گونه P.1 بازماندگان کووید ۱۹ را دوباره آلوده می‌کند

طی چندین هفته، دو گونه از ویروس کرونا چنان آشنا شده‌اند که نام آن‌ها را به‌طور مکرر در اخبار می‌شنوید. گونه‌ی B.1.1.7 ابتدا در بریتانیا شناسایی شد و سرعت انتشار بالایی دارد. در آفریقای جنوبی، گونه‌ای که B.1.351 نامیده می‌شود، می‌تواند از آنتی‌بادی‌های انسان فرار کند و از اثربخشی برخی واکسن‌ها بکاهد. دانشمندان همچنین گونه‌ی نگران‌کننده‌ی دیگری را در برزیل شناسایی کرده‌اند که P.1 نامیده می‌شود.

به نظر می‌رسد گونه‌ی P.1 بتواند افرادی را قبلاً از کووید ۱۹ بهبودی پیدا کرده‌اند، دوباره آلوده کند. به گزارش نیویورک‌ تایمز، این گونه که در ماه دسامبر در برزیل شناسایی شد، تهدید جدیدی ایجاد می‌کند و دانشمندان را در مورد احتمال آغاز موج بزرگ دیگری از ویروس کرونا نگران کرده است. این سویه در شهر مانائوس برزیل اوج گرفته است، اما تاکنون در ۲۴ کشور دیگر نیز منتشر شده است.

دانشمندان داده‌های اولیه‌ی مرتبط با توانایی P.1 برای عفونی کردن مجدد بازماندگان ویروس کرونا را دارند اما نتایج آن‌ها هنوز در مجله‌ای علمی منتشر نشده است. با‌این‌حال، پژوهشگران می‌گویند احتیاط لازم است و باید هر کاری را که می‌توانیم برای کاهش سرعت انتشار ویروس به کار ببریم و حتی کسانی که فکر می‌کنند در برابر بیماری مقاومت کسب کرده‌اند، باید همچنان مراقب باشند و لازم است جداسازی افراد آلوده و پوشیدن ماسک همچنان ادامه داشته باشد. دکتر نونو فاریا، ویروس‌شناس کالج سلطنتی لندن که در هدایت پژوهش جدید مشارکت داشته است، گفت: «باید تلاش‌های واکسیناسیون را گسترش داد. باید یک قدم جلوتر از ویروس باشید».

دکتر فاریا و همکارانش ردیابی ویروس کرونا را در برزیل در بهار سال گذشته آغاز کردند. مانائوس شهری با دو میلیون نفر جمعیت در برزیل به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفته بود و در اوج شیوع ویروس کرونا گورستان‌های این شهر پر از جسد بیماران کووید ۱۹ بود؛ اما پس از اوجی در اواخر آوریل، به نظر می‌رسید که مانائوس بدترین وضعیت خود را گذرانده باشد. برخی از دانشمندان تصور می‌کردند کاهش در تعداد موارد در این شهر بدان معنا است که شهر به ایمنی جمعی رسیده است.

دکتر فاریا و همکارانش به‌دنبال آنتی‌بادی‌های ویروس کرونا در نمونه‌ای از بانک خون مانائوس بودند. آن‌ها دریافتند که تقریبا سه‌چهارم از ساکنین مانائوس عفونی شده‌اند؛ اما از نزدیک پایان سال ۲۰۲۰ موارد جدید دوباره شروع به افزایش کرد و موجب سردرگمی دانشمندان شد. پژوهشگران کنجکاو شدند که آیا ممکن است علت افزایش موارد جدید، گونه‌های جدید باشد. آن‌ها در جست‌وجو برای گونه‌های ویروس کرونا تلاش توالی‌یابی ژنوم جدیدی را در شهر آغاز کردند. درحالی‌که B.1.1.7 (گونه‌ی شناسایی‌شده در بریتانیا) به مناطق دیگر برزیل رسیده بود، آن را در مانائوس پیدا نکردند. در عوض، گونه‌ای در این شهر پیدا شد که قبلاً دیده نشده بود.

