عربستان می‌خواهد داروی عمر طولانی را کشف کند
این روز‌ها هرکس که نمی‌داند ثروت هنگفت خود را چگونه خرج کند، درنهایت به سراغ تلاش برای درمان پیری می‌رود. لری پیج، بنیان‌گذار گوگل، جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون و لری الیسون و پیتر تیل، میلیاردرهای فناوری همگی دست به تلاش‌هایی در این زمینه زده‌اند. اکنون به گزارش ام‌آی‌تی تکنولوژی ریویو، پادشاهی عربستان سعودی که تقریباً به اندازه‌ی تمام این افراد پول دارد، می‌خواهد شانس خود را برای درمان پیری بیازماید.
خانواده سلطنتی سعودی سازمانی غیرانتفاعی به نام «بنیاد هِولوشن» راه‌اندازی کرده است و قصد دارد سالانه یک میلیارد دلار از ثروت نفتی خود را به‌منظور حمایت از پژوهش‌های بنیادی در زمینه‌ی زیست‌شناسی پیری و یافتن راه‌هایی برای افزایش «طول سلامت» یا تعداد سال‌هایی که افراد با تندرستی می‌گذرانند، هزینه کند.
مبلغ یادشده اگر واقعاً سعودی‌ها توان خرج آن را داشته باشند، می‌تواند این کشور حاشیه‌ی خلیج فارس را به بزرگ‌ترین حامی مالی پژوهشگرانی تبدیل کند که در تلاش هستند عوامل نهفته‌ی پیری را درک کنند و دریابند چگونه می‌توان با داروها سرعت آن را کاهش داد.
بنیاد هولوشن هنوز اعلامیه‌ای رسمی منتشر نکرده است؛ اما حوزه‌ی فعالیت آن در جلسات علمی مشخص شده و پژوهشگران فعال در زمینه‌ی مطالعه‌ی پیری مشتاقانه امیدوار هستند که این نهاد، حامی مالی مطالعات وسیع انسانی در زمینه‌ی داروهای بالقوه ضدپیری شود.
محمود خان، متخصص غدد سابق در مرکز پزشکی معتبر مایو کلینیک و دانشمند ارشد سابق در شرکت صنایع غذایی پپسی‌کو، در سال ۲۰۲۰ به سمت مدیرعاملی بنیاد هولوشن انتخاب شد. خان در یک گفتگو گفت: «هدف اصلی ما افزایش طول عمر سالم است. هیچ مشکل پزشکی بزرگ‌تر از این روی زمین وجود ندارد.»
ایده‌ی بسیار رایج درمیان برخی از دانشمندان فعال در زمینه‌ی افزایش طول عمر، این است که اگر بتوانید روند پیری بدن را کند کنید، می‌توانید شروع بیماری‌های متعدد را به تعویق بیندازید و سال‌های سالمی را که افراد قادر هستند با بالا رفتن سن از آن لذت ببرند، افزایش دهید.
خان می‌گوید بنیاد آن‌ها مانند دیگر صندوق‌های حامی، به پژوهش‌های علمی بنیادی درباره‌ی عواملی که موجب پیری می‌شوند، کمک‌های مالی اهدا خواهد کرد. بااین‌حال بنیاد هولوشن قصد دارد پا را فراتر بگذارد و از مطالعات دارویی ازجمله آزمایش «درمان‌هایی که حق اختراعشان منقضی شده یا هرگز تجاری‌سازی نشده‌اند» حمایت کند.
خان معتقد است «ما باید آن زیست‌شناسی را برای پیشرفت به سمت پژوهش‌های بالینی انسانی سازگار کنیم. درنهایت تا زمانی که محصولی در بازار عرضه نشود که واقعاً به نفع بیماران باشد، وضعیت تغییری نخواهد کرد.» به‌گفته‌ی مدیرعامل هولوشن، این صندوق مجاز است برای مدت نامعلوم سالانه تا یک میلیارد دلار هزینه کند و می‌تواند سهام مالی شرکت‌های زیست‌فناوری را به تصاحب خود درآورد. به‌عنوان مقایسه، واحد پیری در مؤسسه ملی سلامت آمریکا که حامی پژوهش‌های بنیادی در زمینه‌ی زیست‌شناسی پیری است، هر سال حدود ۳۲۵ میلیون دلار هزینه می‌کند.
هولوشن اعلام نکرده است که از چه پروژه‌هایی حمایت می‌کند؛ اما منابع آشنا می‌گویند این بنیاد می‌خواهد حامی مالی جایزه‌ی صد میلیون دلاری ایکس برای فناوری معکوس‌سازی سن شود و به توافق اولیه برای تأمین هزینه‌ی آزمایش داروی دیابت متفورمین در چند هزار فرد سالمند رسیده است. این کارآزمایی که با عنوان تِیم (مخفف هدف قراردادن پیری با متفورمین) شناخته می‌شود، به‌عنوان نخستین آزمایش مهم یک دارو برای به تعویق انداختن پیری در انسان تبلیغ شده است. اما این مطالعه برای سال‌ها بدون آنکه کسی حاضر به حمایت مالی از آن باشد، کنار گذاشته شده بود.
