دانشمندان نوعی ویروس کرونای سگ را در کودکی کشف کردند که سال ۲۰۱۸ به‌علت ذات‌الریه در بیمارستانی در مالزی بستری شده بود. اگر تأیید شود این ویروس در انسان موجب بیماری می‌شود، هشتمین ویروس کرونا و اولین ویروس کرونای شناسایی‌شده سگ‌سانان خواهد بود که موجب بیماری انسان می‌شود.
به‌گزارش نیویورک‌تایمز، هنوز مشخص نیست این ویروس خاص تهدیدی جدی برای سلامت انسان ایجاد می‌کند یا خیر. مطالعه جدید ثابت نمی‌کند ذات‌الریه مشاهده‌شده قطعا ناشی از این ویروس بوده و این ویروس ممکن است قدرت انتقال بین انسان‌ها را نداشته باشد. باوجوداین، یافته‌هایی مقاله‌ای که به‌تازگی در مجله Clinical Infectious Diseases منتشر شده است، بر لزوم جست‌وجوی فعالانه ویروس‌هایی تأکید می‌کند که می‌توانند از حیوانات به انسان منتقل شوند. دکتر گریگوری گری، همه‌گیرشناس بیماری‌های عفونی در دانشگاه دوک و یکی از نویسندگان مطالعه می‌گوید:
پیام اصلی این است که چنین مواردی احتمالا در سراسر جهان وقتی اتفاق می‌افتد که انسان‌ها در تماس با حیوانات قرار می‌گیرند (خصوصا حین تماس نزدیک) و متوجه آن‌ها نمی‌شویم. به‌دنبال چنین مواردی باید بگردیم. اگر بتوانیم سریعا آن‌ها را پیدا کنیم و بفهمیم که این ویروس‌ها در میزبان انسانی موفق هستند، قبل از اینکه به ویروس عامل دنیاگیری تبدیل شوند، آن‌ها را می‌توانیم مهار کنیم.
درحال‌حاضر، هفت ویروس کرونا شناخته شده است که انسان را آلوده می‌کنند. علاوه‌بر SARS-CoV-2، ویروس عامل کووید ۱۹، ویروس‌های کرونایی وجود دارند که موجب سارس و مرس و سرماخوردگی می‌شوند. اعتقاد بر این است که بسیاری از این ویروس‌ها از خفاش‌ها نشئت گرفته‌اند؛ اما مستقیما یا ازطریق میزبان حیوانی حدواسطی به انسان می‌توانند منتقل شوند.
دانشمندان دهه‌ها می‌دانستند که ویروس‌های کرونا موجب بیماری سگ‌ها می‌شوند؛ اما تاکنون شواهدی وجود نداشته است که ویروس‌های کرونای سگ‌سانان می‌توانند انسان‌ها را آلوده کنند. دانشمندان هنوز اطمینان ندارند که سگ ویروس جدید را به بیمار منتقل کرده است یا خیر. دکتر گری می‌گوید احتمالا سگ بوده است؛ اما میزبان جانوری واسط دیگری ازجمله گربه نیز ممکن است مسئول این امر بوده باشد. همچنین، مدرکی درباره این مسئله وجود ندارد که سگ‌ها SARS-CoV-2 را به انسان منتقل می‌کنند؛ اگرچه هم سگ و هم گربه می‌توانند به آن دچار شوند.
پژوهش جدید بهار سال گذشته پس از وقوع دنیاگیری آغاز شد. در آن زمان، دکتر گری از لیشان شیو، یکی از دانشجویان دکتری، خواست ابزار غربالگری بسازد که بتواند به آن‌ها در تشخیص تمام انواع ویروس‌های کرونا کمک کند، نه‌فقط ویروس‌هایی که قبلا درباره‌شان می‌دانستند. آن‌ها از این تکنیک برای تجزیه‌و‌تحلیل نمونه‌های مربوط به بیماران قدیمی استفاده کردند. نمونه‌ها متشکل از سواب‌های حلق و بینی بود که سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ از ۳۰۱ فردی گرفته شده بود که به‌علت ذات‌الریه در مالزی بستری شده بودند.
پژوهشگران در هشت نمونه ویروسی را شناسایی کردند که ظاهرا ویروس کرونای جدیدی بود. ویروس مذکور شبیه ویروس‌های کرونایی بود که سگ‌ها را آلوده می‌کنند. نمونه‌ها عمدتا به کودکانی مربوط بود که در منطقه‌ها یا محیط‌هایی زندگی می‌کردند که در آن تماس با حیوانات اهلی و وحشی متداول بود. در ابتدا، دکتر گری و همکارانش فکر کردند اشتباه کرده‌اند. او گفت: «اگر سیصد بیمار را بررسی کنیم و هشت مورد از آن‌ها ویروس کرونای سگ‌سانان را نشان دهند که قبلا دیده نشده، ممکن است با خود بگویید این نتیجه درست نیست و علت آن باید آلودگی باشد.»
دانشمندان نوعی جدیدی از ویروس کرونای سگ‌سانان را در بیمار دچار ذات‌الریه بستری‌شده در مالزی در سال ۲۰۱۸ کشف کردند. ویروس مذکور به‌نظر می‌رسد ترکیبی از دو ویروس کرونای شناخته‌شده سگ‌سانان و نیز حاوی قطعاتی از ویروس کرونای گربه و ویروس کرونای خوک باشد.
