی خواهد بود که داریم.
در ایرلند که عفونت‌ها به‌سرعت افزایش یافته است، این واریانت اکنون یک‌چهارم از موارد توالی‌یابی‌شده را شامل می‌شود. داده‌های کشور دانمارک که اتحادیه اروپا را در توالی‌یابی SARS-CoV-2 هدایت می‌کند نیز دلگرم‌کننده نیستند. در نظارت معمول این کشور، واریانت مذکور ده‌ها بار تشخیص داده شده و فراوانی آن از ۰٫۲ درصد ژنوم‌های توالی‌یابی‌شده در اوایل دسامبر، به ۲٫۳ درصد طی سه هفته‌ی بعد از آن رسیده است. مادس آلبرتسن، ژنتیک‌دان دانشگاه آلبورگ، می‌گوید: «طی چهار هفته‌ی گذشته در کشور دانمارک شاهد نمونه‌ای از الگوی رشد نمایی بوده‌ایم.» آلبرتسن هشدار می‌دهد که این اعداد هنوز برای نتیجه‌گیری محکم بسیار کم هستند؛ اما اگر روند ادامه پیدا کند، نشانه‌ی واضحی است که بسیاری از کشورها می‌توانند با مشکلات مشابه بریتانیا رو‌به‌رو شوند. هودکرافت می‌گوید: «باید خود را برای این واقعیت آماده کنیم که این اتفاق در مناطق دیگر نیز رخ خواهد داد.»
نبود شواهد (تاکنون) در این زمینه که واریانت جدید موجب بیماری شدیدتری نمی‌شود، دلخوشی ناچیزی است. کوچارسکی می‌گوید: «افزایش قابلیت انتقال ویروس از افزایش بیماری‌زایی آن خطرناک‌تر است؛ زیرا اثرات آن به‌صورت تصاعدی رشد می‌کند. عاملی که ۱ درصد از مردم را بکشد اما تعداد زیادی از مردم دچار آن شوند، نسبت به عاملی که تعداد کمتری از مردم آن را بگیرند ولی ۲ درصد از آن‌ها را بکشد، به مرگ بیشتری منجر می‌شود.»
ویولا پریسمن، فیزیک‌دان مؤسسه ماکس پلانک که درحال مدل‌سازی دنیاگیری و تأثیر مداخله‌های غیر دارویی مانند فاصله‌گیری فیزیکی و تعطیلی مدارس بوده است، می‌گوید: «اگر تخمین‌های بریتانیا از افزایش ۵۰ تا ۷۰ درصد در ترخ سرایت ویروس درست باشد، مهار گسترش ویروس بسیار سخت‌تر می‌شود. در آلمان برای اینکه نرخ سرایت را در کمتر از یک حفظ کنید، به دو اقدام بزرگ دیگر نیاز است.» جداسازی بیماران و ردیابی، قرنطینه و آزمایش تماس‌های آن‌ها بخشی از هرگونه تلاشی برای انجام این کار است. پریسمن نشان داده که برای آلمان، این اقدامات به‌تنهایی می‌تواند نرخ سرایت ویروس را از حدود ۲ به حدود ۱ درصد کاهش دهد. اما وقتی تعداد موارد به آستانه‌ی بحرانی برسد، این تأثیر از بین می‌رود؛ بنابراین اقدامات شدیدتر کنونی می‌تواند به مهار انتشار واریانت جدید در آینده کمک کند.
پریسمن همراه پژوهشگران دیگران در طی نامه‌ای به لنست خواستار این شد که اروپا استراتژی مشترکی را اتخاذ کند تا سریعا عفونت‌ها را کاهش دهد. کاهش سریع عفونت‌ها این احتمال را کاهش می‌دهد که ویروس بیش از این تکامل پیدا کند. فرار اضافه می‌کند قبلا واریانت‌های دیگری ظاهر شده است به‌ویژه واریانت 501Y.V2 در آفریقای جنوبی که درست به اندازه‌ی B.1.1.7 نگران‌کننده هستند. او می‌گوید: «این اساسا بازی اعداد است: هرچه ویروس بیشتر در گردش باشد، احتمال ظهور ویروس‌های جهش‌یافته بیشتر می‌شود. در بلندمدت، جهش‌هایی می‌توانند ظاهر شوند که کارآیی واکسن را تهدید کنند.» ویلیام هانج، اپیدمیولوژیست دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد می‌گوید: «دلسردکننده است که احساس کنیم جهان به موقعیت اوایل سال ۲۰۲۰ بازگشته است. اما باید ویروس را متوقف کنیم. جبرگرایی مداخله‌ای غیردارویی نیست.»
نظرات