خطر پنهان چیپس و بستنی؛ پژوهشگران از رابطه زوال عقل با غذاهای فوق فرآوری‌شده می‌گویند
براساس مطالعه‌ای جدید، افرادی که بیشترین مقدار از مواد غذایی فوق فرآوری‌شده نظیر نوشابه، چیپس و کلوچه مصرف می‌کنند ممکن است درمقایسه‌با افرادی که کمترین مصرف را دارند، بیشتر درمعرض ابتلا به زوال عقل (دمانس) باشند. دانشمندان می‌گویند در مطالعه‌ی جدید، جایگزینی غذاهای فوق فرآوری‌شده با غذاهای فرآوری‌نشده یا غذاهایی که به میزان کمی فرآوری شده‌اند، باعث کاهش خطر ابتلا به زوال عقل شد.
در نظر داشته باشید که مطالعه‌ی موردبحث ثابت نمی‌کند غذاهای فوق فرآوری‌شده عامل ابتلا به زوال عقل هستند.
غذاهای فوق فرآوری‌شده پروتئین و فیبر کمی دارند و حاوی مقدار فراوانی شکر، چربی و نمکِ اضافه‌شده هستند. نوشابه، تنقلات شور و شیرین، بستنی، سوسیس، مرخ سوخاری، ماست، کنسرو گوجه‌فرنگی و لوبیای پخته‌شده، سس کچاپ، سس مایونز، گوآکاموله و هوموسِ بسته‌بندی‌شده، نان بسته‌بندی‌شده و غلات طعم‌دار نمونه‌هایی از غذاهای فوق فرآوری‌شده محسوب می‌شوند.
هیوپینگ لی، از اعضای دانشگاه پزشکی تیانجین چین و نویسنده‌ی مقاله‌ی علمی، می‌گوید: «غذاهای فوق فرآوری‌شده راحت و خوشمزه‌اند، اما کیفیت رژیم غذایی فرد را پایین می‌آورند. این مواد غذایی ممکن است حاوی مواد افزودنی یا مولکول‌های محفظه‌ی بسته‌بندی یا مولکول‌هایی که در حین گرم شدن تولید می‌شوند باشند. مطالعات دیگر نشان داده است تمامی این مواد اضافی آثار منفی روی حافظه و مهارت‌های تفکر دارند. مطالعه‌ی ما نه‌تنها نشان داد که غذاهای فوق فرآوری‌شده به بالا رفتن خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط‌اند، بلکه اعلام کرد جایگزینی این غذاها با گزینه‌های سالم خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش می‌دهد.»
براساس گزارش سای‌تک‌دیلی، پژوهشگران مجموعا ۷۲٬۰۸۳ نفر از افرادی که اطلاعات‌شان در بانک اطلاعات پزشکی بریتانیا موجود بود را مورد بررسی قرار دادند. این بانک اطلاعات پزشکی دیتابیسی بزرگ است و اطلاعات بهداشتی نیم میلیون نفر از ساکنان بریتانیا را در خود جای می‌دهد.
افرادی که در مطالعه شرکت کردند ۵۵ سال یا بیشتر سن داشتند و در ابتدا علائمی از ابتلا به زوال عقل نشان نداده بودند. این افراد به‌طور میانگین به مدت ۱۰ سال تحت نظارت بودند. ۵۱۸ نفر از این افراد در پایان روند تحقیقات به زوال عقل مبتلا شده بودند.
افراد حاضر در مطالعه حداقل دو پرسش‌نامه را با محوریت آنچه که یک روز قبل خورده و نوشیده بودند، تکمیل کردند. پژوهشگران مقدار غذای فوق فرآوری‌شده‌ی خوردشده توسط افراد را محاسبه و آن را با سایر غذاها مقایسه کردند تا به نسبتی از غذاهای موجود در رژیم روزانه‌ی آن‌ها دست پیدا کنند.
در مرحله‌ی بعد، پژوهشگران سوژه‌ها را به چهار گروه مساوی تقسیم کردند. این گروه‌ها به‌ترتیب از کمترین میزان مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده تا بیشترین میزان دسته‌بندی شدند.
