دلقک‌هراسی؛ ریشه ترس افراد از دلقک‌ها چیست؟
اگر از دلقک‌ها می‌ترسید، تنها نیستید. کلروفوبیا یا دلقک‌هراسی پدیده‌ای شناخته‌شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند این ترس در میان بزرگسالان و کودکان در فرهنگ‌های مختلف وجود دارد؛ اما به دلیل نبود پژوهش‌های متمرکز، هنوز علت دقیق آن را نمی‌دانیم.
با اینکه توضیح‌های احتمالی متعددی برای فوبیای دلقکی در پژوهش‌های آکادمیک وجود دارند، هیچ پژوهشی به صورت دقیق منشأ آن را توضیح نداده است؛ بنابراین گروهی از پژوهشگرهای دانشگاه ساوث ولز به دنبال کشف دلایل ترس افراد از دلقک‌ها و عوامل روان‌شناختی آن رفتند. آن‌ها می‌خواستند بدانند ترس از دلقک‌ها تا چه اندازه در میان بزرگسالان رایج است و همچنین به بررسی شدت ترس در میان گزارش‌دهندگان پرداختند.
به گزارش the conversation، پژوهشگرها به این منظور پرسشنامه‌ای روان‌سنجی را تهیه کردند تا میزان رواج و شدت دلقک‌هراسی را ارزیابی کنند. پرسشنامه‌ی ترس از دلقک‌ها توسط نمونه‌ای شامل ۹۸۷ فرد با طیف سنی ۱۸ تا ۷۷ سال تکمیل شد.
بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان (۵۳٫۵ ٪) گفتند تا اندازه‌ای از دلقک‌ها می‌ترسند درحالی‌که ۵ درصد، ترس شدید از آن‌ها را گزارش کردند. جالب است که درصد ترس شدید از دلقک‌ها نسبت به فوبیاهای دیگری مثل حیوان‌هراسی (۳٫۸٪)، زخم، تزریق یا خون‌هراسی (۳٪)، ارتفاع هراسی (۲٫۸ ٪)، ترس از رویدادهای آب و هوایی و آب‌هراسی (۲٫۳٪)، ترس از فضاهای بسته (۲٫۲٪) و ترس از پرواز (۱٫۳٪) بیشتر است.
همچنین بر اساس آمار، زنان بیشتر از مردان دچار دلقک‌هراسی می‌شوند. دلیل این تفاوت مشخص نیست اما یافته‌های پژوهشی مربوط به فوبیاهای دیگری مثل ترس از مار و عنکبوت را بازتاب می‌دهد. همچنین بر اساس یافته‌ها، کلروفوبیا با بالا رفتن سن کاهش می‌یابد. این یافته هم منطبق با یافته‌های دیگر ترس‌ها است.
منشأ دلقک‌هراسی
گام بعدی پژوهشگرها، بررسی منشأ دلقک‌هراسی بود. پرسشنامه‌ای بعدی به ۵۳.۵٪ از افرادی که گفته بودند تا حدی از دلقک‌ها می‌ترسند، داده شد. این مجموعه‌ی جدید از پرسش‌ها به هشت توضیح احتمالی از منشأ این ترس اشاره کرد که عبارت‌اند از:
- حس وهم‌آور و ناراحت‌کننده به دلیل آرایش دلقک‌ها که آن‌ها را به موجودات غیرانسانی شبیه می‌کند. واکنشی مشابه را می‌توان در عروسک‌ها یا مانکن‌ها دید.
- ویژگی‌های چهره‌ی اغراق‌شده در دلقک‌ها حس مستقیم تهدید را القا می‌کنند.
- آرایش دلقک، سیگنال‌های احساسی را مخفی می‌کند و باعث ایجاد حس ابهام می‌شود.
- رنگ آرایش دلقک‌ها یادآور مرگ، بیماری یا خون است و باعث ایجاد حس انزجار و دوری می‌شود.
- رفتار غیرقابل پیش‌بینی دلقک‌ها افراد را ناراحت می‌کند.
- ترس از دلقک‌ها از اعضای خانواده آموخته می‌شود.
- تصویرسازی منفی از دلقک‌ها در فرهنگ عامه.
- تجربه‌ی ترسناک روبه‌رو شدن با یک دلقک.
پژوهشگرها متوجه شدند توضیح آخر مربوط به تجربه‌ی ترسناک شخص با دلقک دارای کمترین سطح توافق است. در واقع تجربه‌ی زندگی تنها توضیح کافی برای ترسیدن از دلقک‌ها نیست. در مقابل، تصویرسازی‌های منفی از دلقک‌ها در فرهنگ عامه را می‌توان عامل قوی‌تری برای دلقک‌هراسی دانست. این روند قابل درک است زیرا برخی از مهم‌ترین دلقک‌های داخل کتاب‌ها و فیلم‌ها مثل پنیوایز، دلقک ترسناک رمان ۱۹۸۶ استیون کینگ، با هدف ایجاد ترس در مخاطب طراحی شده‌اند. (این کاراکتر در دو فیلم ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ با بازی بیل اسکارسگارد ظاهر شده است).
بااین‌حال اغلب افراد از رونالد مک‌دونالد، کاراکتر فست‌فود زنجیره‌ای مک‌دونالد می‌ترسند. البته این شخصیت قرار نیست شما را بترساند؛ بنابراین این ترس نشان می‌دهد یک ویژگی بنیادی درباره‌ی ذهنیت افراد نسبت به دلقک‌ها وجود دارد.
در واقع بزرگ‌ترین عامل شناخته‌شده، سیگنال‌های احساسی مخفی هستند که نشان می‌دهند ترس بسیاری از افراد ناشی از عدم تشخیص حالت‌های چهره‌ی پشت آرایش است. نمی‌توانیم چهره‌های واقعی را ببینیم و بنابراین نمی‌توانیم از نیت احساسی افراد آگاه شویم. در نتیجه، نمی‌دانیم آن‌ها واقعاً اخم کرده‌اند یا ابرویی اخمالو دارند. همچنین ندانستن این مسئله که دلقک به چه فکر می‌کند یا چه کاری می‌خواهد انجام دهد باعث می‌شود وقتی اطراف آن هستید احساس ناامنی کنید.
- چرا عروسک‌ها ترسناک هستند؟9 فروردین 98مطالعه '19
- ترس از تاریکی چیست و چگونه درمان می‌شود؟15 دی 01مطالعه '12
این پژوهش دیدگاه‌های جدیدی را درباره‌ی علت ترس افراد از دلقک‌ها ارائه داده است؛ بااین‌حال پرسش‌های زیادی بی‌پاسخ مانده‌اند. برای مثال اگر آرایش که نقابی برای احساسات است عامل ترس باشد، آیا افرادی که چهره‌ی خود را مانند حیوانات رنگ می‌کنند هم تأثیر مشابهی را خواهند داشت؟ یا چه عامل منحصر‌به‌فردی درباره‌ی آرایش دلقک‌ها باعث ایجاد ترس می‌شود؟ این پرسش‌ها هدف اصلی پژوهش‌های جدید هستند.