برای درک تأثیر میکروپلاستیک بر بدن انسان، به پژوهش فوری نیاز است
میکروپلاستیک‌ها هوایی که تنفس می‌کنیم، چایی که می‌نوشیم، آب آشامیدنی ما و نیز غذایی که می‌خوریم، آلوده می‌کنند. آن‌ها در عمیق‌ترین گودال‌های اقیانوس‌ها و بلندترین کوه‌ها پراکنده‌اند. میکروپلاستیک‌ها در ماهی‌ها، حشرات، نهنگ‌ها، مرجان‌ها و حتی در مدفوع انسان نیز وجود دارند. میکروپلاستیک‌ها همه جا هستند؛ اما هنوز نمی‌دانیم ممکن است چه تأثیری روی ما داشته باشند.
به گزارش ساینس‌الرت، به علت تراکم تکان‌دهنده‌ی ذرات پلاستیکی در تمام محیط‌های روی زمین و نشانه‌های نگران‌کننده از مطالعات سم‌شناسی جانوری، متخصصان بوم‌آلاینده‌شناسی خواستار پژوهش فوری در مورد اثرات میکروپلاستیک بر سلامت انسان هستند. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۹ بر این موضوع تأکید کرده بود.
دانکن مک‌گیلوری، شیمیدان دانشگاه آوکلند، در تفسیر گزارش سازمان جهانی بهداشت می‌گوید لازم نیست در مورد اثرات میکروپلاستیک وحشت کنیم؛ اما در عین حال نباید در مورد آن آسوده‌خاطر باشیم. ناشناخته‌های زیادی در مورد تأثیر میکروپلاستیک‌ها روی سلامتی وجود دارد.
دیک وتهاک از دانشگاه وریج آمستردام و جولیت لگلر از دانشگاه اوترخت هلند، در مقاله‌ای خود در مجله‌ی Science منتشر شده است، هشدار می‌دهند که با توجه به مقیاس آلودگی میکروپلاستیکی، بلع و استنشاق این ذرات می‌تواند به بحران سلامتی دیگری در انسان تبدیل شود. آن‌ها به نادانسته‌ها در مورد تأثیر این مواد مصنوعی میکروسکوپی روی فیزیولوژی انسان اشاره کردند.
به نظر نمی‌رسد مسمومیت شدید و فوری وجود داشته باشد (ما و تمام موجودات اطراف ما سال‌ها است که در معرض میکروپلاستیک قرار داریم)؛ اما این آسیب احتمالی ناشی از اثرات کوچک اما افزایشی، مواجهه‌ی طولانی‌مدت یا افزایش غلظت است که به طرز نگران‌کننده‌ای ناشناخته باقی می‌ماند.
به نظر می‌رسد میکروپلاستیک‌های بزرگ‌تر همان‌طور که ضایعات مواد غذایی دفع می‌شود، از بدن ما خارج شود؛ اما این موارد کوچک‌تر هستند که پتانسیل بیشتری برای سمی بودن دارند. کندی بوچی و چلسی روچمن، بوم‌شناسان دانشگاه تورنتو، در مورد مطالعه‌ی مروری سال ۲۰۲۰ خود درباره‌ی میکروپلاستیک‌ها می‌گویند:
احتمال تشخیص تأثیر در مطالعات روی ذرات کوچک‌تر، بیشتر است. این شاید به این دلیل باشد که ذرات کوچک‌تر به وسیله‌ی موجودات کوچک‌تر راحت‌تر مصرف می‌شوند یا آن‌ها می‌توانند از غشای سلول عبور کنند و موجب اثرات مضری مانند التهاب شوند.
به گفته‌ی وتهاک و لگلر، یکی از مشکلات آن است که هنوز تکنولوژی‌هایی برای جداسازی، نمونه‌گیری و تشخیص آسان میکروپلاستیک‌ها (کمتر از ۱۰ میکرومتر) و نانوذرات (کمتر از یک میکرومتر) نداریم. بنابراین هنوز نمی‌دانیم دقیقا تا چه حد در معرض این مواد مصنوعی قرار داریم. پژوهشگران در مقاله‌ی خود نوشته‌اند:
این موضوع که آیا تأثیر میکروپلاستیک در بدن انسان وابسته به مقدار آن است یا نه، مشخص نیست؛ اما مطالعات سلول‌های انسانی در محیط کشت و در جوندگان و گونه‌های آبزی نشان‌دهنده‌ی انتقال میکروپلاستیک‌های کمتر از ۱۰ میکرومتر از روده به سیستم لنفاوی و گردش خون است که موجب مواجهه‌ی سیستماتیک و تجمع در بافت‌هایی مانند کبد، کلیه و مغز می‌شود.
