اگر ویروس کرونای کشنده‌تری در حیوانات خانگی ظاهر شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

مقام‌های بریتانیا اخیرا گفته‌اند که برای پیشگیری از اینکه ویروس کرونا جهش خطرناک دیگری به‌دست آورد و دوباره به انسان‌ها سرایت کند، ممکن است مجبور شوند به کشتار یا واکسیناسیون حیوانات دست بزنند. این پیشنهاد که همچون وحشتی ناگهانی به‌نظر می‌رسد، فقط بخشی از بحثی طولانی در میان دانشمندان است.

شواهدی در‌این‌باره که گربه‌ها نیز می‌توانند به ویروس عامل کووید، یعنی SARS-CoV-2 آلوده شوند، از آوریل ۲۰۲۰ از ووهان چین ظاهر شد و شواهدی که نشان می‌داد آن‌ها می‌توانند تحت شرایط خاصی عفونت را به گربه‌های دیگر منتقل کنند، نیز در همان ماه به‌دست آمد. از آن زمان، عفونت‌ها در مینک‌ها در دانمارک و هلند، در گربه‌های بزرگ در باغ‌وحش‌ها، در سگ‌ها، در راسوی اهلی و گونه‌های دیگر تأیید شده است. گفتنی است که منشأ ویروس SARS-CoV-2 احتمالا خفاش است و گونه‌های دیگر حیات‌وحش نیز ممکن است مستعد عفونت ناشی‌ از این ویروس باشند.

عفونت برخی از این گونه‌ها به SARS-CoV-2 می‌تواند موجب بیماری واقعی شود و مشکلات دام‌پزشکی، رفاهی یا حفاظتی ایجاد کند. اگرچه انتقال از (یا انتقال به) حیوانات همراهی که زمان زیادی را در تماس با انسان‌ها می‌گذرانند، مشکلات دیگری در زمینه تلاش برای مهار دنیاگیری در انسان‌ها ایجاد می‌کند. برای مثال، اگر انتقال بین انسان و گربه به‌راحتی رخ دهد، کنترل دنیاگیری در انسان‌ها ممکن است به اقداماتی برای پیشگیری از این اتفاق نیاز داشته باشد که می‌تواند شامل واکسیناسیون و قرنطینه‌کردن گربه‌ها باشد.

شواهد زیادی برای انتقال ویروس کرونای عامل کووید از انسان به گربه وجود دارد؛ اما شواهد بسیار کمی درباره انتقال از گربه به انسان وجود دارد. همچنین، شواهد زیادی درباره انتقال میان گربه‌ها در شرایط عادی (نه در شرایط آزمایشگاه) وجود ندارد.

در‌حال‌حاضر، دلیلی واقعی برای نگرانی در‌این‌باره وجود ندارد که عفونت در گربه‌ها مشکل بزرگی است. شما از سوی خانواده و دوستان خود درمقایسه‌با گربه‌های آن‌ها، درمعرض خطر بیشتری قرار دارید؛ اگرچه باید اقدامات بهداشتی معمول را برای کاهش خطر گرفتن بیماری‌های دیگر از گربه‌ها (مانند توکسوپلاسموزیس) انجام دهید. در شرایط کنونی، گربه‌ها و سگ‌های خانگی خطری جدی برایمان ندارند که روش‌های کنترل خاصی مانند کشتار یا قرنطینه را توجیه کند. 

خطر بلندمدت SARS-CoV-2 در گونه‌های دیگر این است که اگر ویروس شروع به گردش در میان آن‌ها کند، ممکن است گونه‌ای جدید و شاید حتی ناخوشایندتر ظاهر شود و تا زمانی‌که دوباره به انسان‌ها منتقل نشود، به‌عنوان مشکل تشخیص داده نشود. چنین مواردی نادر است؛ اما دولت‌ها باید این سناریوهای احتمالی را در نظر بگیرند. مهم‌ترین راه برای کاهش خطر چنین رویدادهایی، نظارت برای شناسایی گونه‌های جدید در حیوانات است که هنوز در انسان‌ها ظاهر نشده‌اند.

