انگشت‌کردن در بینی می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر و زوال عقل را افزایش دهد

در پژوهش جدید، دانشمندان دانشگاه گریفیت نشان داده‌اند که در موش‌ها نوعی باکتری می‌تواند ازطریق عصب بویایی درون بینی وارد مغز شود و در آنجا نشانه‌های بیماری آلزایمر را ایجاد کند.

مطالعه‌ی جدید نشان داد که باکتری کلامیدیا پنومونی (Chlamydia pneumoniae)، عامل عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند ذات‌الریه‌، از عصبی که بین حفره بینی تا مغز امتداد دارد، به‌عنوان مسیری برای حمله به سیستم عصبی مرکزی استفاده می‌کند. سلول‌های مغز در واکنش به این اتفاق، شروع به رسوب‌دادن پروتئین آمیلوئید بتا در مغز می‌کنند که یکی از نشانه‌های بیماری آلزایمر است. این مطالعه اوایل سال جاری در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شد.

پروفسور جیمز سنت‌جان، رئیس مرکز تحقیقات نوروبیولوژی و سلول‌های بنیادی کلم جونز و یکی از نویسندگان مطالعه می‌گوید:

برای اولین‌بار نشان دادیم که کلامیدیا پنومونی می‌تواند به‌طور‌مستقیم از مسیر بینی وارد مغز شود و در آن‌‌‌جا موجب بروز آثاری شود که مانند بیماری آلزایمر به‌نظر می‌رسد. ما این اتفاق را در مدل موش شاهد بودیم و طبق این شواهد، این مسئله برای انسان‌ها نیز می‌تواند خطرناک باشد.

عصب بویایی در بینی مستقیماً درمعرض هوا قرار می‌گیرد و مسیر کوتاهی تا مغز مهیا می‌کند که سد خونی‌مغزی را دور می‌زند. باکتری‌ها و ویروس‌ها از این مسیر به‌عنوان راه ساده‌ای برای واردشدن به مغز استفاده می‌کنند.

باکتری کلامیدیا پنومونی (سبز) درون مغز موش و احاطه‌شده با پپتید آمیلوئید بتا (قرمز)

پژوهشگران این مرکز در حال برنامه‌ریزی مرحله بعدی پژوهش هستند و هدف آن‌ها اثبات وجود مسیر مشابه در انسان‌ها است. پروفسور سنت‌جان می‌گوید:

باید این مطالعه را روی انسان‌ها انجام دهیم و تأیید کنیم که آیا همین مسیر به همان روش عمل می‌کند. این پژوهش را افراد زیادی پیشنهاد داده‌اند؛ اما هنوز تکمیل نشده است. آنچه می‌دانیم، این است که همین باکتری‌ها در انسان‌ها هم وجود دارند؛ اما هرگز نحوه رسیدن آن‌ها به مغز را پیدا نکرده‌ایم.

پروفسور سنت‌جان چند کار ساده را برای مراقبت از پوشش بینی پیشنهاد می‌کند:

دست‌کردن در بینی و کندن موهای بینی ایده خوبی نیست. نمی‌خواهیم به درون بینی خود آسیب بزنیم و دست‌کردن در بینی و کندن موهای آن می‌تواند این کار را انجام دهد. اگر به پوشش بینی خود آسیب بزنید، می‌توانید تعداد باکتری‌هایی که می‌توانند وارد مغز شما شوند، افزایش دهید.

پروفسور سنت‌جان می‌گوید آزمایش‌های بویایی نیز ممکن است به‌عنوان آشکارساز آلزایمر و زوال عقل عمل کنند؛ زیرا از‌دست‌دادن حس بویایی یکی از علائم ابتدایی آلزایمر است. او پیشنهاد می‌کند که آزمایش‌های بویایی از زمانی‌که فرد ۶۰ ساله می‌شود، می‌تواند به‌عنوان آشکارساز اولیه سودمند باشد. او می‌گوید:

وقتی سن شما بیشتر از ۶۵ باشد، براثر افزایش سن احتمال ابتلای شما به آلزایمر افزایش می‌یابد. بااین‌حال، ما در حال بررسی علت‌های دیگر نیز هستیم؛ زیرا فقط سن نیست که در ابتلا مؤثر است؛ بلکه مواجهه‌های محیطی نیز اهمیت دارند و ما فکر می‌کنیم که باکتری‌ها و ویروس‌ها نیز بسیار مهم هستند.