فواید قهوه برای سلامتی آن‌طورکه به‌نظر می‌رسد، ساده نیست

احتمالا شنیده‌اید که نوشیدن قهوه برای سلامتی مفید است. مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن مقدار متوسط قهوه با مزیت‌های سلامتی متعددی، ازجمله کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو و بیماری قلبی‌عروقی همراه است. درحالی‌که این ارتباط‌ها بارها نشان داده شده است، آن‌ها درواقع ثابت نمی‌کنند که قهوه خطر بیماری را کاهش می‌دهد. اثبات این موضوع پیچیده به‌نظر می‌رسد که قهوه برای سلامتی مفید است.

درحالی‌که گفته می‌شود مصرف سه تا پنج فنجان قهوه در روز با فواید سلامتی مطلوب همراه است، این موضوع چندان هم ساده نیست. قهوه ازنظر شیمیایی پیچیده است و اجزای زیادی دارد که می‌توانند به طرق مختلف بر سلامتی اثر بگذارند.

کافئین شناخته‌شده‌ترین ترکیب موجود در قهوه است؛ ولی قهوه اجزای دیگری هم دارد. درادامه، به چند ترکیب دیگر موجود در قهوه اشاره شده که ممکن است بر سلامتی اثر بگذارند.

آلکالوئیدها: علاوه‌بر کافئین، تریگونلین یکی دیگر از آلکالوئیدهای مهم موجود در قهوه است. تریگونلین کمتر از کافئین مطالعه شده است؛ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ممکن است فواید سلامتی مانند کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو داشته باشد.

پلی‌فنول‌ها: برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند این ترکیبات که در بسیاری از گیاهان، ازجمله کاکائو و بلوبری یافت می‌شوند، برای قلب و عروق مفید هستند و ممکن است به پیشگیری از بیماری‌های تخریب‌کننده عصب مانند آلزایمر کمک کنند. قهوه عمدتا حاوی گروهی از پلی‌فنول‌ها به نام کلروژنیک اسیدها است. عبارت اسید کلروژنیک، تنها به ترکیبی خاص اشاره نمی‌کند؛ بلکه عنوان خانواده‌ای از ایزومرهای مختلف است.

دی‌ترپن‌ها: قهوه حاوی دو دی‌ترپن است (کفستول و کاهول) که روغن قهوه را تشکیل می‌دهند و همان ماده‌ی چرب طبیعی است که حین دم‌کردن آزاد می‌شود. دی‌ترپن‌ها ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی را افزایش دهند.

ملانوئیدین‌ها: این ترکیبات که در دمای زیاد و حین فرایند برشته‌کردن قهوه تولید می‌شوند، دلیل رنگ قهوه هستند و طعم و عطر مشخص قهوه نیز به‌دلیل آن‌ها است. آن‌ها ممکن است اثر پریبیوتیک نیز داشته باشند؛ یعنی باکتری‌های مفید روده را افزایش دهند که برای سلامت عمومی مفید هستند.

روش پرورش قهوه و دم‌کردن و سروکردن همه می‌توانند بر ترکیبات موجود در قهوه و نیز فواید سلامتی آن تأثیرگذار باشند.

شرایط پرورش می‌تواند بر مقدار کافئین و اسیدکلروژنیک موجود در قهوه اثر بگذارد. برای مثال، قهوه‌ای که در ارتفاعات رشد می‌کند، کافئین و اسید کلروژنیک کمتری خواهد داشت. دو نوع دانه قهوه، یعنی قهوه عربیکا و روبوستا، نیز میزان متفاوتی کافئین و اسیدکلروژنیک و تریگونلین دارند. گفتنی است این موضوع بررسی نشده که کدام‌یک ممکن است برای سلامتی مفیدتر باشند.