هنگام پاسخ دادن به سؤال‌های مرتبط با تأثیر میکروپلاستیک روی بدن، فقط اندازه‌ی آن نیست که مشکل‌ساز می‌شود. وتهاک و لگلر هشدار می‌دهند که مطالعات معدود در زمینه‌ی مواجهه‌ی بافت‌ها با میکروپلاستیک، احتمالا دقیق نیستند؛ زیرا آزمایش میکروپلاستیک‌ها در شرایط آزمایشگاهی انجام شده است.
در مطالعه‌ی مروری جدیدی، پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که این خطر وجود دارد که رفتار میکروپلاستیک‌ها درون بدن انسان با رفتار آن‌ها در محیط بیرون تفاوت داشته باشد. پژوهشگران به مطالعاتی اشاره کرده‌اند که نشان می‌دهند ماکروفاژها (سلول‌های دفع زباله‌ی ما) میکروپلاستیک‌های تخریب‌شده در محیط را راحت‌تر از ذرات ریز پلاستیکی دست‌نخورده جمع می‌کنند.
البته مطالعات انجام‌شده روی سلول‌های انسانی در محیط کشت و در جوندگان، نشان داده‌اند که در سطوح بسیار بالای مواجهه با این مواد، آثاری از سمی بودن (شامل التهاب، آسیب سلولی، واکنش‌های ایمنی و اثرات عصبی و متابولیکی) دیده می‌شود. کارگران صنعت پلاستیک و نساجی که درم عرض مقادیر زیادی گرد‌و‌غبار پلاستیک قرار داشتند نیز دچار شرایطی مشابهی مانند التهاب و آلرژی شده بودند.
البته نمی‌توانیم این موضوع را رد کنیم که اثرات مشاهده‌شده ناشی از مواد شیمیایی دیگری که روی این ذرات جا‌به‌جا می‌شوند، نیستند. میکروپلاستیک‌ها حامل خطراتی مانند باکتری مقاوم دربرابر آنتی‌بیوتیک، ویروس و دیگر مولکول‌های سمی هستند. آن‌ها همچنین میکروبیوم ما را دچار اختلال می‌کنند. دیگر مواد شیمیایی مرتبط با پلاستیک مانند پیش‌گیرنده‌های آتش و فتالات‌ها نیز در بافت‌های جانوران تشخیص داده شده‌اند؛ اما اطمینانی درباره‌ی اثرات آن‌ها وجود ندارد.
انواع مختلف پلاستیک می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر ما داشته باشند. بوچی و همکارانش در مطالعه‌ی مروری سال ۲۰۱۹ خود دو نوع مختلف پلاستیک پیدا کردند که در مطالعات متفاوت، دارای اثرات کاملا متضادی بودند. قرار گرفتن در معرض پلی‌استایرن موجب می‌شد سخت‌پوستان فرزندان بیشتری تولید کنند؛ اما مواجهه با پلی‌اتن‌ها موجب تولید فرزندان کمتر می‌شد.
در زمینه‌ی تأثیر میکروپلاستیک‌ها، باید ترکیب پیچیده‌ای عوامل و اثرات متقابل بین آن‌ها را مورد بررسی قرار داد. در همین حال، همه‌ی بخش‌ها از صنایع تا دولت‌ها گرفته تا مصرف‌کنندگان، با تمرکز روی چگونگی کاهش جریان میکروپلاستیک‌ها به محیط می‌توانند در این زمینه کمک کنند. یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان میکروپلاستیک، صنعت تولید لباس مصنوعی است. وتهاک و لگلر نتیجه‌گیری می‌کنند:
برای مقابله با خطر سلامتی بالقوه ناشی از میکروپلاستیک‌ها، تلاش‌های پژوهشی چندرشته‌ای شامل دانشمندان حوزه‌های محیط زیست و پزشکی و نیز دانشمندان حوزه‌ی پلیمر لازم است.
نظرات