پژوهشگران نمونه‌ها را به‌منظور بررسی بیشتر برای دکتر آناستازیا ولاسوا، دام‌پزشک و ویروس‌شناس دانشگاه ایالتی اوهایو، ارسال کردند. وی با استفاده از روش غربالگری دارای حساسیت اندکی کمتر تأیید کرد که به‌نظر می‌رسد دو مورد از هشت نمونه حاوی ویروس کرونای سگ‌سانان جدیدی باشند. علاوهبراین، او دریافت یکی از نمونه‌ها ممکن است به سلول‌های سگ آسیب بزند. سپس، ژنوم کامل ویروس را با استفاده از نمونه‌ها بازسازی کرد. ژنوم حاصل با ژنوم دیگر ویروس‌های کرونای شناخته‌شده سگ‌سانان مطابقت زیادی داشت. دکتر ولاسوا درباره ویروس جدید اعلام می‌کند: «بسیار شبیه تعدادی از ویروس‌های کرونای سگ‌سانان است که قبلا شناسایی شده؛ اما سویه جدیدی است.»
به‌نظر می‌رسد ویروس جدید ترکیبی از دو ویروس کرونای سگ‌سانان قبلا‌شناسایی‌شده و نیز حاوی قطعاتی از ویروس کرونای گربه و ویروس کرونای خوک باشد. ناگفته نماند ویروس‌های کرونای نوترکیب در سگ‌ها رایج هستند. علاوهبراین، این ویروس حامل جهش ژنتیکی غیرمعمولی بود: حذف در توالی ژنومی معروف به ژن N که کدکننده پروتئین ساختاری مهمی است. دکتر ولاسوا معتقد است:
این حذف قبلا در دیگر ویروس‌های کرونای سگ‌سانان نشان داده نشده است؛ اما جهش‌های مشابهی در ویروس‌هایی ظاهر شده که موجب کووید و سارس می‌شوند. درباره اهمیت آن دانش کافی نداریم.
اگرچه به پژوهش‌های بسیار بیشتری نیاز است، احتمال دارد این جهش به ویروس‌های کرونای حیوانی کمک کند با میزبان‌های انسانی سازگار شوند. هنوز خیلی زود است که بگوییم ویروس جدید خطری برای انسان دارد یا خیر. پژوهشگران هنوز ثابت نکرده‌اند ویروس عامل ذات‌الریه‌ای بوده که بیماران را به بیمارستان فرستاده است. علاوهبراین، آنان هنوز مطالعه نکرده‌اند افرادی که ممکن است ویروس را از حیوانات گرفته باشند، می‌توانند آن را به افراد دیگر منتقل کنند یا خیر.
جان لدنیکی، ویروس‌شناس دانشگاه فلوریدا، به این موضوع اشاره کرد که لزوما هر ویروس شناسایی‌شده موجب شیوع نمی‌شود. وی می‌افزاید: «مطالعه جدید بسیار مهم است. این واقعیت که این ویروس کرونا است، بار‌دیگر به ما می‌گوید که ویروس‌های کرونا را باید بیشتر مطالعه کنیم.»
درواقع، شاید ویروس‌های کرونا در بین انسان‌ها و گونه‌های دیگر ازجمله سگ‌ها بسیار بیشتر از چیزی در گردش باشند که قبلا شناخته شده‌اند. دکتر ولاسوا می‌گوید:
درحال‌حاضر، دلیلی نداریم که باور کنیم این ویروس موجب ایجاد دنیاگیری می‌شود. آنچه بر اساس پژوهش حاضر می‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم، این است که انتقال ویروس‌های کرونا از منابع حیوانی به انسان‌ها احتمالا رویداد بسیار رایجی است و تاکنون از این مسئله عمدتا غفلت شده.
یافته‌های مطالعه جدید بر لزوم نظارت هدفمندتر و فعالانه‌تر بر ویروس‌ها با تمرکز خاص بر تعامل انسان و حیوان تأکید می‌کند. دکتر گری معتقد است:
باید بیشتر به‌سمت رویکرد نمونه‌گیری از انسان‌هایی حرکت کنیم که در تماس بسیار نزدیکی با حیوانات قرار می‌گیرند و جایی که ویروسی می‌بینیم که به‌نظر می‌رسد در یکی از جهات شروع به سازگاری کرده است (مانند ویروس انسانی در دام‌ها یا ویروس دامی در انسان‌ها) باید به آن توجه کنیم.
دانشمندان قصد دارند پژوهش‌های بیشتری ازجمله مطالعاتی برای بررسی میزان شیوع این ویروس و نیز حضور آن در افراد سالم انجام دهند. در همین حین، دکتر لدنیکی می‌گوید: «به ترسیدن از حیوانات خانگی نیازی نیست. انسان‌ها و سگ‌ها مدت طولانی با‌هم بوده‌اند. احتمالا درحال رد‌وبدل‌کردن این ویروس‌ها بوده‌ایم و فقط این مسئله را نمی‌دانستیم.»
نظرات