آیا پیوند مدفوع به درمان کووید ۱۹ کمک می‌کند؟
بر اساس گزارش موردی جدیدی، پیوند مدفوع ممکن است به دو بیمار دارای عوامل خطر کمک کرده باشد تا به کووید ۱۹ شدید مبتلا نشوند. اما این مطالعه فقط مبتنی بر دو بیمار بود و بنابراین، بهبودی ممکن است به صورت تصادفی رخ داده باشد یا ناشی از درمان‌های دیگر بوده باشد.
به گزارش لایو ساینس، دو بیمار مذکور اخیرا در لهستان به دلیل عفونت باکتریایی در بیمارستان بستری شدند و به‌عنوان درمان، پیوند مدفوع دریافت کردند. آزمایش کووید ۱۹ هر دو بیمار بعدا مثبت شد؛ اما هیچ یک از آن‌ها با وجود دارا بودن مشکلات زمینه‌ای، دچار بیماری شدیدی نشد. نویسندگان مطالعه می‌گویند: «یک توضیح احتمالی این است که پیوند مدفوع که برای تقویت پاسخ ایمنی انجام می‌شود، ممکن است مانع از بیماری شدید این افراد شده باشد.»
رویه‌ی مذکور که پیوند میکروبیوتای مدفوع (FMT) نام دارد، شامل پیوند مدفوع فرد سالم به روده بیماری می‌شود که دچار مشکل روده‌ای مانند عفونت ناشی از باکتری کلستریدیوم دیفیسل (Clostridium difficile) است. تصور می‌شود مدفوع سالم دارای ترکیبی از باکتری‌های سالم است که به بدن در مبارزه با عوامل بیماری‌زایی که موجب مشکلاتی نظیر اسهال یا سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شوند، کمک می‌کند. به گزارش لایو ساینس، پیوند مدفوع برای کمک به تقویت اثرات ایمنی‌درمانی در بیماران سرطانی نیز استفاده شده است.
باکتری کلستریدیوم دیفیسل
این اولین باری نیست که پیوند مدفوع در بیماران مبتلا به نوعی عفونت باکتریایی و کووید ۱۹ پیشنهاد یا بدون مشکل استفاده می‌شود؛ اما دانشمندان نمی‌دانند آیا پیوند می‌تواند کووید ۱۹ را درمان کند یا از شدت آن بکاهد. هر دو بیمار این مطالعه موردی به علت عفونت باکتریایی به بیمارستان مراجعه کرده بودند و تا زمانی که در بیمارستان بستری شدند و برای عفونت باکتریایی تحت درمان پیوند مدفوع قرار گرفتند، دچار نشانه‌های کووید ۱۹ نشدند.
اولین بیمار مطالعه مردی ۸۰ ساله بود که ابتدا به علت ذات‌الریه و سپسیس (مسمومیت خون) در بیمارستان تحت درمان قرار گرفت. اما مشخص شد مرد بیمار به کلستریدیوم دیفیسل نیز آلوده است که برای آن تحت درمان FMT قرار گرفت. پس از آغاز FMT، نتیجه آزمایش وی برای ویروس عامل کووید ۱۹ یعنی SARS-CoV-2 نیز مثبت شد و تحت درمان با روش پلاسمادرمانی قرار گرفت (خونی که حاوی آنتی‌بادی گرفته‌شده از بیماران بهبود یافته کووید ۱۹ است) و داروی ضد ویروس رمدسیویر را دریافت کرد. نویسندگان می‌گویند: «رمدسیویر می‌تواند پس از متوسط ده روز به بهبودی منجر شود و مزیت‌های پلاسمادرمانی نیز محدود است.» اما در کمال تعجب، دو روز پس از پیوند مدفوع، نشانه‌های کووید ۱۹ در بیمار برطرف شد و ذات‌الریه‌ی وی بدتر نشد.
بیمار دوم مردی ۱۹ ساله و دچار نوعی بیماری التهابی روده به نام کولیت زخمی بود و داروهایی مصرف می‌کرد که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند. وی پس از عفونت عودکننده کلستریدیوم دیفیسل در بیمارستان بستری شد و برای درمان عفونت باکتریایی، تحت پیوند مدفوع قرار گرفت و آنتی‌بیوتیک نیز دریافت کرد. بیمار حدود ۱۵ ساعت بعد تب کرد و آزمایش SARS-CoV-2 وی مثبت شد؛ ولی حتی با اینکه دچار نقص ایمنی بود و درمانی برای کووید ۱۹ دریافت نکرد، دچار علائم خفیفی شد. نویسندگان می‌گویند: «نتیجه‌گیری اصلی ما از این موارد این است که FMT در درمان عفونت عودکننده کلستریدیوم دیفیسل در بیمارانی که دچار کووید ۱۹ نیز هستند، ایمن و مؤثر است.»
پژوهشگران مطالعه با توجه به نتایج مطالعه این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا FMT ممکن است روی روند بالینی کووید ۱۹ اثر داشته باشد؟ به‌عبارت دیگر، آیا پیوند مدفوع ممکن است به تسکین بیماری شدید در این بیماران کمک کرده باشد که هر دو عوامل خطر ابتلا به کووید ۱۹ شدید را دارا بودند.
البته، حتی افرادی که دارای عوامل خطر هستند، معمولا دچار کووید ۱۹ شدید نمی‌شوند؛ بنابراین هر دوی این بیماران ممکن است به‌صورت تصادفی بهبود پیدا کرده باشند. علاوه بر این، مطالعه‌ی جدید گزارشی موردی از فقط دو بیمار بود و جدا کردن اثرات درمان‌های مختلف دشوار است. پژوهشگران قصد دارند اثرات پیوند مدفوع را روی بیماران کووید ۱۹ در کارآزمایی بالینی رسمی آزمایش کنند.
یافته‌های این پژوهش در مجله‌ی Gut منتشر شده است.