روش‌های طبیعی برای پاکسازی ریه‌

پاکسازی ریه می‌تواند برای افراد سیگاری، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن که بر دستگاه تنفسی تأثیر می‌گذارد همانند آسم، افرادی که به‌طور مرتب در معرض آلودگی هوا قرار دارند، بیماری انسداد ریوی مزمن و فیبروز کیستیک بسیار مفید باشد. تنفس در هوای آلوده، دود سیگار و سایر سموم می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند و مشکلاتی برای سلامتی انسان به وجود بیاورد. توجه داشته باشید که حفظ سلامت ریه‌ها برای سالم ماندن سایر اعضای بدن، ضروری است. براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا سالانه ۴٫۲ میلیون نفر در سراسر جهان را به کام مرگ می‌کشاند و از هر ۵ مرگ، یک مورد به دلیل استعمال دخانیات است. در این مقاله به معرفی برخی از روش‌هایی که می‌توان برای پاکسازی ریه‌ از آن‌ها بهره گرفت، خواهیم پرداخت.

سلامت ریه به منظور سلامت کلی فرد، ضروری و بسیار حائز اهمیت است. ریه‌ها اندام‌هایی هستند که به‌طور خودکار عمل پاکسازی را انجام می‌دهند و زمانی‌که تماس با مواد آلاینده متوقف شود؛ برای نمونه زمانی‌که سیگار کشیدن تمام می‌شود، شروع به درمان خود می‌کنند. پس از اینکه ریه‌ها در معرض تماس با آلاینده‌ها همانند دود سیگار یا آلودگی هوا قرار می‌گیرند، ممکن است قفسه سینه فرد دچار احساس سنگینی، گرفتگی یا التهاب شود. جمع‌ شدن خلط در ریه‌ها منجر به تجمع میکروب‌ها و پاتوژن‌ها در گلو و موجب می‌شود فرد در قفسه سینه خود احساس سنگینی مضاعف کند. افراد می‌توانند به منظور پاکسازی ریه‌ها از مخاط و مواد تحریک‌کننده، از روش‌های خاصی استفاده کنند تا گرفتگی سینه و سایر علائم ناراحت‌کننده تا حد زیادی تسکین پیدا کند، برخی از این روش‌ها ممکن است مجاری تنفسی را باز کنند، ظرفیت ریه را بهبود ببخشند و التهاب را کاهش بدهند. انجام این کارها می‌تواند در کاهش اثرات آلودگی و دود سیگار در ریه‌ها مؤثر باشد.

در این قسمت از مقاله به معرفی برخی تمرینات تنفسی و انجام تغییراتی در سبک زندگی جهت ازبین‌بردن مخاط اضافه از ریه‌ها و بهبود تنفس خواهیم پرداخت.  

بخاردرمانی شامل استنشاق بخار آب برای باز کردن مجاری تنفسی و کمک به ریه‌ها در تخلیه مخاط است. افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی ممکن است در هوای سرد یا خشک علائم بدتر و شدیدتری تجربه کنند. آب و هوای خشک می‌تواند غشای مخاطی مجاری تنفسی را خشک و جریان خون را محدود کند. در مقابل، بخار عواملی همانند گرما و رطوبت به همراه دارد که می‌تواند باعث بهبود تنفس و جاری شدن مخاط در داخل مجاری تنفسی و ریه‌ها شود. بد نیست بدانید که استفاده از برخی گیاهان در بخار آب و استنشاق آن، می‌تواند عمکرد بهتری در پاکسازی ریه‌ها و تنفس داشته باشد. 

استنشاق بخار آب می‌تواند باعث تسکین فوری شود و به افراد کمک کند راحت‌تر تنفس کنند. در مطالعه‌ی ۱۶ مرد مبتلا به بیماری انسداد ریوی مزمن، (یک بیماری ریوی که تنفس را دشوارتر می‌کند)، مشخص شد که بخاردرمانی می‌تواند به شکل قابل توجهی ضربان قلب و ضربان تنفس را کاهش بدهد؛ اما شرکت‌کنندگان بهبودی پایدار در عملکرد تنفسی خود را گزارش نکردند. این روش درمانی ممکن است یک راه ‌حل موقت اما مؤثر باشد. توجه داشته باشید که محققان باید قبل از درک کامل مزایای بخاردرمانی برای سلامت ریه، تحقیقات بیشتری انجام دهند.

