دانشمندان ارتباط عجیبی بین مصرف ماهی و سرطان پوست پیدا کرده‌اند
بیش از سه میلیارد نفر در سراسر جهان برای غذای خود به ماهی متکی هستند. ماهی یکی از منابع محبوب پروتئین‌ها و چربی‌های سالم در رژیم‌های غذایی توصیه‌شده‌ای مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای و رژیم غذایی نوردیک است. اما پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که مانند هر چیزی دیگری، مصرف بیش‌از‌حد ماهی نیز خوب نیست.
مطالعه بزرگ طولانی‌مدتی از حدود ۵۰۰ هزار نفر نشان داد، احتمال ابتلا به ملانوم بدخیم در افرادی که روزانه بیش از معادل نصف یک قوطی ماهی تن، ماهی مصرف می‌کردند، ۲۲ درصد بیشتر بود. ایون یونگ چو، متخصص بیماری‌های پوست از دانشگاه براون توضیح می‌دهد: «ملانوم پنجمین سرطان شایع در ایالات متحده است و خطر ابتلا به ملانوم در طول زندگی در افراد سفیدپوست ۱ در ۳۸، در افراد سیاه‌پوست ۱ در ۱۰۰۰ و در افراد هیسپانیک، ۱ در ۱۶۷ است.»
توجه به این مسئله ضروری است که نتایج به معنای آن نیست که باید از خوردن ماهی اجتناب کرد. مطالعه‌ی جدید یک روند را نشان می‌دهند و نه علت زمینه‌ای، یعنی پژوهشگران به‌طور مستقیم نشان نداده‌اند که خوردن ماهی بیشتر خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
حتی اگر ثابت شود رابطه مستقیمی وجود دارد، مزیت‌های حاصل از خوردن ماهی احتمالاً بیشتر از مزیت‌های کنار گذاشتن ماهی به‌طور کامل است. با‌این‌حال، پیدا کردن چنین ارتباط محکمی درون یک نمونه بزرگ توجیهی برای انجام بررسی‌های بیشتر است. کلر کالینز، متخصص تغذیه در دانشگاه نیوکاسل که در مطالعه جدید شرکت نداشت، می‌گوید:
اگرچه نتایج حاصل مطالعه هم‌گروهی است، یعنی مطالعه مشاهده‌ای است و علیت را نشان نمی‌دهد، نمی‌توان آن را نادیده گرفت. نقش آلاینده‌هایی که ممکن است در برخی از ماهی‌ها وجود داشته باشد، باید درنظر گرفته شود.
به خوبی ثابت شده است که سموم موجود در محیط ازجمله سمومی که می‌دانیم مستقیما موجب سرطان می‌شوند، در طول زنجیره غذایی تجمع پیدا می‌کنند. به‌عنوان مثال، جیوه‌ای که طی فرایندهای صنعتی مانند سوزاندن زغال سنگ منتشر می‌شود، وارد آبراهه‌ها می‌شود و در آنجا میکروب‌ها آن را به متیل مرکوری تبدیل می‌کنند. این ترکیب شیمیایی توسط پلانکتون‌ها جذب می‌شود و درنهایت در بافت‌های میگوهایی که پلانکتون‌ها را می‌خورند، سپس در بدن ماهی‌هایی که میگوها را می‌خورند و به همین ترتیب در بدن جانوران دیگر جمع می‌شود، بنابراین هرچه زنجیره غذایی بالاتر می‌رود، غلظت ترکیب مذکور بیشتر می‌شود. این پدیده «زیست‌انباشتگی افزایشی» نامیده می‌شود. چو می‌گوید:
یافته‌های ما احتمالاً به آلاینده‌های موجود در ماهی‌ها مانند بیفنیل پلی‌کلر شده، دیوکسین، آرسنیک و جیوه مربوط باشد. پژوهش‌های گذشته نشان داده‌اند که مصرف بیشتر ماهی با سطوح بالاتر این آلاینده‌ها درون بدن مرتبط است و ارتباطاتی را بین این آلاینده‌ها و خطر بالاتر ابتلا به سرطان پوست شناسایی کرده‌اند.
پژوهشگران به سرپرستی یوفی لی، همه‌گیرشناس دانشگاه براون از داده‌های مطالعه USA NIH-AARP Diet and Health Stud استفاده کردند که مربوط به شرکت‌کنندگانی بود که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۶ به مطالعه پیوسته بودند. پژوهشگران این اطلاعات را با اطلاعات ملی مرگ‌و‌میر و سرطان انطباق دادند و دریافتند که خطر ابتلا به ملاونوم در افرادی که حدود ۴۳ گرم ماهی در روز می‌خوردند، در مقایسه با افرادی که در حد متوسطی ماهی مصرف می‌کردند (حدود سه گرم در روز) ۲۲ درصد بیشتر بود.
ارتباط مشاهده‌شده خطی بود، یعنی مقدار ماهی تونی که مصرف می‌شد، بروز سرطان را افزایش می‌داد و این ارتباط حتی پس از درنظر گرفتن عوامل تأثیرگذار دیگری مانند تعداد خال‌ها، رنگ مو، سابقه آفتاب‌سوختگی شدید و رفتارهای مرتبط با آفتاب همچنان ثابت بود. البته مقدار مصرف ماهی فقط در ابتدای مطالعه اندازه‌گیری شد، بنابراین مقدار مصرف ممکن است در طول زندگی شرکت‌کنندگان تغییر کرده باشد.
نکته مهمی که باید به آن متوجه داشت، این است که یافته‌های جدید دیگر علت‌های شناخته‌شده سرطان پوست را کاهش نمی‌دهد. متیو براون، مدیرعامل مؤسسه ملانوم استرالیا در این باره هشدار داد: «مهم است که پیام پیشگیری مطالعه را اشتباه متوجه نشویم. شواهد علمی واضح است، قرار گرفتن درمعرض نور خورشید بزرگ‌ترین عامل خطر ابتلا به ملانوم است.»
اما ازآنجا که سطوح این آلاینده‌ها به دلیل تشدید استفاده از زمین و حتی تغییرات اقلیمی افزایش پیدا می‌کند (با افزایش بارندگی‌ها، غلظت جیوه در برخی از آبراهه‌ها افزایش پیدا کرده است)، این علت احتمالی سرطان پوست را نیابد نادیده گرفت. لی و همکارانش خواستار انجام بررسی‌های بیشتر هستند.
این مطالعه در مجله‌ی Cancer Causes & Control منتشر شد.