نیر بارزیلای، پژوهشگر در کالج پزشکی آلبرت اینشتین در نیویورک که مسئولیت طراحی کارآزمایی تیم را برعهده داشت، ماه آوریل در یک سخنرانی در لندن گفت هولوشن موافقت کرده که یک‌سوم از هزینه‌ها را تأمین کند. این توافق درصورت نهایی‌شدن، بر آنچه «فرضیه علم پیری‌شناسی» شناخته می‌شود، مهر تأیید خواهد زد. این فرضیه، ایده‌ای هنوز ثابت نشده است که بیان می‌دارد برخی داروها با تغییر فرایندهای اساسی پیری در داخل سلول‌ها، ممکن است بتوانند شروع بسیاری از بیماری‌ها ازجمله سرطان و آلزایمر را به تأخیر بیندازند.
فیلیپه سیرا، رئیس سابق بخش زیست‌شناسی پیری در مؤسسه سلامت ملی ایالات متحده که به‌تازگی به‌عنوان مدیر ارشد علمی هولوشن استخدام شده است، اصطلاح «علم پیری‌شناسی» را رواج داد. سیرا به درخواست ام‌آی‌تی تکنولوژی ریویو برای اظهارنظر پاسخ نداد؛ اما براساس گفته‌های قبلی‌اش، او علم پیری‌شناسی را توجه به این موضوع می‌داند که پیری با اختلاف بسیار زیاد، عامل خطر اصلی برای تمام بیماری‌های مزمن است.
پیر شدن سریع
دولت عربستان سعودی ممکن است تا حدی از این باور انگیزه گرفته باشد که بیماری‌های ناشی از افزایش سن، تهدیدی ویژه برای آینده این کشور هستند. شواهد موجود نشان می‌دهد که که افراد ساکن در کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس، از نظر بیولوژیکی سریع‌تر پیر می‌شوند. درواقع، عربستان گرفتار نوعی از امراض با عنوان «بیماری‌های فراوانی» است که دراثر رژیم‌های غنی و ورزش بسیار کم ظاهر می‌شوند.
هرچند عربستان با میانگین سنی تقریباً ۳۱ سال، جمعیت نسبتاً جوانی دارد، افزایش نرخ چاقی و دیابت را تجربه می‌کند. در مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۹ در نشریه پزشکی سعودی منتشر شد، مقام‌های بهداشت عمومی عربستان گفتند که رونق اقتصادی این کشور، «نیاز فوری به ایجاد برنامه‌های پیشگیری و کنترل» را به‌دنبال داشته است.
در دسامبر ۲۰۱۸، هولوشن با فرمان سلطنتی مجوز تأسیس گرفت و و محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و حاکم غیررسمی عربستان عهده‌دار ریاست آن شد. به‌نقل از محتوای تبلیغاتی هولوشن، اِوگنی لبدف، تاجر روسی بریتانیایی، ران برکل، میلیاردر آمریکایی و اندرو لیوریس، مدیرعامل سابق شرکت صنایع شیمیایی داو کمیکال ازجمله اعضای هیئت مدیره‌ی صندوق هستند.
داروی دیابت
هشت سال پیش، بارزیلای به دلیل تلاش‌هایش به‌منظور اقناع سازمان غذا و داروی ایالات متحده برای صدور مجوز نخستین مطالعه در زمینه‌ی مقابله با پیری مورد توجه قرار گرفت. ازآنجاکه افزایش سن به‌راحتی قابل اندازه‌گیری نیست و حتی سازمان‌های نظارتی آن را به‌عنوان بیماری درنظر نمی‌گیرند، هدف کارآزمایی تیم درعوض این است که دریابد آیا مصرف متفورمین می‌تواند شروع طیفی از بیماری‌های مرتبط با سن را به تأخیر بیندازد یا خیر.
پژوهشگران می‌گویند امیدوار هستند که ۳۵۰۰ فرد بالای ۶۵ سال را در ۱۶ مرکز ایالات متحده ثبت‌نام کنند و سپس بعد از ۵ یا ۶ سال بررسی کنند که آیا آن‌ها درمقایسه با افرادی که دارو مصرف نکرده‌اند، بیماری قلبی، زوال عقل و سرطان کمتر دارند یا خیر. هرچند متفورمین دارویی قدیمی محسوب می‌شود، به‌تازگی توجهات را به خود جلب کرده است؛ زیرا مطالعه‌ای گسترده روی سوابق پزشکی افراد در بریتانیا نشان داد که بیماران دیابتی مصرف‌کننده‌ی متفورمین، بیشتر از حد انتظار (حتی طولانی‌تر از افراد سالم) عمر می‌کنند.
داروی دیگری که از آن با عنوان ترکیبات ضدپیری چندمنظوره‌ی احتمالی یاد شده، راپامایسین، یک سرکوب‌کننده‌ی سیستم ایمنی است که طول عمر موش‌های آزمایشگاهی را افزایش داده و روی سگ‌های خانگی نیز آزمایش شده است. بااین‌حال تاکنون هیچ دارویی برای به تأخیر انداختن پیری در انسان ثابت نشده و برخی از آزمایش‌های اولیه به خوبی پیش نرفته‌اند. در سال ۲۰۱۹، آزمایش‌های انسانی نسخه‌ای از راپامایسین پس از ناکامی دارو در افزایش مقاومت افراد مسن دربرابر عفونت‌های تنفسی، با شکست مواجه شد.
هیچ‌کس نمی‌داند که آیا متفورمین مؤثر خواهد بود یا خیر. یک مطالعه‌ی طولانی‌مدت روی بیماران دیابتی که امسال منتشر شد، نشان داد که این دارو هیچ محافظتی دربرابر مشکلات قلبی ارائه نمی‌دهد. اما حتی اگر متفورمین پیری را به تعویق نیندازد، کارآزمایی آن می‌تواند مسیر را برای ورود سایر داروهای پیری‌شناسی به مطالعات انسانی هموار کند.