مرک فرمول قرص کووید خود را در اختیار کشورهای فقیر قرار می‌دهد

مرک مجوز بدون حق امتیاز قرص کووید ۱۹ خود به یک سازمان غیرانتفاعی تحت حمایت سازمان ملل اعطا کرده است. قرارداد مذکور اجازه می‌دهد که دارو در کشورهای فقیری که در آن‌ها کمبود شدید واکسن‌های ویروس کرونا وجود دارد، تولید و با قیمت ارزانی به فروش برسد.

توافق مرک با سازمان Medicines Patent Pool به شرکت‌ها در ۱۰۵ کشور جهان، عمدتا در آفریقا و آسیا، اجازه خواهد داد تا فرمولاسیون قرص ضدویروسی به نام مولنوپیراویر را تحت مجوز فرعی دریافت کنند و ساخت آن را شروع کنند. سازمان مذکور در این راستا کار می‌کند که درمان‌ها و فناوری‌های پزشکی در سطح جهان در دسترس قرار گیرد.

مرک این ماه در گزارشی اعلام کرد که مولنوپیراویر در کارآزمایی بالینی بزرگی، نرخ بستری‌شدن و مرگ را در بیماران مبتلا به کووید درمعرض خطر بالا که بلافاصله پس از آغاز عفونت مصرف دارو را آغاز کردند، به نصف کاهش داد.

پیش‌بینی می‌شود تولیدکنندگان داروهای عمومی در کشورهای درحال توسعه این دارو را به قیمتی درحد ۲۰ دلار به ازای هر دوره درمان (۵ روز) به بازار برسانند. این درحالی‌که است دولت آمریکا موافقت کرده است برای خرید اولیه‌ی خود، به ازای هر دوره ۷۱۲ دلار بپردازد.

حامیان دسترسی به دارو از قرارداد جدید استقبال کردند و آن را اقدامی غیرعادی برای یک شرکت دارویی بزرگ خواندند. جیمز لاو، سرپرست سازمات تحقیقات غیرانتفاعی Knowledge Ecology International می‌گوید: «مجوز مرک محافظت بسیار خوب و معناداری برای افرادی است که در کشورهایی زندگی می‌کنند که بیش از نیمی از جمعیت جهان را شامل می‌شوند».

کارگران شرکت داروسازی آسپن (Aspen Pharmacare) آفریقای جنوبی. این شرکت قصد دارد برای ساخت داروی ضدویروسی کووید مولنوپیراویر و توزیع آن در سراسر آفریقا درخواست مجوز کند.

مرک قبلا اقدام‌هایی برای صدور مجوز برای هشت تولیدکننده بزرگ دارو در هند انجام داده است تا نسخه‌های عمومی از مولنوپیراویر را تولید کنند. اما به‌گفته‌ی جنل کریشنامورتی، معاون سیاست‌های بهداشت در شرکت مرک، شرکت آن‌ها نگران بود که تولید در یک منطقه، برای دسترسی سریع کشورهای درحال توسعه به دارو کافی نباشد؛ بنابراین، مرک همچنین درحال مذاکره با سازمان Medicines Patent Pool است که تجربه زیادی درزمینه کار با شبکه سازندگان دارو در جهان دارد. مرک قول داده است در زمینه‌ی انتقال فناوری نیز به کشورهای تولیدکننده کمک کند.

اقدامات مرک درزمینه‌ی انتقال فناوری و مجوز تولید دارو در کشورهای درحال توسعه برخلاف رویکردی است که شرکت‌هایی مانند فایزر و مدرنا درزمینه‌ی عدم انتقال فناوری به تولیدکنندگان بالقوه واکسن mRNA در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین در پیش گرفته‌اند.

مرک از معدود برندهای تجاری دارویی است که این روزها تحت پوشش رسانه‌ای مثبتی قرار دارد. در طول مبارزه طولانی برای داروهای ارزان‌قیمت درمان HIV در اوایل دهه ۲۰۰۰، مرک به‌طور مکرر مورد خشم فعالان درزمینه دسترسی به داروها قرار گرفته بود و میراث آن نبردها بر تصمیم‌گیری‌های امروز شرکت درمورد دسترسی به دارو اثر گذاشته است.

چارلز گور، مدیر سازمان Medicines Patent Pool گفت قرارداد جدید با مرک اولین مجوز بهداشت عمومی شفاف برای یک داروی کووید است. او گفت دسترسی به چنین دارویی بسیار مهم است، زیرا می‌تواند در خارج از بیمارستان‌ها استفاده شود و به‌طور بالقوه بسیار ارزان خواهد بود. تاکنون، بیش از ۵۰ شرکت، از تمام مناطق جهان درحال توسعه برای دریافت مجوز فرعی درخواست داده‌اند.

فایزر نیز دارای قرص ضدویروس کووید است که در کارآزمایی‌های مراحل آخر قرار دارد. به‌گفته‌ی آقای گور، این شرکت نیز درحال مذاکره با سازمان Medicines Patent Pool است.

مولنوپیراویر توسط مرک و شرکت ریجبک بایوتراپوپتیکس، براساس مولکولی ساخته شد که ابتدا در دانشگاه اموری مورد مطالعه قرار گرفت. تمام سه سازمان بخشی از این قرارداد هستند و از شرکت‌هایی که مجوز فرعی می‌گیرند، هزینه‌ای دریافت نخواهند کرد. مرک داده‌های کارآزمایی بالینی خود را برای سازمان غذا و دارو ارسال کرده است تا مجوز استقاده اضطراری را دریافت کند. این تصمیم ممکن است اوایل دسامبر گرفته شود.

آژانس‌های نظارتی در کشورهای دیگری که نسخه‌ای از مولنوپیراویر را تولید کنند، باید آن را ارزیابی کنند. برخی از تولیدکنندگان دارو برای نسخه‌های خود به دنبال کسب تاییدیه سازمان جهانی بهداشت هستند تا به تأیید جداگانه کشوری نیازی نداشته باشند.

استفان سعد، مدیر اجرایی شرکت آسپن در آفریقای جنوبی گفت، شرکت او احتمالا برای دریافت مجوز تولید و توزیع مولنوپیراویر در سراسر آفریقا اقدام خواهد کرد. او معتقد است که آسپن می‌تواند دارو را با قیمت حدود ۲۰ دلار برای هر دوره درمان تولید کند. آقای گور گفت برخی افراد در این زمینه به او گفته‌اند نسخه‌ای عمومی از مولنوپیراویر را حتی می‌توان به‌طور سودمندانه با قیمتی به حد ۸ دلار به ازای دوره تولید کرد. براساس قرارداد مجوز جدید، مرک تولید و فروش مولنوپیراویر در کشورهای ثروتمند و بسیاری از کشورهای با درآمد متوسط را با قیمت بسیار بالاتر ادامه خواهد داد.

مجوزهایی که مرک برای تولیدکننده داروی عمومی در هند صادر می‌کند، فروش دارو را به کشورهای درحال توسعه محدود می‌کند و بسیاری از کشورهای با درآمد متوسط ازجمله چین و روسیه (که درحال‌حاضر شیوع کووید در آن‌ها بالا است) را کنار می‌گذارد. در این شرایط، این احتمال به وجود می‌آید که شهروندان این کشورها که اغلب سیستم بهداشت و درمان ضعیفی دارند، به این دارو دسترسی پیدا نکنند. توافقنامه حاضر همچنین کشورهای دارای درآمد متوسط و بیشتر کشورهای آمریکای لاتین را شامل نمی‌شود.