بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی هیچگونه درمانی دریافت نمی‌کنند

افسردگی هم‌‌اکنون به اولین علت از کار افتادگی در جهان تبدیل شده و هیچ نشانه‌ای از کاهش روند ابتلا به آن در بسیاری از کشورهای دنیا دیده نمی‌شود. طبق پیش‌بینی‌ سازمان بهداشت جهانی تا سال ۲۰۳۰ اختلال افسردگی از میان بیماری‌های دیگر بیشترین بار سلامتی را به سیستم بهداشتی جهانی تحمیل خواهد کرد.

با این که در دهه‌ها‌ی اخیر روش‌های موثری برای درمان افسردگی از جمله درمان با دارو و روش‌های درمانی با جلسات مشاوره‌ی روان‌شناسی به‌صورت گسترده در‌ دسترس افراد جامعه قرار گرفته، اما وضعیت درمان این بیماری در سطح جهان أسفناک گزارش شده است.

محققان با بررسی تعدادی از تحقیقات انجام‌گرفته در حوزه‌ی سلامت روان به این نتیجه رسیدند که در کشورهای با درآمد بالا، تنها ۲۳ درصد افراد افسرده حداقل مقدار ممکن مراقبت‌های درمانی را دریافت می‌کنند. در کشورهایی با درآمد متوسط و پایین این رقم حتی پایین‌تر است؛ تنها ۳ درصد افراد افسرده برای درمان بیماری خود به پزشک مراجعه می‌کنند. این آمار با تحلیل ۱۴۹ مطالعه‌ در ۸۴ کشور دنیا که در بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ انجام گرفته به دست آمده است. با این که در مناطقی از جهان مانند آسیای جنوبی و کشورهای واقع در مناطق مرکزی و جنوبی آفریقا داده‌های کافی در زمینه‌ وضعیت بهداشت روان وجود ندارد؛ اما یافته‌های محققان تصویر دردناکی از وضعیت سلامت روانی مردم جهان ارائه می‌دهد.

آلیز فراری، اپیدمیولوژیست دانشگاه کوئینزلند استرالیا در این مورد می‌گوید:

پوشش درمانی برای اختلالات افسردگی در سطح جهان بسیار پایین است و اکثر افراد حداقل مراقبت‌های لازم طبق دستورالعمل‌های توصیه‌شده را دریافت نمی‌کنند. این موضوع نیاز به بازبینی سطح دسترسی مناسب به امکانات بهداشتی و افراد متخصص در زمینه‌ی درمان را جهت مقابله با موج شیوع افسردگی در سطح جهان برجسته می‌کند.

مطالعات پیشین از وجود شکاف‌ در آمار مراقبت‌های درمانی‌ دریافت‌‌شده برای افسردگی در مناطق مختلف جهان خبر می‌دهد، از ۴۵ درصد در اروپا گرفته تا ۶۷ درصد در آفریقا و ۷۰ درصد در مناطق شرق مدیترانه. در مطالعه‌ی اخیر به تفاوت کیفیت مراقبت‌های روانی دریافت شده توسط افراد افسرده در کشورهای مختلف نیز اشاره شده است.

همان‌طور که در مطالعات قبلی نشان داده شده بود، زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری برای مراجعه به روان‌پزشک و دریافت کمک پزشکی دارند، همچنین هرچه سن زنان مراجعه کننده بیشتر باشد احتمال ارائه‌ی مراقب‌های بهداشتی به آ‌ن‌ها نیز بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر احتمال این که بیماران مرد و جوان‌تر برای مشکلات روحی و احساسی خود به متخصص مراجعه کنند، کمتر است.

محققان در‌ مورد تخصیص بودجه در حوزه‌ی سلامت می‌گویند:

از لحاظ تاریخی متولیان بهداشت جهانی هنگام اختصاص منابع مالی به بیماری‌هایی مانند مالاریا، HIV/ایدز و سل توجه ویژه داشته‌اند، چراکه این بیماری‌ها از اصلی‌ترین دلایل از کار افتادگی و مرگ‌و‌میر در کشورهای با درآمد کم و متوسط بوده‌اند؛ اما تخصیص منابع مالی برای حوزه‌ی بهداشت روان به هیچ‌وجه متناسب با تهدیدهای شیوع این بیماری نیست.

در سال ۲۰۱۹ به‌صورت میانگین کم‌تر از ۲ درصد از کمک‌های مالی برای توسعه‌ بهداشت جهانی به بیماری‌های غیرواگیرداری مانند افسردگی و سایر بیماری روانی اختصاص یافته بود. کاملاً واضح است که کشورها باید پوشش جمعیتی در زمینه‌ی درمان بیماری‌های روحی روانی مانند افسردگی و اختلالات پریشانی را گسترش دهند. در این صورت طبق پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته تا سال ۲۰۳۰ علاوه بر صرفه‌جویی ده‌ها میلیارد دلاری می‌توان از ناتوانی ۴۳ میلیون نفر در جهان به‌صورت سالانه جلوگیری خواهد شد.

احساس ناامیدی مزمن و طولانی‌مدت، غم و اندوه و خودکم‌بینی به همراه احساس خستگی مستمر، مشکلات خواب و تغییر اشتها علاوه بر مشکلات روحی می‌تواند به بروز علائم جسمی مانند تغییر ضربان قلب و آریتمی، افزایش التهاب بدن، تغییرات متابولیک و افزایش هورمون‌های استرس نیز بینجامد.

با این که تمام انواع افسردگی قابل درمان نیستند؛ اما این بیماری قابل درمان‌ترین اختلال از بین تمام اختلالات روانی شناخته شده است، به نحوی که ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد پس از دریافت انواع مختلف مراقبت‌های پزشکی از جمله دارو، کمک روان‌شناسی یا الکتروشوک‌ درمانی علائم بهبودی از خود نشان می‌دهند.

حتی قبل از شروع دنیاگیری کرونا در سال ۲۰۲۰ موارد جهانی ابتلا به افسردگی در حال افزایش بود و اکنون به نظر می‌رسد در اثر بار روانی این همه‌گیری شیب ابتلا به بیماری‌های روحی بیشتر شده است. برای مثال میزان موارد جدید ابتلا به افسردگی در ایالات متحده پس از اولین موج همه‌گیری سه برابر شده بود، آماری که پس از گذشت دو سال هنوز نشانی از کاهش در آن دیده نمی‌شود.

طبق مطالعه‌ی انجام‌شده در سال ۲۰۲۱، محققان از میزان آمادگی پایین کشورها در‌ برابر موج ابتلا به افسردگی ابراز نگرانی کردند:

وقوع این همه‌گیری فوریت نیاز به تقویت سیستم‌ بهداشت روان را خاطرنشان کرده است. اتخاذ استراتژی‌های کاهش شدت اثرات افسردگی به‌وسیله‌ی روش‌های ترویج سلامت روان و هدف قرار دادن عوامل دخیل در تضعیف سطح روحیه‌ی افراد جامعه به همراه درمان افراد مبتلا به اختلالات روحی روانی باید در اولویت نهاد‌های تصمیم‌گیرنده قرار گیرد. انفعال در زمینه‌ی انجام اقدامات متقابل به‌منظور کاهش تأثیر بار سنگین موج ابتلا به اختلالات مهم روانی بر سیستم درمانی به هیج‌وجه پیشنهاد نمی‌شود.