غذاهای فوق فرآوری‌شده ۹ درصد از رژیم غذایی افرادی را که در پایین‌ترین گروه حضور داشتند به خود اختصاص دادند (معادل ۲۲۵ گرم به ازای هر روز). این عدد برای افرادی که در بالاترین گروه بودند، ۲۸ درصد اعلام شد (معادل ۸۱۴ گرم در هر روز). ۱۵۰ گرم غذای فوق فرآوری‌شده با یک برش پیتزا یا یک وعده ماهی سوخاری انگشتی قابل قیاس است.
نوشیدنی‌ها محبوب‌ترین دسته‌ی غذایی در بین غذاهای فوق فرآوری‌شده بودند و بیشترین سهم را به خود اختصاص دادند. در رتبه‌های بعدی به ترتیب محصولات قندی و لبنیات فوق فرآوری‌شده قرار داشتند. در پایین‌ترین گروه، ۱۰۵ نفر از مجموع ۱۸٬۰۲۱ نفر به زوال عقل مبتلا شدند. این عدد برای ۱۸٬۰۲۱ نفر حاضر در بالاترین گروه، ۱۵۰ نفر گزارش شد.
پژوهشگران پس از بررسی سن، جنسیت، سابقه‌ی خانوادگی زوال عقل و بیماری قلبی و سایر عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهند، متوجه شدند که به ازای هر ۱۰ درصد افزایش روزانه‌ی مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده، شانس ابتلای افراد به زوال عقل ۲۵ درصد افزایش پیدا کرد.
پژوهشگران با استفاده از داده‌های مطالعه تخمین زدند که اگر فرد ۱۰ درصد از غذاهای فوق فرآوری‌شده را با غذاهای فرآوری‌نشده یا کم‌فرآوری‌شده نظیر میوه‌ی تازه، سبزیجات، حبوبات، شیر و گوشت جایگزین کند، چه اتفاقی می‌افتد. آن‌ها متوجه شدند چنین کاری می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را تا ۱۹ درصد کاهش دهد.
هیوپینگ لی می‌گوید که مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد افزایش ۵۰ گرمی مصرف غذاهای فرآوری‌نشده یا کم‌فرآوری‌شده در هر روز (معادل تقریباً یک نصفه‌سیب یا یک کاسه غلات سبوس‌دار) و هم‌زمان کاهش ۵۰ گرمی مصرف غذاهای فوق فرآوری‌شده (معادل یک شکلات تخته‌ای یا یک وعده ماهی سوخاری انگشتی) باعث می‌شود خطر ابتلا به زوال عقل سه درصد کمتر از قبل شود: «دانستن این‌که تغییرات کوچک و قابل‌مدیریت در رژیم غذایی ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را تغییر دهد، دلگرم‌کننده است.»
هیوپینگ لی همچنین می‌گوید برای تأیید یافته‌های این مطالعه‌ی جدید به مطالعات بیشتری نیاز است.
مائورا واکر، از اعضای دانشگاه بوستون در ماساچوست که سرمقاله‌ای به‌همراه مطالعه‌ی جدید منتشر کرده است، می‌گوید تحقیقات حوزه‌ی تغذیه روی مواد غذایی فرآوری‌شده تمرکز کرده‌اند، اما نباید فراموش کنیم که چالش اصلی به دسته‌بندی غذاها در گروه‌های مختلف شامل فرآوری‌نشده، کم‌فرآوری‌شده، فرآوری‌شده و فوق فرآوری‌شده مربوط می‌شود. برای نمونه غذاهایی مثل سوپ در حالت کنسروی در دسته‌ی متفاوتی قرار می‌گیرند و اگر در خانه پخته شوند دسته‌ی دیگری برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.
در مطالعه‌ی اخیر، موارد ابتلا به زوال عقل با بررسی سوابق بیمارستانی و ثبت مرگ‌و‌میر مشاهده شد، بنابراین ممکن است داده‌ها کاملاً دقیق نباشند.
نتایج این مطالعه در مجله‌ی علمی عصب‌شناسی منتشر شده است.
نظرات