سرفه راهی است که بدن می‌تواند طی آن سموم موجود در مخاط را دفع کند. سرفه کنترل‌شده موجب نرم شدن مخاط اضافه در ریه‌ها می‌شود و آن را از طریق مجاری تنفسی به سمت بالا می‌فرستد. پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به بیماری انسداد ریوی مزمن این تمرین را انجام بدهند؛ زیرا انجام این کار موجب پاکسازی ریه‌ها می‌شود. به‌طور کلی، افراد می‌توانند برای پاکسازی ریه از مخاط اضافه، مراحل زیر را انجام بدهند:

•  شانه‌های خود را در حالت عادی و بدون فشار قرار بدهید، سپس روی یک صندلی بنشینید و هر دو پای خود را در حالت صاف روی زمین نگه دارید.
• دست‌هایتان را روی شکم جمع کنید.
•  به‌آرامی از طریق بینی نفس بکشید.
•  درحالی‌که به سمت جلو خم شده‌اید، دست‌ها را به شکم بفشارید و عمل بازدم را انجام بدهید.
• در هنگام بازدم دو تا سه بار سرفه کنید و دهانتان را کمی باز نگه دارید.
• به‌آرامی عمل دم را از طریق بینی انجام بدهید.
•  استراحت کنید و در صورت لزوم حرکات فوق را تکرار کنید.

تخلیه وضعیتی به حالتی گفته می‌شود که طی آن فرد به منظور استفاده از جاذبه برای بیرون راندن خلط از ریه‌ها، در پوزیشن­‌های مختلف قرار می‌گیرد. انجام این کار می‌تواند تنفس را بهبود ببخشد و به درمان و پیشگیری از عفونت ریه کمک کند. تکنیک‌های تخلیه‌ وضعیتی براساس پوزیشن، متفاوت هستند که درادامه به معرفی انواع آن خواهیم پرداخت:

• روی تخت یا زمین دراز بکشید.
• بالشتی زیر باسن خود قرار بدهید تا مطمئن شوید که قفسه سینه پایین‌تر از باسن قرار گرفته است.
• به‌‌آرامی از طریق بینی نفس بکشید و از طریق دهان عمل بازدم را انجام بدهید. هر بازدم باید دو برابر دم طول بکشد که این عمل، تنفس ۱ به ۲ نامیده می‌شود.
• این کار را به مدت چند دقیقه ادامه بدهید.

• روی پهلو دراز بکشید و سر خود را روی بازو یا بالشت قرار بدهید.
• یک بالشت را زیر باسن خود بگذارید.
• الگوی تنفسی ۱ به ۲ را انجام بدهید.
• این کار را به مدت چند دقیقه انجام بدهید.
• برای طرف دیگر پهلو هم این مراحل را تکرار کنید.

• چند بالشت روی زمین قرار بدهید.
• طوری روی زمین دراز بکشید که شکمتان روی بالشت‌ها قرار بگیرد. فراموش نکنید که باسن شما باید بالاتر از قفسه سینه‌ قرار بگیرد.
• دستان خود را به‌عنوان تکیه‌گاه در زیر سرتان بگذارید.
• الگوی تنفسی ۱ به ۲ را انجام بدهید.
• این کار را به مدت چند دقیقه انجام بدهید.

ورزش منظم می‌تواند سلامت جسمی و روانی افراد را بهبود ببخشد و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را کاهش بدهد. ورزش کردن، عضلات بدن را مجبور به کار بیشتر می‌کند که این مسئله به نوبه خود می‌تواند موجب افزایش تنفس شود و در نتیجه اکسیژن بیشتری به عضلات برسد. ورزش کردن گردش خون را بهبود می‌بخشد و بدن را در ازبین‌بردن دی‌اکسید کربن اضافه که هنگام ورزش تولید می‌شود، کارآمدتر می‌کند.

