سلول‌های بنیادی نقص مادرزادی قلب یک نوزاد را درمان کردند

نوزاد مبتلا به نقص مادرزادی قلب اولین نمونه‌ی ثبت‌شده‌ای بود که برای ترمیم قلب پس از جراحی سلول‌های بنیادی به وی تزریق شد. این پسر که «فنیلی» نام دارد، ۲ ساله‌ است و پزشکان وی در حال طراحی روش درمانی دقیق‌تر با استفاده از سلول‌های بنیادی او هستند تا قلب کودکان بیشتری را در آینده درمان کنند.

طبق گزارش مرکز پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) و خدمات بهداشت ملی بریتانیا، نقایص قلبی شایع‌ترین نقص مادرزادی به‌شمار می‌روند و ۱ درصد از نوزادان متولد‌شده در ایالات متحده و بریتانیا با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. فنیلی با نقصی مادرزادی به‌ نام «جابه‌جایی شریان‌های بزرگ» به‌دنیا آمده بود که براساس بیانیه‌ی دانشگاه بریستول انگلستان، منظور از این نقص تغییر موقعیت دو شریان اصلی است که وظیفه‌ی خروج خون از قلب را برعهده دارند.

فینلی تنها چهار روز پس از تولد عمل جراحی شد تا شریان‌های قلب او به موقعیت اصلی خود بازگردانده شوند. ۱۲ ساعت پس از جراحی با بروز عوارض جدی و بدترشدن عملکرد قلب، فینلی به بخش‌ مراقبت‌های ویژه منتقل شد. به‌نوشته‌ی لایوساینس، چند هفته پس از شروع درمان در بخش مراقبت‌های ویژه، دکتر ماسیمو کاپوتو، استاد جراحی قلب مادرزادی دانشکده پزشکی بریستول، گزینه‌ی دیگری به والدین فینلی پیشنهاد داد: تزریق مستقیم سلول‌های بنیادی به قلب.

ملیسا هاد، مادر فینلی، در بیانیه‌ی خود درباره‌ی پیشنهاد دکتر کاپوتو این‌طور می‌گوید: «او به ما هشدار داد که نمی‌تواند نتیجه‌ی نهایی این تزریق را پیش‌بینی کند؛ اما ما چیزی برای ازدست‌دادن نداشتیم و باید تلاش می‌کردیم تا به فینلی فرصتی برای زندگی بدهیم.»

پروفسور کاپوتو قبلاً در دانشگاه بریستول در حال ساخت «چسب‌زخم سلول بنیادی» یا تکه‌هایی از این سلول‌های اهدایی بود که امکان بخیه‌زدنشان به قلب بیمار در حین جراحی وجود دارد. برخلاف تکه‌های مصنوعی استاندارد یا دریچه‌های جایگزین، این تکه‌ها با بزرگ‌ترشدن نوزاد به تعویض نیازی ندارند. به‌گفته‌ی محققان، این چسب‌زخم‌ها می‌توانند نیاز کودکان به جراحی مجدد را کاهش دهند یا حتی آن را از میان بردارند. کاپونو در یادداشتی که بنیاد قلب بریتانیا منتشر کرده است، این‌طور می‌گوید:

در تلاشیم تا بافتی زنده بسازیم؛ چه این بافت دریچه باشد، چه رگ خونی و چه تکه‌ی که همراه با کودک رشد کند و خراب نشود. فکر می‌کنم که این‌ کار کیفیت زندگی کودکان را به‌شدت تغییر می‌دهد.

براساس بیانیه‌ی بریستول، چسب‌زخم‌های سلول‌های بنیادی در حیوانات کاملاً بی‌خطر هستند و پروفسور کاپوتو قصد دارد با کمک‌های مالی بنیاد قلب بریتانیا، در دو سال آینده کارآزمایی‌های بالینی این چسب‌زخم‌‌ها را روی انسان‌ها نیز انجام دهد. تزریق سلول‌های بنیادی به فینلی درواقع اقدامی انسان‌دوستانه بود، نه بخشی از کارآزمایی بالینی. سلول‌های بنیادی تزریق‌شده به این کودک نیز چسب ساخته‌شده‌ی پروفسور کاپوتو نبودند و این تزریق در حین انجام دومین جراحی قلب باز فینلی انجام شد.

مادر فینلی در بخشی از صحبت‌هایش می‌گوید: «دو هفته پس از تزریق سلول‌های بنیادی، متوجه بروز تغییراتی در فینلی شدیم. او برای اولین‌بار در ۶ ماهگی و به‌همراه دستگاهی برای کمک به تنفس در طول شب، به خانه آمد.» ملیسا هاد با اشاره به نامعلوم‌بودن آینده، تأکید می‌کند آن‌ها به‌دلیل تغییراتی که در زندگی پسرشان رخ داده است، سپاسگزار هستند. وی معتقد است فینلی اکنون فرصتی برای زندگی دارد که اگر این تزریق انجام نمی‌شد، از آن بی‌بهره بود.