بسیاری از گونه‌ها در نمونه‌های مورد بررسی دارای مجموعه‌ی ۲۱ جهش بودند که در ویروس‌های دیگری که در برزیل در گردش بود، دیده نمی‌شود. فاریا نگران چند جهش بود که قبلاً در گونه‌های B.1.1.7 یا B.1.351 دیده شده بود. آزمایش‌ها نشان می‌داد برخی از جهش‌ها ممکن است موجب شوند گونه‌ها بهتر بتوانند سلول‌ها را آلوده کنند. برخی جهش‌ نیز به ویروس کمک می‌کنند تا از آنتی‌بادی‌هایی که براثر عفونت‌های گذشته یا واکسن ایجاد شده‌اند، فرار کند.

وقتی دکتر فاریا و همکارانش نتایج خود را تجزیه‌و‌تحلیل کردند، پژوهشگران در ژاپن به کشف مشابهی دست پیدا کردند. نتیجه‌ی آزمایش ویروس کرونا در چهار گردشگری که از سفری از آمازون به خانه‌ی خود برگشته بودند، مثبت بود. توالی‌یابی ژنوم نشان‌دهنده‌ی مجموعه جهش‌هایی بود که دکتر فاریا و همکارانش آن را در برزیل می‌دیدند.

دکتر فاریا و همکارانش به بررسی علت فراوان شدن گونه‌ی P.1 پرداختند. آیا جهش‌های آن موجب مسری‌تر شدن آن شده بود یا اینکه براثر شانس افزایش پیدا کرده بود؟ شاید علت افزایش این گونه ناشی‌ای کاهش اقدامات بهداشت عمومی در شهر مانائوس بود. همچنین این احتمال وجود داشت که علت فراوان شدن P.1 این باشد که می‌تواند افراد را دوباره عفونی کند. معمولا، عفونت‌های مجدد ویروس کرونا نادر هستند، زیرا آنتی‌بادی‌های تولیدشده به‌وسیله‌ی بدن پس از عفونت برای ماه‌ها قوی باقی می‌مانند؛ اما این احتمال نیز وجود داشت که P.1 حامل جهش‌هایی باشد که اتصال آنتی‌بادی‌ها را به ویروس دشوارتر می‌کند و به ویروس اجازه می‌دهد که وارد سلول‌ها شده و عفونت‌های جدیدی را موجب شود.

اما گونه‌ی مذکور همچنین از مزیت جهش‌هایی که فرار از آنتی‌بادی‌های حاصل از ویروس‌های کرونای دیگر را ممکن می‌سازد، بهره می‌برد. پژوهشگران در آزمایشی که در آن ویروس‌های P.1 را با آنتی‌بادی‌های برزیلی‌هایی که سال گذشته به کووید ۱۹ مبتلا شده بودند، مخلوط کردند، شواهدی دراین‌باره پیدا کردند. آن‌ها دریافتند که اثربخشی آنتی‌بادی‌های آن‌ها در برابر P.1 نسبت به ویروس‌های کرونای دیگر تا ۶ برابر کمتر است. این کاهش ممکن است به این معنا باشد که حداقل برخی از افراد در برابر عفونت‌های جدید ناشی از P.1 آسیب‌پذیر خواهند بود.

دکتر فاریا و همکارانش در آزمایش‌های خود همچنین آنتی‌بادی‌های هشت فردی را که واکسن چینی کروناواک را دریافت کرده بودند، مورد آزمایش قرار دادند. آن‌ها دریافتند که آنتی‌بادی‌های حاصل از واکسن در متوقف کردن گونه‌ی P.1 نسبت به مهار گونه‌های دیگر کارایی کمتری دارد.

البته دکتر فاریا هشدار داد این نتایج که از آزمایش‌های آزمایشگاهی به دست آمده است، لزوما به این معنا نیست که واکسن‌ها در محافظت از مردم در برابر P.1 کمتر مؤثر هستند. واکسن‌ها می‌توانند محافظت قوی در برابر P.1 فراهم کنند، حتی اگر آنتی‌بادی‌هایی که تولید می‌کنند، خیلی قوی نباشد. علاوه بر این، حتی اگر این گونه بتواند افراد واکسینه‌شده را آلوده کند، آن‌ها احتمالا در برابر بیماری شدید کووید ۱۹ محافظت می‌شوند.