در این مرحله، بدن شروع به سازگاری با نیازهای ورزش منظم می‌کند. عضلات یاد می‌گیرند که به‌طور مؤثرتری از اکسیژن استفاده و دی‌اکسید کربن کمتری تولید کنند. ممکن است ورزش کردن برای افرادی که دچار بیماری ریوی مزمن هستند دشوارتر باشد؛ اما این افراد هم می‌توانند از ورزش منظم بهره ببرند. افرادی که به بیماری ریوی مزمن، فیبروز کیستیک یا آسم مبتلا هستند باید قبل از شروع برنامه ورزشی منظم با یک متخصص مشورت کنند.

چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های زیادی است و می‌تواند تا حدودی به کاهش التهاب ریه‌ کمک کند. این ترکیبات حتی ممکن است در برابر اثرات مضر استنشاق دود، از بافت ریه محافظت کنند. براساس نتایج مطالعات موجود که اخیرا روی بیش از ۱۰۰۰ فرد بزرگسال در کره انجام گرفته است، عملکرد ریه افرادی که در روز حداقل دو فنجان چای سبز می‌نوشند، بسیار بهتر از افرادی است که چای سبز نمی‌نوشند.

التهاب مجاری تنفسی می‌تواند تنفس را برای فرد دشوار کند و باعث احساس سنگینی و گرفتگی قفسه سینه شود. مصرف مواد غذایی ضد التهاب می‌تواند این التهاب را تا حدودی کاهش و علائم را تسکین بدهد. درادامه به مواد غذایی ضد التهاب اشاره خواهیم کرد:

• زردچوبه
• سبزی‌ها
• گیلاس
• بلوبری
• زیتون
• گردو
• لوبیا
• عدس

ضربه زدن به قفسه سینه یک روش مؤثر دیگر برای ازبین‌بردن خلط اضافه از ریه‌ها به شمار می‌رود. در این روش درمانگران مشکلات تنفسی، دست خود را به‌ شکل فنجان درمی‌آورند و به‌صورت ریتمیک به دیواره‌ قفسه‌ سینه ضربه می‌زنند تا مخاط گیرافتاده را از ریه‌ها بیرون بکشند. توجه داشته باشید که ترکیب ضربه زدن به قفسه‌ سینه و تخلیه وضعیتی می‌تواند در پاکسازی ریه‌ از مخاط اضافه مؤثر باشد.

سموم ناشی از دود سیگار یا آلودگی هوا که به ریه‌ها وارد می‌شود، می‌تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار بدهند و در نهایت در داخل مخاط محاصره شوند. سلامت تنفسی افراد به این بستگی دارد که آیا بدن به‌طور مؤثر مخاط را از ریه‌ها و مجاری هوایی خارج می‌کند یا خیر. افرادی ریه‌های آسیب‌دیده دارند، ممکن است نسبت به دیگران مشکل بیشتری برای پاکسازی مخاط از سیستم تنفسی خود داشته باشند. در نظر داشته باشید که بروز برخی شرایط مزمن همانند بیماری ریوی مزمن، آسم و فیبروز کیستیک می‌تواند باعث تولید بیش از حد خلط غیر طبیعی شود و ریه‌ها را مسدود کند.

 روش‌های پاکسازی ریه‌ها از جمله تخلیه وضعیتی، ضربه زدن به قفسه سینه و تمرینات تنفسی، می‌تواند به تخلیه خلط از ریه‌ها و مجاری تنفسی کمک کند. بخاردرمانی یکی دیگر از روش‌های پاکسازی ریه‌ها است که م‌یتواند باعث تسکین موقتی افرادی شود که از گرفتگی یا شرایط مزمن تنفسی رنج می‌برند. ورزش منظم، نوشیدن چای سبز و مصرف مواد غذایی ضد التهاب هم جزو تغییرات سبک زندگی به شمار می‌روند که می‌توانند سلامت ریه را بهبود ببخشند و خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش دهند.