شناسایی سلول‌های خاصی که در مغز افراد مبتلا به پارکینسون از بین می‌رود

برای اولین‌ بار، پژوهشگران سلول‌های عصبی موجود در توده سیاه مغز انسان را به ده نوع متمایز تقسیم‌بندی کرده‌اند. پژوهشگران در مجله‌ی Nature Neuroscience گزارش کردند که فقط یکی از این‌ها به‌طور‌ خاص در بیماری پارکینسون آسیب‌پذیر است. نتایج می‌تواند به چشم‌انداز واضح‌تری از نحوه بروز پارکینسون منجر شود و حتی به پیدا کردن راه‌هایی برای توقف آن کمک کند.

راج آواترامانی، عصب‌شناسی از دانشکده پزشکی فاینبرگ دانشگاه نورث وسترن در شیکاگو می‌گوید پژوهش جدید سراغ اصل موضوع می‌رود. آواترامانی که در مطالعه مشارکت نداشت، می‌گوید مشخص کردن سلول‌های مغزی که به‌نظر می‌رسد به‌طور خاص دربرابر این بیماری ویرانگر آسیب‌پذیر هستند، نقطه قوت این مقاله است.

بیماری پارکینسون توانایی حرکت روان و راحت را از افراد می‌گیرد و موجب مشکلات تعادل، لرزش و سفتی می‌شود. طبق برآوردها، در ایالات متحده، تقریباً یک میلیون نفر دچار پارکینسون هستند.

دانشمندان دهه‌ها است می‌دانند علائم پارکینسون با مرگ سلول‌های عصبی در توده سیاه ظاهر می‌شود. نورون‌های این ناحیه دوپامین تولید می‌کنند که سیگنال شیمیایی است که در حرکت نقش دارد. اما ظاهراً، نورون‌های سازنده دوپامین همه به یک اندازه در پارکینسون آسیب‌پذیر نیستند. اوان ماکوسکو، روان‌پزشک و عصب‌شناس بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون می‌گوید: «به‌نظر می‌رسد، این فرصتی باشد که واقعاً مشخص شود کدام سلول‌ها در بیماری پارکینسون از بین می‌روند.»

بخش دشوار کار این بود که نورون‌های سازنده دوپامین در توده سیاه نادر هستند. ماکوسکو می‌گوید: «در نمونه‌های مغزهای پس از مرگ نتوانستیم تعداد کافی از این سلول‌ها را بررسی کنیم تا به پاسخی برسیم.»

پژوهشگران با مطالعه بیش از ۱۵ هزار هسته از مغز هشت فردی که قبلاً سالم بودند، سلول‌های سازنده دوپامین توده سیاه را به ده گروه مجزا تقسیم کردند. هریک از این گروه‌های سلولی براساس منطقه مغز و ترکیب ژن‌هایی که فعال بودند، تعریف شدند.

وقتی پژوهشگران نورون‌های توده سیاه مغز افرادی را که با بیماری پارکینسون یا زوال عقل با اجسام لویی از دنیا رفته بودند، بررسی کردند، متوجه موضوع عجیبی شدند: یکی از این ۱۰ نوع سلول به‌شدت کاهش پیدا کرده بود. نورون‌های ازدست‌رفته براساس موقعیتشان در بخش تحتانی توده سیاه و ژن فعال AGTR1 شناسایی شدند. ماکوسکو می‌گوید تصور می‌شد این ژن به‌عنوان راه خوبی برای شناسایی این سلول‌ها عمل کند اما پژوهشگران نمی‌دانند که آیا این ژن در سرنوشت سلول‌های دوپامین‌ساز در این افراد نقش دارد یا نه.

یافته جدید به راه‌هایی برای مقابله با این بیماری‌های ناتوان‌کننده اشاره دارد. دانشمندان مشتاق جایگزین کردن نورون‌های دوپامین‌ساز ازدست‌رفته در مغز افراد مبتلا به پارکینسون بوده‌اند. آواترامانی می‌گوید: «مطالعه جدید نشان می‌دهد این سلول‌ها باید به چه شکلی باشند. اگر زیرگروه خاصی از سلول‌ها دربرابر بیماری پارکینسون آسیپ‌پذیرتر است، شاید همانی باشد که باید سعی کنیم آن را جایگزین کنیم.»

ماکوسکو می‌گوید دانشمندان سلول‌های بنیادی از قبل به‌دنبال ساخت این سلول‌های خاص بوده‌اند. او می‌گوید: «امیدواریم این یافته‌ها به آن‌ها کمک کند.»

مطالعه جدید شامل تعداد کمی مغز انسان می‌شود. ماکوسکو و همکارانش امیدوار هستند مغزهای بیشتر و قسمت‌های بیشتری از مغز را مطالعه کنند. او می‌گوید: «توانستیم بینش‌های جالبی را با تعداد نسبتاً کم افراد به دست آوریم. وقتی تعداد بیشتری از افراد با انواع دیگر بیماری‌ها را بررسی کنیم، دانش بیشتری به دست خواهیم آورد.»