احتمال واکسیناسیون حیوانات خانگی بسیار کم است. واکسن‌های سگ و گربه برای کووید در حال تولید است؛ ولی ممکن است در زمینه نشان‌دادن تأثیر آن‌ها مشکلاتی وجود داشته باشد. واکسن‌های کووید زمانی مجوز استفاده گسترده در انسان‌ را دریافت کردند که در کارآزمایی‌های انسانی مرحله آخر تأیید شدند. در این کارآزمایی‌ها، افراد زیادی واکسن را دریافت کردند و زیر نظر گرفته شد تا مشخص شود آیا دربرابر عفونت محافظت می‌شوند یا نه.

در چنین کارآزمایی‌هایی، افراد کافی باید عفونی شوند تا تأثیر واکسن درمقابل دارونما نشان داده شود. انجام آزمایش‌های مشابه روی سگ‌ها و گربه‌ها درحالی‌که نرخ عفونت کم یا حتی درحال‌حاضر ناشناخته است، دشوار خواهد بود. کارآزمایی‌های کوچک‌تر نیز شواهد مناسبی ارائه نمی‌دهند. ممکن است بتوان از همان واکسن‌هایی که در انسان استفاده می‌شود، برای گربه‌ها و سگ‌ها نیز استفاده کرد؛ اما این کار نیز با خطرهایی همراه است.

قرارگرفتن افراد واکسینه‌شده درمعرض عفونت‌های جدید ممکن است راهی برای انتخاب گونه‌هایی باشد که می‌توانند از پاسخ ایمنی حاصل از واکسن فرار کنند. اگر از همان طرح‌های پایه واکسن در گربه‌ها و سگ‌ها استفاده شود، ممکن است در این حیوانات برای گونه‌های توانمند در فرار از ایمنی انتخاب انجام شود که می‌توانند دوباره به انسان‌های واکسینه‌شده منتقل شوند؛ خصوصا اگر واکسن‌ها در حیوانات به‌اندازه انسان‌ها مؤثر نباشند یا اگر فقط برخی از گربه‌ها و سگ‌ها واکسینه شوند.

اتانازی گسترده حیوانات خانگی به‌عنوان احتیاط (چیزی که درباره دام‌ها یا حیوانات وحشی کشتار خوانده می‌شود)، بسیار بعید است. وضعیتی را تصور کنید که گونه بسیار خطرناک و بالقوه کشنده‌ای از ویروس از گربه‌ای به صاحب و خانواده‌اش انتقال پیدا می‌کند. عفونت در انسان‌ها به‌طور ایدئال از راه جداسازی در مرکزی مناسب (مانند همان کاری که درباره موارد معدود ابولا در بریتانیا انجام می‌شود)، گسترش ویروس را متوقف می‌کند. سپس، گربه منشأ عفونت و تماس‌های نزدیک او (درصورت وجود)، ممکن است برای کاهش خطر برای انسان و گربه‌های دیگر مورد اتانازی قرار گیرند. اتانازی گسترده گربه‌ها در صورتی مؤثر است که گونه خطرناک در جامعه منتشر شده باشد.

اگر به‌منظور شناسایی گونه‌های بالقوه خطرناک ویروس SARS-CoV-2 در انسان‌ها و حیوانات نظارت شود تا قبل از انتشار تشخیص داده شود، نگرانی درباره اتانازی حیوانات خانگی وجود ندارد. کشورهایی مانند بریتانیا بودجه‌هایی برای نظارت بر حیوانات خانگی و حیوانات وحشی در نظر گرفته‌اند و این نوع برنامه‌ها برای پرهیز از واکنش‌های ناآگاهانه در رویدادهای آینده حیاتی است.