واکسن‌های RNA سطوح آنتی‌بادی بسیار متفاوتی تولید می‌کنند
معمولا واکسن‌های مبتنی‌بر RNA مدرنا و فایزر/بیوان‌تک را ازنظر عملکرد یکسان در نظر می‌گیریم. آن‌ها برای ایجاد ایمنی از رویکرد یکسانی استفاده می‌کنند و اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها بسیار مشابه است. داده‌های کارآزمایی‌های بالینی نشان می‌دهد آن‌ها کارایی بسیار مشابهی (در محدوده ۹۵ درصد) دارند.
بنابراین، انتشار مقاله‌ای که نشان می‌دهد پاسخ آنتی‌بادی حاصل از دو واکسن مذکور به‌سادگی از هم تشخیص‌پذیر است، تعجب‌آور است. مطالعه جدید نشان داد واکسن مدرنا سطحی از آنتی‌بادی را تولید می‌کند که بیش از دو برابر سطح آنتی‌بادی مشاهده‌شده در افرادی است که واکسن فایزر را دریافت می‌کنند.
درحالی‌که مهم است که از مطالعه‌ای واحد نتیجه‌گیری افراطی نکنیم، مطالعه به‌اندازه کافی بزرگ بود که می‌توان گفت نتایج به‌احتمال زیاد مطمئن هستند. اگر چنین باشد، نتایج هشداری است مبنی‌بر اینکه بهتر است روی اندازه‌گیری‌های نسبتا خام سطوح آنتی‌بادی‌ها، بیش‌از‌حد تأکید نکنیم و در نتیجه‌گیری براساس آن‌ها احتیاط کنیم.
روش کار مطالعه جدید ساده بود. یک مرکز پزشکی در بلژیک کارکنانش را دربرابر کووید ۱۹ واکسینه کرده بود و از افراد داوطلب خواست نمونه خون خود را دراختیار پژوهشگران قرار دهند. نمونه‌ها هم پیش از واکسیناسیون و هم ۶ تا ۱۰ هفته پس از واکسیناسیون جمع‌آوری و سطوح آنتی‌بادی خاص پروتئین اسپایک SARS-CoV-2 در هر دو زمان اندازه‌گیری شد. حدود ۷۰۰ شرکت‌کننده واکسن مدرنا و تقریبا ۹۵۰ نفر واکسن فایزر را دریافت کردند.
پژوهشگران با داشتن این داده‌ها به‌سادگی سطوح آنتیبادیهای ضداسپایک را در گروه‌های مختلف باهم مقایسه کردند. نکته مهم این بود کسانی که پیش از واکسیناسیون دچار عفونت شده بودند، درمقایسه‌با شرکت‌کنندگان دیگر پاسخ قوی‌تری حاصل کردند و مقدار آنتیبادیهای آن‌ها پس از واکسیناسیون بیش از پنج برابر بیشتر بود.
دراین‌بین، نکته تعجب‌آور این بود که واکسن مدرنا درمقایسه‌با واکسن فایزر پاسخ قوی‌تری تولید کرده بود. ازنظر واحدهای آنتی‌بادی در هر میلی‌لیتر نمونه خون، تفاوت ۳۸۳۶ به ۱۴۴۴ و این تفاوت ازنظر آماری کاملا معنادار بود و نمی‌توانست براثر بخت‌واقبال حاصل شده باشد.
با‌این‌حال، مواردی برای احتیاط وجود دارد:
۱. درحالی‌که مرکز پزشکی‌ای که مطالعه در آن انجام شد، احتمالا توانسته بود واکسن‌ها را ذخیره و از آن‌ها به‌درستی استفاده کند، آن‌ها در انتهای شبکه تولید و توزیع پیچیده‌ای قرار داشتند و این احتمال وجود دارد که پیش از رسیدن واکسن‌ها به کلینیک، مشکلی برایشان پیش آمده باشد. تکرار چنین آزمایشی می‌تواند این موضوع را به‌سرعت روشن کند؛
۲. پژوهشگران مطالعه کل سطوح آنتی‌بادی را اندازه‌گیری کردند که به پروتئین اسپایک متصل می‌شود. این در حالی است که فقط زیرمجموعه‌ای از این آنتی‌بادی‌ها از نوع آنتیبادیهای خنثی‌کننده هستند که به پروتئین اسپایک به گونه‌ای متصل می‌شوند و توانایی پروتئین را ازنظر تعامل با سلول و ورود به آن مختل می‌کنند. اندازه‌گیری آنتیبادیهای خنثی‌کننده بسیار دشوارتر است؛ بنابراین، بیشتر مطالعات روش ساده‌تر مطالعه حاضر را دنبال می‌کنند.
بااین‌همه، این امکان وجود دارد که با۶وجود تفاوت در کل آنتی‌بادی‌ها، هر دو واکسن سطوح مشابهی از آنتیبادیهای خنثی‌کننده را تولید کنند. این مسئله را نیز می‌توان در مطالعات آینده مشخص کرد. مشابه‌بودن سطوح آنتیبادیهای خنثی‌کننده حاصل از دو واکسن با سطوح مشابه محافظت دو واکسن سازگار است؛ زیرا به‌نظر می‌رسد محافظت با سطوح آنتی‌بادی خنثی‌کننده همبستگی داشته باشد.
درحالی‌که برای روشن‌شدن این موارد منتظر داده‌های بیشتر هستیم، باید به این مسئله توجه کنیم که آیا در تصمیم‌گیری‌هایمان تأکید بیش‌ازحدی روی سطوح آنتی‌بادی‌ها می‌کنیم یا خیر.
درحال‌حاضر، استدلال‌ها در زمینه نیاز به تقویت‌کننده‌ها تا حدی بر این واقعیت استوار است که سطوح آنتی‌بادی با گذشت زمان کاهش پیدا می‌کند. این دردحالی است که کاهش سطح آنتی‌بادی‌ها با گذشت زمان پیامدی طبیعی از تغییر از پاسخ به عفونت فعال به‌سمت حافظه ایمنی عملکردی از عفونت است.
علاوه‌بر‌این، کارایی تقویت‌کننده تا حدی مبتنی‌بر این واقعیت است که تقویت‌کننده سطح بالای آنتی‌بادی را بازیابی می‌کند. بازهم این دقیقا همان چیزی است که وقتی رخ می‌دهد که سلول‌های حافظه ایمنی مجددا با پروتئین اسپایک رو‌به‌رو و آن‌ها در این شرایط دوباره فعال می‌شوند.
بنابراین، در تفسیر چنین نتایجی باید با احتیاط برخورد کرد؛ زیرا هنوز کاملا درک نکرده‌ایم که چگونه تغییر در سطح آنتی‌بادی با محافظت ارتباط دارد.
نظرات