فقط نحوه‌ی دم‌کردن قهوه مهم نیست؛ بلکه محل رشد قهوه نیز بر ترکیبات موجود در آن اثر می‌گذارد

فراوری نیز بر ترکیب شیمیایی قهوه اثر می‌گذارد. برای مثال، برخی از قهوه‌ها کافئین‌زدایی می‌شوند. این کار معمولا پیش از برشته‌کردن انجام می‌شود و بسته به روش کافئین‌زدایی، این مرحله ممکن است بر ترکیبات دیگر نیز اثر بگذارد. برای مثال، در فرایند کافئین‌زدایی، مقادیر کمی از کلروژنیک اسید از دست می‌رود.

میزان برشته‌کردن قهوه نیز مهم است. هرچه شدت برشته‌کردن بیشتر باشد، ملانوئیدین بیشتری تشکیل و طعم قهوه شدیدتر می‌شود؛ اما این امر محتوای کلروژنیک اسید و تریگونلین را کاهش می‌دهد.

در بریتانیا، قهوه‌ی فوری رایج‌ترین نوع مصرفی قهوه است. این قهوه معمولا به روش خشک‌کردن انجمادی تهیه می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که قهوه‌ی فوری درمقایسه‌با قهوه‌ی فیتلرشده و قهوه‌ی اسپرسو ملانوئیدین بیشتری دارد.

روش آماده‌کردن قهوه نیز بر ترکیب شیمیایی آن اثر می‌گذارد. برای مثال، قهوه‌ی جوشانده درمقابسه‌با قهوه‌ی فیلترشده دی‌ترپن‌های بیشتری دارد. عوامل دیگر مانند مقدار قهوه‌ی استفاده‌شده، درجه‌ی آسیاب‌شدن، دمای آب و اندازه‌ی فنجان نیز بر ترکیب شیمیایی قهوه اثر می‌گذارند.

هر فنجانی از قهوه متفاوت است

هر ترکیبی اثرهای متفاوتی بر سلامتی می‌گذارد؛ به‌همین‌دلیل، روش تولید و دم‌کردن قهوه می‌تواند مهم باشد. برای مثال، تصور می‌شود کلروژنیک اسید با بهبود عملکرد شریان‌ها، خطر بیماری قلبی‌عروقی را کاهش دهد. همچنین، شواهدی وجود دارد که این اسیدها ممکن است با کنترل افزایش قندخون پس از خوردن غذا، خطر دیابت نوع دو را کاهش دهند. افزون‌براین، نشان داده شده است که دی‌ترپن‌ها سطح لیپوپروتئین با چگالی کم را افزایش می‌دهند. لیپوپروتئین نوعی کلسترول است که با بیماری قلبی‌عروقی در ارتباط است.

همچنین، شواهدی وجود دارد که افراد ممکن است به برخی از ترکیبات قهوه واکنش متفاوتی نشان دهند. درحالی‌که مصرف قهوه می‌تواند موجب افزایش فشارخون شود، نشان داده شده است که مصرف مداوم سه تا چهار فنجان قهوه در روز موجب ایجاد مقاومت دربرابر اثرهای افزایش‌دهنده‌ی فشارخون می‌شود. ژنتیک نیز ممکن است در نحوه‌ی برخورد بدن با کافئین و ترکیبات دیگر موجود در قهوه مؤثر باشد.

شواهد فزاینده‌ای به میکروبیوم روده به‌عنوان عامل مهمی در تعیین اثرهای قهوه برای سلامتی نیز اشاره می‌کند. برای مثال، برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میکروب‌های روده نقش مهمی در متابولیسم کلروژنیک اسید ایفا می‌کنند؛ بنابراین، این میکروب‌ها ممکن است عامل تعیین‌کننده باشند که آیا قهوه برای سلامتی شما مفید است یا خیر.

پژوهشگران باید برای تأیید یافته‌های مطالعات کوچک‌تر که نشان می‌دهند قهوه ممکن است برای سلامت مفید باشد، مطالعات بزرگ‌تری انجام دهند. باوجوداین، در همین حین سعی کنید شکر و خامه‌ی اضافه‌شده به قهوه را به حداقل برسانید. اگر از سلامتی خوبی برخوردارید و باردار نیستید، همچنان رویکرد متعادلی در مصرف قهوه در پیش بگیرید و درصورت امکان، قهوه‌ی فیلترشده را انتخاب کنید.